מִשְׁלֵי 23

1 כי תשב ללחום את מושל בין תבין את אשר לפניך׃

Ati yeroo waa nyaachuuf bulchaa tokko wajjin teessutti, waan fuula kee dura jiru hubadhuu ilaali;

2 ושמת שכין בלעך אם בעל נפש אתה׃

ati yoo nyaataaf fedhii guddaa qabaatte, qoonqoo kee irra billaa kaaʼi.

3 אל תתאו למטעמותיו והוא לחם כזבים׃

Waan nyaanni sun nama gowwoomsuuf, miʼaa isaatti hin gaggabin.

4 אל תיגע להעשיר מבינתך חדל׃

Sooromuuf jettee of hin dadhabsiisin; of qabuufis ogummaa qabaadhu.

5 התעוף עיניך בו ואיננו כי עשה יעשה לו כנפים כנשר ועיף השמים׃

Sooromni yommuu ati ija irra buufattutti ni bada; inni dhugumaan Baallee baafatee akkuma risaa gara samiitti ol barrisaatii.

6 אל תלחם את לחם רע עין ואל תתאו למטעמתיו׃

Buddeena doqnaa hin nyaatin; cidha isaas hin kajeelin;

7 כי כמו שער בנפשו כן הוא אכל ושתה יאמר לך ולבו בל עמך׃

inni yeroo hunda waaʼee gatii yaadaatii. Inni, “Nyaadhuu dhugi” siin jedha; garaan isaa garuu si wajjin hin jiru.

8 פתך אכלת תקיאנה ושחת דבריך הנעימים׃

Ati waanuma xinnoo nyaatte sana ni diddigda; dubbii kee gaarii sana illee ni dhabda.

9 באזני כסיל אל תדבר כי יבוז לשכל מליך׃

Sababii inni ogummaa dubbii keetii tuffatuuf ati nama gowwaatti hin dubbatin.

10 אל תסג גבול עולם ובשדי יתומים אל תבא׃

Dhagaa daangaa durii hin dhiibin yookaan lafa qotiisaa ijoollee abbaa hin qabneetti hin darbin.

11 כי גאלם חזק הוא יריב את ריבם אתך׃

Furiin isaanii jabaadhaatii; inni gara isaanii goree sitti falma.

12 הביאה למוסר לבך ואזנך לאמרי דעת׃

Qalbii kee gara gorsaatti, gurra kee immoo gara dubbii beekumsaatti deebifadhu.

13 אל תמנע מנער מוסר כי תכנו בשבט לא ימות׃

Ijoollee kee adabachuu hin dhiisin; yoo ati arcummeedhaan adabde isaan hin duʼan.

14 אתה בשבט תכנו ונפשו משאול תציל׃ (Sheol h7585)

Arcummeedhaan isaan adabiitii lubbuu isaanii duʼa oolchi. (Sheol h7585)

15 בני אם חכם לבך ישמח לבי גם אני׃

Yaa ilma ko, yoo garaan kee ogeessa taʼe, garaan koo ni gammada;

16 ותעלזנה כליותי בדבר שפתיך מישרים׃

yoo arrabni kee waan qajeelaa dubbate, keessi koo baayʼee gammada.

17 אל יקנא לבך בחטאים כי אם ביראת יהוה כל היום׃

Garaan kee cubbamootatti hin hinaafin; garuu yeroo hunda Waaqayyoon sodaadhu.

18 כי אם יש אחרית ותקותך לא תכרת׃

Ati dhugumaan gara fuulduraatti abdii qabda; abdiin kees hin citu.

19 שמע אתה בני וחכם ואשר בדרך לבך׃

Yaa ilma ko, dhaggeeffadhu; ogeessa taʼi; qalbii kee daandii qajeelaa irra buufadhu.

20 אל תהי בסבאי יין בזללי בשר למו׃

Warra daadhii wayinii baayʼee dhuganitti yookaan warra foonitti gaggabanitti hin makamin;

21 כי סבא וזולל יורש וקרעים תלביש נומה׃

machooftuu fi albaadheyyiin ni hiyyoomu; hirriba baayʼisuunis moofaa nama uffachiisa.

22 שמע לאביך זה ילדך ואל תבוז כי זקנה אמך׃

Abbaa kee kan si dhalche dhagaʼi; haadha kees yeroo isheen jaartu hin tuffatin.

23 אמת קנה ואל תמכר חכמה ומוסר ובינה׃

Dhugaa bitadhu malee hin gurgurin; ogummaa, qajeelfamaa fi hubannaas bitadhu.

24 גול יגול אבי צדיק יולד חכם וישמח בו׃

Abbaan nama qajeelaa gammachuu guddaa qaba; namni ilma ogeessa qabu isatti gammada.

25 ישמח אביך ואמך ותגל יולדתך׃

Abbaan keetii fi haati kee haa gammadan; isheen si deesse sun haa ililchitu!

26 תנה בני לבך לי ועיניך דרכי תרצנה׃

Yaa ilma ko, garaa kee naa kenni; iji kees karaa koo haa ilaalu;

27 כי שוחה עמקה זונה ובאר צרה נכריה׃

sagaagaltuun boolla gad fagoodhaatii, niitiin ganda labeenis boolla bishaanii dhiphaa dha.

28 אף היא כחתף תארב ובוגדים באדם תוסף׃

Isheen akkuma saamtuutti riphxee nama eeggatti; namoota gidduuttis warra hin amanamne baayʼifti.

29 למי אוי למי אבוי למי מדונים למי שיח למי פצעים חנם למי חכללות עינים׃

Eenyutu, “Anaaf wayyoo!” jedha? Eenyutu gadda qaba? Eenyutu lola qaba? Eenyutu komii qaba? Eenyutu sababii malee madaaʼa? Kan iji isaa diimatu eenyu?

30 למאחרים על היין לבאים לחקר ממסך׃

Warra daadhii wayinii dhuguu irra akka malee turan, warra daadhii wayinii walmakaa afaaniin qabuu dhaqanii dha.

31 אל תרא יין כי יתאדם כי יתן בכיס עינו יתהלך במישרים׃

Yeroo inni diimatutti, yeroo inni billillee keessa ol xixinniqutti, yeroo inni suuta jedhee gad buʼutti daadhii wayinii ija itti qabdee hin ilaalin.

32 אחריתו כנחש ישך וכצפעני יפרש׃

Dhuma irratti akkuma bofaa nama idda; akkuma buutiis nama ciniina.

33 עיניך יראו זרות ולבך ידבר תהפכות׃

Iji kee waan haaraa arga; qalbiin kees jalʼina yaada.

34 והיית כשכב בלב ים וכשכב בראש חבל׃

Ati akkuma nama walakkaa galaana guddaa ciisuu ti; akkuma nama fiixee utubaa doonii irra ciisuu taata.

35 הכוני בל חליתי הלמוני בל ידעתי מתי אקיץ אוסיף אבקשנו עוד׃

Ati akkana jetta; “Isaan na dhaʼan; ani garuu hin miidhamne! Isaan na tuman; garuu natti hin dhagaʼamne! Ani dhugaatii biraa barbaaddachuuf yooman dammaqa?”