מִשְׁלֵי 24

1 אל תקנא באנשי רעה ואל תתאו להיות אתם׃

Nie naśladuj ludzi złych, ani żądaj przebywać z nimi;

2 כי שד יהגה לבם ועמל שפתיהם תדברנה׃

Albowiem serce ich myśli o drapiestwie, a wargi ich mówią o uciśnieniu.

3 בחכמה יבנה בית ובתבונה יתכונן׃

Mądrością bywa dom zbudowany, a roztropnością umocniony.

4 ובדעת חדרים ימלאו כל הון יקר ונעים׃

Zaiste przez umiejętność komory napełnione bywają wszelakiemi bogactwami kosztownemi i wdzięcznemi.

5 גבר חכם בעוז ואיש דעת מאמץ כח׃

Człowiek mądry mocny jest, a mąż umiejętny przydaje siły.

6 כי בתחבלות תעשה לך מלחמה ותשועה ברב יועץ׃

Albowiem przez mądrą radę zwiedziesz bitwę, a wybawienie przez mnóstwo radców mieć będziesz.

7 ראמות לאויל חכמות בשער לא יפתח פיהו׃

Wysokie są głupiemu mądrości; w bramie nie otworzy ust swoich.

8 מחשב להרע לו בעל מזמות יקראו׃

Kto myśli źle czynić, tego złośliwym zwać będą.

9 זמת אולת חטאת ותועבת לאדם לץ׃

Zła myśl głupiego jest grzechem, a pośmiewca jest obrzydliwością ludzką.

10 התרפית ביום צרה צר כחכה׃

Jeźli będziesz gnuśnym, tedy w dzień ucisku słaba będzie siła twoja.

11 הצל לקחים למות ומטים להרג אם תחשוך׃

Wybawiaj pojmanych na śmierć; a od tych, którzy idą na stracenie, nie odwracaj się.

12 כי תאמר הן לא ידענו זה הלא תכן לבות הוא יבין ונצר נפשך הוא ידע והשיב לאדם כפעלו׃

Jeźli rzeczesz: Otośmy o tem nie wiedzieli; izali ten, który waży serca, nie rozumie? a ten, który strzeże duszy twojej, nie rozezna? i nie odda człowiekowi według uczynków jego?

13 אכל בני דבש כי טוב ונפת מתוק על חכך׃

Jedz miód, synu mój! bo dobry, i plastr słodki podniebieniu twemu;

14 כן דעה חכמה לנפשך אם מצאת ויש אחרית ותקותך לא תכרת׃

Tak umiejętność mądrości duszy twojej, jeźliże ją znajdziesz; onać będzie nagrodą, a nadzieja twoja nie będzie wycięta.

15 אל תארב רשע לנוה צדיק אל תשדד רבצו׃

Nie czyń zasadzki, niezbożniku! na przybytek sprawiedliwego, a nie przeszkadzaj odpocznieniu jego.

16 כי שבע יפול צדיק וקם ורשעים יכשלו ברעה׃

Bo choć siedm kroć upada sprawiedliwy, przecie zaś powstaje; ale niezbożni wpadną w nieszczęście.

17 בנפל אויביך אל תשמח ובכשלו אל יגל לבך׃

Gdy upadnie nieprzyjaciel twój, nie ciesz się; i gdy się potknie, niech się nie raduje serce twoje;

18 פן יראה יהוה ורע בעיניו והשיב מעליו אפו׃

Aby snać nie ujrzał Pan, a nie podobałoby się to w oczach jego, i odwróciłby od niego gniew swój na cię.

19 אל תתחר במרעים אל תקנא ברשעים׃

Nie gniewaj się dla złośników, ani się udawaj za niepobożnymi;

20 כי לא תהיה אחרית לרע נר רשעים ידעך׃

Boć nie weźmie złośnik nagrody; pochodnia niepobożnych zgaśnie.

21 ירא את יהוה בני ומלך עם שונים אל תתערב׃

Synu mój! bój się Pana i króla, a z niestatecznymi nie mięszaj się;

22 כי פתאם יקום אידם ופיד שניהם מי יודע׃

Boć znagła powstanie zginienie ich, a upadek obydwóch któż wie?

23 גם אלה לחכמים הכר פנים במשפט בל טוב׃

I toć też mądrym należy: wzgląd mieć na osobę u sądu, nie dobra.

24 אמר לרשע צדיק אתה יקבהו עמים יזעמוהו לאמים׃

Tego, który mówi niepobożnemu; Jesteś sprawiedliwy, będą ludzie przeklinać, a narody się nim brzydzić będą.

25 ולמוכיחים ינעם ועליהם תבוא ברכת טוב׃

Ale którzy go karzą, szczęśliwi będą, a przyjdzie na nich błogosławieństwo każdego dobrego.

26 שפתים ישק משיב דברים נכחים׃

Pocałują wargi tego, co mówi słowa prawdziwe.

27 הכן בחוץ מלאכתך ועתדה בשדה לך אחר ובנית ביתך׃

Rozrządź na polu robotę twoję, a sprawuj pilnie rolę swoję; a potem będziesz budował dom twój.

28 אל תהי עד חנם ברעך והפתית בשפתיך׃

Nie bądź świadkiem lekkomyślnym przeciw bliźniemu swemu, ani czyń łagodnych namów wargami swemi.

29 אל תאמר כאשר עשה לי כן אעשה לו אשיב לאיש כפעלו׃

Nie mów: Jako mi uczynił, tak mu uczynię; oddam mężowi temu według uczynku jego.

30 על שדה איש עצל עברתי ועל כרם אדם חסר לב׃

Szedłem przez pole męża leniwego a przez winnicę człowieka głupiego;

31 והנה עלה כלו קמשנים כסו פניו חרלים וגדר אבניו נהרסה׃

A oto porosła wszędzie ostem; pokrzywy wszystko pokryły, a płot kamienny jej rozwalił się.

32 ואחזה אנכי אשית לבי ראיתי לקחתי מוסר׃

Co ja ujrzawszy złożyłem to do serca mego, a widząc to wziąłem to ku przestrodze.

33 מעט שנות מעט תנומות מעט חבק ידים לשכב׃

Trochę się prześpisz, trochę podrzemiesz, trochę złożysz ręce, abyś odpoczywał;

34 ובא מתהלך רישך ומחסריך כאיש מגן׃

A wtem ubóstwo twoje przyjdzie jako podróżny, a niedostatek twój jako mąż zbrojny.