מִשְׁלֵי 24

1 אל תקנא באנשי רעה ואל תתאו להיות אתם׃

ئیرەیی بە پیاوخراپان مەبە، ئارەزوو مەکە لەگەڵیاندا بیت،

2 כי שד יהגה לבם ועמל שפתיהם תדברנה׃

چونکە دڵیان پیلانی زۆرداری دەکێشێت و لێوەکانیان باسی گرفتنانەوە دەکەن.

3 בחכמה יבנה בית ובתבונה יתכונן׃

بە دانایی ماڵ بنیاد دەنرێت، بە تێگەیشتنیش دەچەسپێت،

4 ובדעת חדרים ימלאו כל הון יקר ונעים׃

بە زانیاریش ژوورەکان پڕ دەبن لە هەموو گەنجینەیەکی بە نرخ و جوان.

5 גבר חכם בעוז ואיש דעת מאמץ כח׃

پیاوی دانا بەتوانایە، کەسی زانا هێزی زیاد دەبێت.

6 כי בתחבלות תעשה לך מלחמה ותשועה ברב יועץ׃

بێگومان بە ڕاوێژەوە شەڕ دەکەیت، سەرکەوتنیش بە زۆری ئامۆژگارانە.

7 ראמות לאויל חכמות בשער לא יפתח פיהו׃

دانایی بەرزە بۆ گێل، لە کۆڕی ناو دەروازەدا دەمی لێک ناکاتەوە.

8 מחשב להרע לו בעל מזמות יקראו׃

ئەوەی بیر لە خراپە بکاتەوە، بە تەڵەکەباز ناودەبردرێت.

9 זמת אולת חטאת ותועבת לאדם לץ׃

پیلانی گێلایەتی گوناهە، خەڵک قێزیان لە گاڵتەجاڕە.

10 התרפית ביום צרה צר כחכה׃

ئەگەر ورە بەردەیت لە ڕۆژی تەنگانە، بێ هێزیت!

11 הצל לקחים למות ומטים להרג אם תחשוך׃

ئەوانە دەرباز بکە کە بۆ مردن دەبردرێن و لەوانەی بۆ سەربڕین پاڵخراون، کەمتەرخەم مەبە.

12 כי תאמר הן לא ידענו זה הלא תכן לבות הוא יבין ונצר נפשך הוא ידע והשיב לאדם כפעלו׃

ئەگەر بڵێی: «ئەوەتا ئەمەم نەزانیوە،» ئایا هەڵسەنگێنەری دڵەکان تێناگات؟ ئەوەی گیانت دەپارێزێت ئایا نازانێت؟ ئایا سزای مرۆڤ بەپێی کردەوەکانی ناداتەوە؟

13 אכל בני דבש כי טוב ונפת מתוק על חכך׃

ڕۆڵە، هەنگوین بخۆ، چونکە باشە و شیلەی هەنگوین لە گەرووت شیرینە،

14 כן דעה חכמה לנפשך אם מצאת ויש אחרית ותקותך לא תכרת׃

هەروەها بزانە دانایی بۆ گیانت بەم جۆرەیە. ئەگەر دانایی بدۆزیتەوە دواڕۆژت دەبێت و ئومێدبڕ نابیت.

15 אל תארב רשע לנוה צדיק אל תשדד רבצו׃

وەک خراپەکار خۆت مەڵاس مەدە بۆ ماڵی کەسی ڕاستودروست، هەڵمەکوتە سەر جێی حەسانەوەی،

16 כי שבע יפול צדיק וקם ורשעים יכשלו ברעה׃

چونکە کەسی ڕاستودروست حەوت جار دەکەوێت و هەڵدەستێتەوە، بەڵام کارەسات بەدکاران تێکدەشکێنێت.

17 בנפל אויביך אל תשמח ובכשלו אל יגל לבך׃

بە ساتمەکردنی دوژمنت شاد مەبە، بە کەوتنیشی دڵت خۆش نەبێت،

18 פן יראה יהוה ורע בעיניו והשיב מעליו אפו׃

نەوەک یەزدان ببینێت و بەلایەوە خراپ بێت، جا تووڕەیی خۆی لێ بگێڕێتەوە.

19 אל תתחר במרעים אל תקנא ברשעים׃

مەراق لە خراپەکاران مەخۆ، ئیرەیی بە بەدکاران مەبە،

20 כי לא תהיה אחרית לרע נר רשעים ידעך׃

چونکە خراپەکار دواڕۆژی نابێت و چرای بەدکاران دەکوژێتەوە.

21 ירא את יהוה בני ומלך עם שונים אל תתערב׃

ڕۆڵە، لە یەزدان و پاشا بترسە، تێکەڵی یاخیبووەکان مەبە،

22 כי פתאם יקום אידם ופיד שניהם מי יודע׃

چونکە بەڵایان لەپڕ دێت، بەڵای هەردووکیان کێ دەیزانێت؟

23 גם אלה לחכמים הכר פנים במשפט בל טוב׃

هەروەها ئەمەش قسەی دانایانە: لایەنگریکردن لە دادوەری باش نییە.

24 אמר לרשע צדיק אתה יקבהו עמים יזעמוהו לאמים׃

ئەوەی بە بەدکار بڵێت: «تۆ بێتاوانی،» گەلان نەفرەتی لێ دەکەن و نەتەوەکان تاوانباری دەکەن.

25 ולמוכיחים ינעם ועליהם תבוא ברכת טוב׃

بەڵام ئەوانەی بەدکار تاوانبار دەکەن دەکەونە خۆشی و بەرەکەتی باشیان بەسەردا دەڕژێت.

26 שפתים ישק משיב דברים נכחים׃

وەڵامی ڕاست وەک ماچی لێوە.

27 הכן בחוץ מלאכתך ועתדה בשדה לך אחר ובנית ביתך׃

کاروباری خۆت لە دەرەوە ڕاپەڕێنە و لە کێڵگەکەت ئامادەی بکە، دوای ئەمە ماڵی خۆت بنیاد بنێ.

28 אל תהי עד חנם ברעך והפתית בשפתיך׃

بەبێ هۆ لە دژی دراوسێکەت شایەتی مەدە، بە لێوەکانت فێڵ مەکە.

29 אל תאמר כאשר עשה לי כן אעשה לו אשיב לאיש כפעלו׃

مەڵێ: «چی لێکردووم، ئاوای لێ دەکەم، سزای ئەو پیاوە بەپێی کردەوەکەی دەدەمەوە.»

30 על שדה איש עצל עברתי ועל כרם אדם חסר לב׃

بەلای کێڵگەی پیاوی تەمبەڵ تێپەڕیم، بەلای ڕەزەمێوی کەسی تێنەگەیشتووش.

31 והנה עלה כלו קמשנים כסו פניו חרלים וגדר אבניו נהרסה׃

چقڵ هەمووی داگرتبوو، گەزگەزکە هەمووی داپۆشی بوو، کەڵەکە بەردەکانی ڕووخابوو.

32 ואחזה אנכי אשית לבי ראיתי לקחתי מוסר׃

تەماشام کرد و لە دڵی خۆمدا لێکم دایەوە، بینیم و وانەم لێ وەرگرت:

33 מעט שנות מעט תנומות מעט חבק ידים לשכב׃

کەمێک خەوتن، کەمێک خەواڵووبوون، کەمێکیش دەست تێکنان بۆ ڕاکشان،

34 ובא מתהלך רישך ומחסריך כאיש מגן׃

ئینجا هەژاریت وەک چەتە دێت، نەبوونیشت وەک چەکدار.