מִשְׁלֵי 30

1 דברי אגור בן יקה המשא נאם הגבר לאיתיאל לאיתיאל ואכל׃

Bino bye bigambo bya Aguli mutabani wa Yake; obubaka bwe yawa bwe buno: Bw’ati omusajja ono bwe yagamba Isiyeri, Isyeri ono ne Ukali.

2 כי בער אנכי מאיש ולא בינת אדם לי׃

Ddala Ayi Katonda wange nze nsinga obutategeera, sirina kutegeera kwa bantu.

3 ולא למדתי חכמה ודעת קדשים אדע׃

Siyize magezi, so n’oyo Omutukuvu simumanyi.

4 מי עלה שמים וירד מי אסף רוח בחפניו מי צרר מים בשמלה מי הקים כל אפסי ארץ מה שמו ומה שם בנו כי תדע׃

Ani eyali alinnye mu ggulu n’akka? Ani eyali akuŋŋaanyiza empewo mu kibatu ky’engalo ze? Ani eyali asibye amazzi mu kyambalo kye? Ani eyatonda enkomerero zonna ez’ensi? Erinnya lye y’ani, ne mutabani we y’ani? Mbulira obanga obimanyi.

5 כל אמרת אלוה צרופה מגן הוא לחסים בו׃

Buli kigambo kya Katonda kya mazima, era aba ngabo eri abo abamwesiga.

6 אל תוסף על דבריו פן יוכיח בך ונכזבת׃

Toyongeranga ku bigambo bye, alemenga okukunenya naawe olabike ng’omulimba.

7 שתים שאלתי מאתך אל תמנע ממני בטרם אמות׃

Ebintu bibiri bye nkusaba; Ayi Mukama, tobinnyimanga nga sinnafa:

8 שוא ודבר כזב הרחק ממני ראש ועשר אל תתן לי הטריפני לחם חקי׃

Ebigambo eby’obutaliimu n’eby’obulimba binteeke wala, ate era tonjavuwazanga wadde okungaggawaza, naye ndiisanga emmere eya buli lunaku.

9 פן אשבע וכחשתי ואמרתי מי יהוה ופן אורש וגנבתי ותפשתי שם אלהי׃

Nneme okukkutanga ne nkwegaana ne njogera nti, “Mukama ye y’ani?” Era nnemenga okuba omwavu ne nziba, ne nvumisa erinnya lya Katonda wange.

10 אל תלשן עבד אל אדנו פן יקללך ואשמת׃

Tosekeetereranga muweereza eri mukama we, alemenga okukukolimira, naawe omusango ne gukusinga.

11 דור אביו יקלל ואת אמו לא יברך׃

Waliwo abo abakolimira bakitaabwe ne batasabira na bannyaabwe mukisa;

12 דור טהור בעיניו ומצאתו לא רחץ׃

abo abeeraba ng’abatuukirivu bo mu maaso gaabwe, ate nga tebanaazibwangako bibi byabwe.

13 דור מה רמו עיניו ועפעפיו ינשאו׃

Waliwo abo ab’amalala amayitirivu, abatunuza okwemanya okw’ekitalo,

14 דור חרבות שניו ומאכלות מתלעתיו לאכל עניים מארץ ואביונים מאדם׃

n’ebeerayo abo abalina amannyo agali ng’ebitala, n’emba zaabwe nga zirimu ebiso, okusaanyaawo abaavu mu nsi, n’abo abali mu kwetaaga.

15 לעלוקה שתי בנות הב הב שלוש הנה לא תשבענה ארבע לא אמרו הון׃

Ekinoso kirina bawala baakyo babiri abaleekaana nti, “Mpa! mpa!” Waliwo ebintu bisatu ebitakkuta, weewaawo bina ebitagamba nti, “Matidde,”

16 שאול ועצר רחם ארץ לא שבעה מים ואש לא אמרה הון׃ (Sheol h7585)

Amagombe, olubuto olugumba, ettaka eritakutta mazzi, n’omuliro ogutayogera nti, “Ebyo binaamala!” (Sheol h7585)

17 עין תלעג לאב ותבוז ליקהת אם יקרוה ערבי נחל ויאכלוה בני נשר׃

Eriiso ly’oyo anyooma kitaawe, era n’atagondera nnyina, liriggibwamu bannamuŋŋoona ab’omu kiwonvu, ne liriibwa ensega.

18 שלשה המה נפלאו ממני וארבע לא ידעתים׃

Waliwo ebigambo bisatu eby’ekitalo ennyo gye ndi, weewaawo bina bye sitegeera:

19 דרך הנשר בשמים דרך נחש עלי צור דרך אניה בלב ים ודרך גבר בעלמה׃

Empungu engeri gye yeeyisaamu mu bbanga, n’omusota engeri gye gwewalulamu wakati mu mayinja, n’ekyombo gye kiseeyeeyamu ku nnyanja, n’engeri omusajja gye yeeyisaamu ng’ali n’embeerera.

20 כן דרך אשה מנאפת אכלה ומחתה פיה ואמרה לא פעלתי און׃

Bw’ati bwe yeeyisa omukazi omwenzi: alya n’asiimuula emimwa gye n’agamba nti, “Sirina kibi kye nkoze.”

21 תחת שלוש רגזה ארץ ותחת ארבע לא תוכל שאת׃

Ensi ekankanira wansi w’ebintu bisatu weewaawo bina:

22 תחת עבד כי ימלוך ונבל כי ישבע לחם׃

omuweereza bw’afuuka kabaka, n’omusirusiru bw’akutta emmere;

23 תחת שנואה כי תבעל ושפחה כי תירש גברתה׃

n’omukazi eyadibira mu ddya; n’omuweereza omuwala bw’afumbirwa bba wa mugole we.

24 ארבעה הם קטני ארץ והמה חכמים מחכמים׃

Waliwo ebintu ebitono bina ku nsi, ebirina amagezi amangi ennyo.

25 הנמלים עם לא עז ויכינו בקיץ לחמם׃

Enkolooto bye biwuka ebitalina maanyi mangi, naye byeterekera emmere yaabyo mu kyeya;

26 שפנים עם לא עצום וישימו בסלע ביתם׃

obumyu busolo bunafu naye bwezimbira ennyumba zaabwo mu mayinja;

27 מלך אין לארבה ויצא חצץ כלו׃

enzige tezirina kabaka, kyokka zitabaala zonna mu bibiina byazo;

28 שממית בידים תתפש והיא בהיכלי מלך׃

omunya oyinza okugukwasa engalo, naye mu mbiri za bakabaka gusangibwamu.

29 שלשה המה מיטיבי צעד וארבעה מיטבי לכת׃

Waliwo ebintu bisatu ebyesimba obulungi mu kitiibwa nga bitambula, weewaawo bina ebitambulira mu kitiibwa:

30 ליש גבור בבהמה ולא ישוב מפני כל׃

empologoma esinga ensolo zonna amaanyi era kabaka waazo, so tewali gy’esegulira yonna;

31 זרזיר מתנים או תיש ומלך אלקום עמו׃

sseggwanga, n’embuzi ennume, ne kabaka eyeetooloddwa eggye lye.

32 אם נבלת בהתנשא ואם זמות יד לפה׃

Bw’oba ng’obadde okoze eby’obusirusiru ne weegulumiza, obanga obadde oteekateeka okukola ebibi, weekomeko weekwate ku mumwa.

33 כי מיץ חלב יוציא חמאה ומיץ אף יוציא דם ומיץ אפים יוציא ריב׃

Kubanga okusunda amata kuzaala omuzigo, n’okunyiga ennyindo kuleeta omusaayi, okutankuula obusungu, bwe kutyo kuleeta entalo.