מִשְׁלֵי 24

1 אל תקנא באנשי רעה ואל תתאו להיות אתם׃

Huwag kang mainggit sa mga masasama, ni hangarin na makisama sa kanila,

2 כי שד יהגה לבם ועמל שפתיהם תדברנה׃

dahil ang kanilang mga puso ay nagbabalak ng karahasan, at ang kanilang mga labi ay nag-uusap tungkol sa kaguluhan.

3 בחכמה יבנה בית ובתבונה יתכונן׃

Sa pamamagitan ng karunungan ang isang bahay ay naitatayo at sa kaunawaan ito ay naitatatag.

4 ובדעת חדרים ימלאו כל הון יקר ונעים׃

Sa kaalaman ang mga silid ay puno ng lahat ng mga mamahalin at kaaya-ayang kayamanan.

5 גבר חכם בעוז ואיש דעת מאמץ כח׃

Ang isang matalinong tao ay nagpapatunay na malakas, at ang isang taong mayroong kaalaman ay mas maigi kaysa sa isang malakas,

6 כי בתחבלות תעשה לך מלחמה ותשועה ברב יועץ׃

sapagkat sa matalinong mga utos kaya mong itaguyod ang iyong digmaan, at kasama ang maraming mga tagapangaral mayroong tagumpay.

7 ראמות לאויל חכמות בשער לא יפתח פיהו׃

Ang karunungan ay masyadong mataas para sa isang mangmang; sa tarangkahan hindi niya binubuksan ang kaniyang bibig.

8 מחשב להרע לו בעל מזמות יקראו׃

Mayroong isang nagbabalak na gumawa ng masama— tinatawag siya ng mga tao na bihasa sa mga masamang balakin.

9 זמת אולת חטאת ותועבת לאדם לץ׃

Ang isang hangal na hangarin ay kasalanan, at ang mga tao ay hinahamak ang nangungutya.

10 התרפית ביום צרה צר כחכה׃

Kung ipinapakita mo ang iyong kaduwagan sa araw ng kaguluhan, kung gayon ang iyong lakas ay hindi sapat.

11 הצל לקחים למות ומטים להרג אם תחשוך׃

Sagipin mo silang mga inilalayo papunta sa kamatayan, at pigilan mo silang mga nalilito papunta sa pagpatay.

12 כי תאמר הן לא ידענו זה הלא תכן לבות הוא יבין ונצר נפשך הוא ידע והשיב לאדם כפעלו׃

Kung sinabi mo, “Diyan! Wala kaming alam tungkol dito.” Hindi ba't ang Siyang nagtitimbang ng puso ay naiintindihan kung ano ang sinasabi mo? At Siyang nagbabantay ng iyong buhay, hindi ba niya alam ito? At hindi ba ibibigay ng Diyos sa bawat isa kung ano ang karapat-dapat sa kaniya?

13 אכל בני דבש כי טוב ונפת מתוק על חכך׃

Aking anak, kumain ng pulot dahil ito ay mabuti, dahil ang mga katas ng pulut-pukyutan ay matamis sa iyong panlasa.

14 כן דעה חכמה לנפשך אם מצאת ויש אחרית ותקותך לא תכרת׃

Katulad nito ang karunungan para sa iyong kaluluwa— kung nahanap mo ito, magkakaroon ng kinabukasan at ang iyong pag-asa ay hindi mapuputol.

15 אל תארב רשע לנוה צדיק אל תשדד רבצו׃

Huwag kang mag-abang tulad ng mga masasamang tao na lumulusob sa bahay ng mga gumagawa ng mabuti. Huwag mong wasakin ang bahay niya!

16 כי שבע יפול צדיק וקם ורשעים יכשלו ברעה׃

Sapagkat kung ang isang taong gumagawa ng tama ay bumagsak ng pitong beses, siya ay tatayo muli, ngunit ang mga masasama ay ibabagsak ng kalamidad.

17 בנפל אויביך אל תשמח ובכשלו אל יגל לבך׃

Huwag magdiwang kapag ang iyong kaaway ay bumagsak at huwag hayaan ang iyong puso ay magalak kapag siya ay nadapa,

18 פן יראה יהוה ורע בעיניו והשיב מעליו אפו׃

o si Yahweh ay makikita at tututulan at tatalikuran ang kaniyang galit mula sa kaniya.

19 אל תתחר במרעים אל תקנא ברשעים׃

Huwag kang mag-alala dahil sa kanila na gumagawa ng mga masasamang bagay, at huwag kang mainggit sa mga masasamang tao,

20 כי לא תהיה אחרית לרע נר רשעים ידעך׃

sapagkat ang masamang tao ay walang kinabukasan, at ang ilawan ng masama ay mamamatay.

21 ירא את יהוה בני ומלך עם שונים אל תתערב׃

Matakot kay Yahweh, at matakot sa hari, aking anak; huwag makisama sa mga naghihimagsik laban sa kanila,

22 כי פתאם יקום אידם ופיד שניהם מי יודע׃

sapagkat darating nang biglaan ang kanilang kapamahakan at sino ang nakakaalam nang lawak ng pagkawasak na parehong darating mula sa kanila?

23 גם אלה לחכמים הכר פנים במשפט בל טוב׃

Ito rin ang mga kasabihan ng matalino. Ang pagkiling sa paghahatol ng isang kaso sa batas ay hindi mabuti.

24 אמר לרשע צדיק אתה יקבהו עמים יזעמוהו לאמים׃

Sinuman ang nagsasabi sa may kasalanan, “Ikaw ay nasa tama,” ay susumpain ng mga tao at kapopootan ng mga bansa.

25 ולמוכיחים ינעם ועליהם תבוא ברכת טוב׃

Pero sila na pinagsasabihan ang masama ay magkakaroon ng galak, at ang mga kaloob nang kabutihan ay darating sa kanila.

26 שפתים ישק משיב דברים נכחים׃

Ang isang nagbibigay ng tapat na sagot ay nagbibigay ng halik sa mga labi.

27 הכן בחוץ מלאכתך ועתדה בשדה לך אחר ובנית ביתך׃

Ihanda mo ang iyong panlabas na gawain, at gawin mong handa ang lahat para sa iyong sarili sa bukirin; pagkatapos noon, itayo mo ang iyong bahay.

28 אל תהי עד חנם ברעך והפתית בשפתיך׃

Huwag kang sumaksi laban sa iyong kapwa nang walang dahilan at huwag kang manlinlang gamit ang iyong mga labi.

29 אל תאמר כאשר עשה לי כן אעשה לו אשיב לאיש כפעלו׃

Huwag mong sabihing, “Gagawin ko sa kaniya kung ano ang ginawa niya sa akin; babalikan ko siya dahil sa kaniyang ginawa.”

30 על שדה איש עצל עברתי ועל כרם אדם חסר לב׃

Dumaan ako sa bukirin ng isang tamad na tao, lagpas sa ubasan ng taong walang isip.

31 והנה עלה כלו קמשנים כסו פניו חרלים וגדר אבניו נהרסה׃

Ang mga tinik ay tumubo sa lahat ng dako, ang lupa ay nababalot ng halamang matinik at ang batong pader nito ay sira.

32 ואחזה אנכי אשית לבי ראיתי לקחתי מוסר׃

Pagkatapos ay nakita ko at pinag-isipan ito; tumingin ako at nakatanggap ng katuruan.

33 מעט שנות מעט תנומות מעט חבק ידים לשכב׃

Kaunting tulog, kaunting idlip, kaunting pagtitiklop ng mga kamay para magpahinga—

34 ובא מתהלך רישך ומחסריך כאיש מגן׃

at ang kahirapan ay pupunta sa iyo tulad ng isang magnanakaw at ang iyong mga pangangailangan ay pupunta sa iyo tulad ng isang armadong sundalo.