מִשְׁלֵי 30

1 דברי אגור בן יקה המשא נאם הגבר לאיתיאל לאיתיאל ואכל׃

Pa inge kas in palu lal Agur, wen natul Jakeh. El fahk, “God El tia wiyu, God El tia wiyu, Nga munas ac wangin ku luk.

2 כי בער אנכי מאיש ולא בינת אדם לי׃

Nga lalfon oana soko kosro, Ac wangin etauk lun mwet in nga.

3 ולא למדתי חכמה ודעת קדשים אדע׃

Nga soenna lutlut ke lalmwetmet, Ac wanginna etu luk ke God.

4 מי עלה שמים וירד מי אסף רוח בחפניו מי צרר מים בשמלה מי הקים כל אפסי ארץ מה שמו ומה שם בנו כי תדע׃

Su nu sowak nu inkusrao ac sifilpa oatui? Su nu sruokani eng uh inpaol? Ku nokomla kof uh in sie ipin nuknuk? Ku oakiya masrol lun faclu? Kom fin etu, fahkak lah su el an, ac su wen natul.

5 כל אמרת אלוה צרופה מגן הוא לחסים בו׃

“God El akpwayei wuleang nukewa lal. El oana sie mwe loeyuk nu selos nukewa su suk in moulla yorol.

6 אל תוסף על דבריו פן יוכיח בך ונכזבת׃

Kom fin laesla kas lal ke kutena kas ma El tia fahk, El ac fah kai kom, ac akkalemye lah kom sie mwet kikiap.”

7 שתים שאלתי מאתך אל תמנע ממני בטרם אמות׃

O God, nga siyuk sum, ase nu sik ma luo inge meet liki nga misa:

8 שוא ודבר כזב הרחק ממני ראש ועשר אל תתן לי הטריפני לחם חקי׃

kasreyu ngan tia kikiap, ac oru tuh ngan tia arulana kasrup ku tia pac arulana sukasrup. Ke ma inge ase nu sik lupan mwe mongo ma ac fal nu ke enenu luk.

9 פן אשבע וכחשתי ואמרתי מי יהוה ופן אורש וגנבתי ותפשתי שם אלהי׃

Fin yokla ma oan yuruk, sahp nga ac fahk mu nga tia enenekom. A nga fin arulana sukasrup, sahp nga ac ku in pisrapasr ac akkolukye Inen God luk.

10 אל תלשן עבד אל אדנו פן יקללך ואשמת׃

Nimet akkolukye sie mwet kulansap nu sin mwet kacto lal. Sahp el ac selngawi kom ac kom ac eis mwata kac.

11 דור אביו יקלל ואת אמו לא יברך׃

Oasr mwet su selngawi papa tumalos, ac tia akkalemye srui lalos ke nina kialos.

12 דור טהור בעיניו ומצאתו לא רחץ׃

Oasr mwet nunku mu nasnas na moul lalos, a pwayeiya uh yohk fohkfok lalos.

13 דור מה רמו עיניו ועפעפיו ינשאו׃

Oasr mwet nunku mu elos arulana wo — oru elos arulana inse fulat!

14 דור חרבות שניו ומאכלות מתלעתיו לאכל עניים מארץ ואביונים מאדם׃

Oasr mwet su eis kasrpalos ke elos aklalfonye ac pisre ma lun mwet sukasrup ac mwet kwaco.

15 לעלוקה שתי בנות הב הב שלוש הנה לא תשבענה ארבע לא אמרו הון׃

Oasr fak mutan se nutin wet nim srah soko, ac ineltal kewa pa, “Use!” Oasr ma akosr ma wangin saflaiyen enenu la:

16 שאול ועצר רחם ארץ לא שבעה מים ואש לא אמרה הון׃ (Sheol h7585)

facl sin mwet misa, sie mutan talap, sie acn pao ma enenu af, ac sie e firir ma tia ku in kuniyukla. (Sheol h7585)

17 עין תלעג לאב ותבוז ליקהת אם יקרוה ערבי נחל ויאכלוה בני נשר׃

Sie mwet su aksruksrukkin papa tumal, ku pilesru nina kial ke el matuoh, fal in mongola sin won vulture, ku tupla atronmutal sin won raven.

18 שלשה המה נפלאו ממני וארבע לא ידעתים׃

Oasr ma akosr ma nga tiana ku in kalem kac:

19 דרך הנשר בשמים דרך נחש עלי צור דרך אניה בלב ים ודרך גבר בעלמה׃

ouiyen sohksok lun sie eagle yen engyeng uh, ouiyen orakrak lun soko wet fin sie eot, ouiyen soko oak ma konauk inkanek la fin meoa, ac ouiyen sie mukul ac mutan se el lungse.

20 כן דרך אשה מנאפת אכלה ומחתה פיה ואמרה לא פעלתי און׃

Pa inge luman sie mutan payuk su tia pwaye nu sin mukul tumal: el orek kosro, toko el yihla ac fahk, “Wanginna ma koluk nga oru!”

21 תחת שלוש רגזה ארץ ותחת ארבע לא תוכל שאת׃

Oasr ma akosr faclu tia ku in mutangla:

22 תחת עבד כי ימלוך ונבל כי ישבע לחם׃

Sie mwet kohs su sun wal lun tokosra, sie mwet lalfon su arulana kihp,

23 תחת שנואה כי תבעל ושפחה כי תירש גברתה׃

sie mutan kwaseyuk su payukyak, ac sie mutan kulansap su eisla acn sin mutan kacto lal.

24 ארבעה הם קטני ארץ והמה חכמים מחכמים׃

Oasr ma akosr fin faclu su srik ac arulana lalmwetmet:

25 הנמלים עם לא עז ויכינו בקיץ לחמם׃

Mak — elos ne munas a elos elosak mongo nalos ke pacl fol;

26 שפנים עם לא עצום וישימו בסלע ביתם׃

Kosro badger — elos tia pac ku, tuh elos orala nien muta lalos inmasrlon eot uh.

27 מלך אין לארבה ויצא חצץ כלו׃

Locust — wangin tokosra lalos, tuh elos ueni sohk.

28 שממית בידים תתפש והיא בהיכלי מלך׃

Kinoul — kom ku in sruokya soko inpoum, ac kom ku pac in konauk ke inkul fulat sin tokosra.

29 שלשה המה מיטיבי צעד וארבעה מיטבי לכת׃

Oasr ma akosr arulana kato luman fahsr la uh:

30 ליש גבור בבהמה ולא ישוב מפני כל׃

lion — kosro soko ma ku emeet ac wangin sangeng lal sin kutena kosro;

31 זרזיר מתנים או תיש ומלך אלקום עמו׃

nani, won mukul, ac tokosra uh ke elos tu ye mutun mwet lalos.

32 אם נבלת בהתנשא ואם זמות יד לפה׃

Kom fin lalfon ac sifacna akfulatye kom in oru pwapa koluk, tui ac nunkala akwoya!

33 כי מיץ חלב יוציא חמאה ומיץ אף יוציא דם ומיץ אפים יוציא ריב׃

Kom fin arukak milk, na ac ekla butter. Kom fin fiskiya infwen sie mwet, ac srahsra. Kom fin akkasrkusrakyauk mwet, kom ac ongoiya.