< מִשְׁלֵי 25 >
גם אלה משלי שלמה אשר העתיקו אנשי חזקיה מלך יהודה׃ | 1 |
To również są przysłowia Salomona, które przepisali mężowie Ezechiasza, króla Judy.
כבד אלהים הסתר דבר וכבד מלכים חקר דבר׃ | 2 |
Chwałą Boga jest sprawę taić, ale chwałą królów – dociekać sprawy.
שמים לרום וארץ לעמק ולב מלכים אין חקר׃ | 3 |
Wysokość niebios i głębia ziemi, i serca królów są niezbadane.
הגו סיגים מכסף ויצא לצרף כלי׃ | 4 |
Usuń żużel ze srebra, a wyjdzie naczynie dla złotnika.
הגו רשע לפני מלך ויכון בצדק כסאו׃ | 5 |
Usuń niegodziwego sprzed króla, a jego tron umocni się w sprawiedliwości.
אל תתהדר לפני מלך ובמקום גדלים אל תעמד׃ | 6 |
Nie wywyższaj się przed królem i nie stawaj na miejscu wielkich;
כי טוב אמר לך עלה הנה מהשפילך לפני נדיב אשר ראו עיניך׃ | 7 |
Bo lepiej, żeby ci powiedziano: Podejdź tu, niż żeby cię poniżono przed księciem, którego twoje oczy widziały.
אל תצא לרב מהר פן מה תעשה באחריתה בהכלים אתך רעך׃ | 8 |
Nie spiesz się do kłótni, bo na końcu [nie będziesz wiedział], co zrobić, gdy cię zawstydzi twój bliźni.
ריבך ריב את רעך וסוד אחר אל תגל׃ | 9 |
Załatw sprawę ze swoim bliźnim i nie zdradzaj tajemnicy drugiemu;
פן יחסדך שמע ודבתך לא תשוב׃ | 10 |
By ten, który słucha, nie zawstydził cię, a twoja niesława nie przylgnęła do ciebie.
תפוחי זהב במשכיות כסף דבר דבר על אפניו׃ | 11 |
Odpowiednio wypowiedziane słowo [jest jak] złote jabłko w srebrnych rzeźbach.
נזם זהב וחלי כתם מוכיח חכם על אזן שמעת׃ | 12 |
Jak złoty kolczyk i klejnot ze szczerego złota tak jest dla uszu posłusznego ten, który mądrze strofuje.
כצנת שלג ביום קציר ציר נאמן לשלחיו ונפש אדניו ישיב׃ | 13 |
Czym chłód śniegu w czasie żniwa, [tym] wierny posłaniec dla tych, którzy go posyłają, bo pokrzepia dusze swych panów.
נשיאים ורוח וגשם אין איש מתהלל במתת שקר׃ | 14 |
Człowiek, który się chlubi zmyślonym darem, jest jak chmury i wiatr bez deszczu.
בארך אפים יפתה קצין ולשון רכה תשבר גרם׃ | 15 |
Cierpliwością można przekonać władcę, a łagodny język łamie kości.
דבש מצאת אכל דיך פן תשבענו והקאתו׃ | 16 |
Czy znalazłeś miód? Zjedz tyle, ile trzeba, byś objadłszy się, nie zwrócił go.
הקר רגלך מבית רעך פן ישבעך ושנאך׃ | 17 |
Oddal nogę od domu bliźniego, by nie miał cię dość i cię nie znienawidził.
מפיץ וחרב וחץ שנון איש ענה ברעהו עד שקר׃ | 18 |
Kto mówi fałszywe świadectwo przeciw swemu bliźniemu, [jest] młotem i mieczem, i ostrą strzałą.
שן רעה ורגל מועדת מבטח בוגד ביום צרה׃ | 19 |
Ufność w człowieka niewiernego w dniu ucisku jest [jak] złamany ząb i zwichnięta noga.
מעדה בגד ביום קרה חמץ על נתר ושר בשרים על לב רע׃ | 20 |
[Jak] ten, kto zabiera odzienie w czasie zimy i jak ocet na saletrze taki [jest ten], kto śpiewa pieśni smutnemu sercu.
אם רעב שנאך האכלהו לחם ואם צמא השקהו מים׃ | 21 |
Jeśli twój nieprzyjaciel jest głodny, nakarm go chlebem, a jeśli jest spragniony, napój go wodą;
כי גחלים אתה חתה על ראשו ויהוה ישלם לך׃ | 22 |
Bo zgarniesz rozżarzone węgle na jego głowę, a PAN cię nagrodzi.
רוח צפון תחולל גשם ופנים נזעמים לשון סתר׃ | 23 |
[Jak] północny wiatr przepędza deszcz, tak gniewna twarz [przepędza] plotkarski język.
טוב שבת על פנת גג מאשת מדונים ובית חבר׃ | 24 |
Lepiej mieszkać w kącie pod dachem niż z kłótliwą żoną w przestronnym domu.
מים קרים על נפש עיפה ושמועה טובה מארץ מרחק׃ | 25 |
[Jak] zimna woda dla pragnącej duszy, [tak] dobra wieść z dalekiej ziemi.
מעין נרפש ומקור משחת צדיק מט לפני רשע׃ | 26 |
[Jak] zmącone źródło i zepsuty zdrój, [tak] sprawiedliwy, który upada przed niegodziwym.
אכל דבש הרבות לא טוב וחקר כבדם כבוד׃ | 27 |
Niedobrze jest jeść za dużo miodu, a szukanie własnej chwały nie jest chwałą.
עיר פרוצה אין חומה איש אשר אין מעצר לרוחו׃ | 28 |
Człowiek, który nie panuje nad swoim duchem, jest [jak] miasto zburzone [i] bez muru.