מִשְׁלֵי 3

1 בני תורתי אל תשכח ומצותי יצר לבך׃

ڕۆڵە، فێرکردنەکەم لەبیر مەکە، فەرمانەکانم لەناو دڵتدا هەڵبگرە،

2 כי ארך ימים ושנות חיים ושלום יוסיפו לך׃

چونکە ڕۆژگاری درێژ و ساڵانی ژیان و ئاشتیت بۆ زیاد دەکات.

3 חסד ואמת אל יעזבך קשרם על גרגרותיך כתבם על לוח לבך׃

با خۆشەویستی نەگۆڕ و دڵسۆزی لێت جیا نەبنەوە، بە ملتەوە گرێیان بدە، لەسەر پەڕەی دڵت بیاننووسە.

4 ומצא חן ושכל טוב בעיני אלהים ואדם׃

ئینجا پەسەندی و نازناوی چاک بەدەستدەهێنیت لەلای خودا و خەڵک.

5 בטח אל יהוה בכל לבך ואל בינתך אל תשען׃

پڕ بەدڵ پشت بە یەزدان ببەستە و بە تێگەیشتوویی خۆت پشت ئەستوور مەبە.

6 בכל דרכיך דעהו והוא יישר ארחתיך׃

لە هەموو ڕێگاکانت بیناسە، ئەویش ڕێچکەکانت ڕاست دەکات.

7 אל תהי חכם בעיניך ירא את יהוה וסור מרע׃

لەبەرچاوی خۆت، خۆت بە دانا مەزانە، لە یەزدان بترسە و لە بەدکاری بەدووربە.

8 רפאות תהי לשרך ושקוי לעצמותיך׃

دەبێتە تەندروستی بۆ لەشت و خۆراک بۆ ئێسقانەکانت.

9 כבד את יהוה מהונך ומראשית כל תבואתך׃

بە سامانت ڕێزی یەزدان بگرە، بە یەکەمین بەرهەمی هەموو خەرمانەکانت.

10 וימלאו אסמיך שבע ותירוש יקביך יפרצו׃

ئەمبارەکەت پڕ دەبێت هەتا تێری، قەڕابەکەت سەرڕێژ دەبێت لە شەرابی نوێ.

11 מוסר יהוה בני אל תמאס ואל תקץ בתוכחתו׃

ڕۆڵەکەم، بە سووکی تەماشای تەمبێکردنی یەزدان مەکە، ڕقت لە سەرزەنشتی ئەو نەبێتەوە،

12 כי את אשר יאהב יהוה יוכיח וכאב את בן ירצה׃

چونکە ئەوەی یەزدان خۆشیبوێ تەمبێی دەکات و وەک باوکێک بە کوڕ دڵخۆش دەبێت.

13 אשרי אדם מצא חכמה ואדם יפיק תבונה׃

خۆزگە دەخوازرێ بەو کەسەی دانایی دەدۆزێتەوە و بەو کەسەی تێگەیشتن بەدەستدەهێنێت،

14 כי טוב סחרה מסחר כסף ומחרוץ תבואתה׃

چونکە قازانجی لە قازانجی زیو باشترە و بەرهەمیشی لە زێڕ.

15 יקרה היא מפניים וכל חפציך לא ישוו בה׃

لە یاقووت بەهادارترە و هەرچی ئارەزووی دەکەیت نابێتە هاوتای.

16 ארך ימים בימינה בשמאולה עשר וכבוד׃

تەمەنی درێژ لە دەستی ڕاستیدایە و دەوڵەمەندی و ڕێزیش لە دەستی چەپی.

17 דרכיה דרכי נעם וכל נתיבותיה שלום׃

ڕێگاکانی ڕێگای خۆشحاڵین و هەموو ڕێڕەوەکانی ئاشتین.

18 עץ חיים היא למחזיקים בה ותמכיה מאשר׃

درەختی ژیانە بۆ ئەوانەی خۆیان پێوە گرتووە، خۆزگە دەخوازرێت بەوانەی پێی پابەند دەبن.

19 יהוה בחכמה יסד ארץ כונן שמים בתבונה׃

یەزدان بە دانایی زەوی دامەزراند، بە تێگەیشتنیش ئاسمانی چەسپاند.

20 בדעתו תהומות נבקעו ושחקים ירעפו טל׃

بە زانیاری ئەو قووڵاییەکان شەق بوون، هەورەکان شەونمیان دڵۆپاند.

21 בני אל ילזו מעיניך נצר תשיה ומזמה׃

ڕۆڵە، دەست بە دانایی تەواو و سەلیقەوە بگرە، ئەمانە لەبەرچاوت دوورنەکەونەوە،

22 ויהיו חיים לנפשך וחן לגרגרתיך׃

دەبنە ژیان بۆ تۆ، ملوانکە بۆ جوانی گەردنت.

23 אז תלך לבטח דרכך ורגלך לא תגוף׃

ئەوسا بە ئاسوودەیی بە ڕێگای خۆتدا دەڕۆیت و ساتمە ناکەیت و ناکەویت.

24 אם תשכב לא תפחד ושכבת וערבה שנתך׃

کاتێک ڕادەکشێیت بێ ترسیت، ڕادەکشێیت و خەوت خۆش دەبێت.

25 אל תירא מפחד פתאם ומשאת רשעים כי תבא׃

نە لە بەڵای کتوپڕ دەترسیت و نە لە ماڵی بەدکاران کە وێران دەبێت،

26 כי יהוה יהיה בכסלך ושמר רגלך מלכד׃

چونکە یەزدان دەبێتە پشتیوانت و پێت لە پێوەبوون دەپارێزێت.

27 אל תמנע טוב מבעליו בהיות לאל ידיך לעשות׃

دەستی چاکە مەگرەوە لەوانەی شایستەی چاکەن، کاتێک لە تواناتدایە بیکەیت.

28 אל תאמר לרעיך לך ושוב ומחר אתן ויש אתך׃

بە کەس مەڵێ: «بڕۆ، دواتر وەرەوە، بەیانی دەتدەمێ،» لە کاتێکدا ئەو شتەت پێیە.

29 אל תחרש על רעך רעה והוא יושב לבטח אתך׃

پیلانی خراپ لە دژی دراوسێکەت مەگێڕە، لە کاتێکدا ئەو بە دڵنیاییەوە لەلات جێنشین بووە.

30 אל תרוב עם אדם חנם אם לא גמלך רעה׃

لەخۆڕایی دژایەتی کەسێک مەکە، ئەگەر خراپەی لەگەڵتدا نەکرد.

31 אל תקנא באיש חמס ואל תבחר בכל דרכיו׃

بەغیلی بە پیاوی ستەمکار مەبە، هیچ ڕێگایەکی ئەو هەڵمەبژێرە،

32 כי תועבת יהוה נלוז ואת ישרים סודו׃

چونکە لەلای یەزدان مرۆڤی قەڵپ قێزەونە، بەڵام نهێنی خۆی لەلای سەرڕاستانە.

33 מארת יהוה בבית רשע ונוה צדיקים יברך׃

نەفرەتی یەزدان لەسەر ماڵی بەدکارە، بەڵام ماڵی ڕاستودروستان بەرەکەتدار دەکات.

34 אם ללצים הוא יליץ ולעניים יתן חן׃

هەرچەندە گاڵتە بە گاڵتەجاڕان دەکات، بەڵام نیعمەت دەداتە بێفیزەکان.

35 כבוד חכמים ינחלו וכסילים מרים קלון׃

داناکان ڕێزداری بە میرات دەگرن، بەڵام گێلەکان شەرمەزاری هەڵدەگرن.