מִשְׁלֵי 23

1 כי תשב ללחום את מושל בין תבין את אשר לפניך׃

کە دانیشتی لەگەڵ فەرمانڕەوایەک نان بخۆیت، باش وردبەرەوە لەوەی لەپێشتە،

2 ושמת שכין בלעך אם בעל נפש אתה׃

چەقۆیەکیش لەناو گەرووت دابنێ، ئەگەر تۆ نەوسنی.

3 אל תתאו למטעמותיו והוא לחם כזבים׃

ئارەزووی خواردنە خۆشەکانی مەکە، چونکە ئەم نانە بە مەبەستی هەڵخەڵەتاندنە.

4 אל תיגע להעשיר מבינתך חדל׃

خۆت ماندوو مەکە بۆ ئەوەی دەوڵەمەند بیت، بە تێگەیشتنەوە وازی لێ بهێنە.

5 התעוף עיניך בו ואיננו כי עשה יעשה לו כנפים כנשר ועיף השמים׃

چاو لە دەوڵەمەندی دەبڕیت و نییە، چونکە بێگومان باڵ دەگرێت، وەک هەڵۆ بەرەو ئاسمان دەفڕێت.

6 אל תלחם את לחם רע עין ואל תתאו למטעמתיו׃

نانی کەسی بەرچاوتەنگ مەخۆ، ئارەزووی خواردنە خۆشەکانی مەکە.

7 כי כמו שער בנפשו כן הוא אכל ושתה יאמר לך ולבו בל עמך׃

لەبەر ئەوەی جۆرە کەسێکە هەردەم بیری لەلای تێچوونەکانە، پێت دەڵێت: «بخۆ و بنۆشە.» بەڵام دڵی لەگەڵت نییە.

8 פתך אכלת תקיאנה ושחת דבריך הנעימים׃

ئەو پارووەی خواردووتە دەیڕشێنیتەوە و قسە شیرینەکانت بە با دەدەیت.

9 באזני כסיל אל תדבר כי יבוז לשכל מליך׃

قسە بۆ گێل مەکە، چونکە گاڵتەی بە دانایی قسەکانت دێت.

10 אל תסג גבול עולם ובשדי יתומים אל תבא׃

سنوورە کۆنەکان مەگوازەوە، هەروەها مەچووە ناو کێڵگەی هەتیوان،

11 כי גאלם חזק הוא יריב את ריבם אתך׃

چونکە ئەوەی دەیانپارێزێت بە توانایە، ئەو بەرگری لە کێشەکەیان دەکات لە دژی تۆ.

12 הביאה למוסר לבך ואזנך לאמרי דעת׃

دڵت ئاراستەی فێربوون بکە و گوێشت بەرەو قسەی زانیاری.

13 אל תמנע מנער מוסר כי תכנו בשבט לא ימות׃

ڕێگری لە تەمبێکردنی منداڵ مەکە، ئەگەر بە گۆچان لێی بدەیت نامرێت.

14 אתה בשבט תכנו ונפשו משאול תציל׃ (Sheol h7585)

تۆ بە گۆچان لێی بدەیت، گیانی لە مردن دەرباز دەبێت. (Sheol h7585)

15 בני אם חכם לבך ישמח לבי גם אני׃

ڕۆڵە، ئەگەر دڵت دانایە، منیش دڵم خۆش دەبێت.

16 ותעלזנה כליותי בדבר שפתיך מישרים׃

ناخم شادمان دەبێت، کە لێوەکانت ڕاستییەکان دەڵێن.

17 אל יקנא לבך בחטאים כי אם ביראת יהוה כל היום׃

دڵت ئیرەیی بە گوناهباران نەبات، بەڵکو بە درێژایی ڕۆژ بە پەرۆش بە بۆ لەخواترسی.

18 כי אם יש אחרית ותקותך לא תכרת׃

بێگومان دواڕۆژت دەبێت، ئومێدی تۆ نابڕێت.

19 שמע אתה בני וחכם ואשר בדרך לבך׃

ڕۆڵە، تۆ گوێ بگرە و دانا بە، دڵت بەرەو ڕێگای ڕاستی ئاراستە بکە.

20 אל תהי בסבאי יין בזללי בשר למו׃

لەوانە مەبە کە شەراب زۆر دەخۆنەوە، یان ئەوانەی گۆشت زۆر دەخۆن،

21 כי סבא וזולל יורש וקרעים תלביש נומה׃

چونکە مەیخۆر و زۆر خۆر هەژار دەبن، ئەوەی زۆر بخەوێت پینەوپەڕۆ لەبەر دەکات.

22 שמע לאביך זה ילדך ואל תבוז כי זקנה אמך׃

گوێ لە باوکت بگرە کە تۆی خستووەتەوە، دایکت کە پیر بوو گاڵتەی پێ مەکە.

23 אמת קנה ואל תמכר חכמה ומוסר ובינה׃

ڕاستی بکڕە و مەیفرۆشە، هەروەها دانایی و تەمبێکردن و تێگەیشتن.

24 גול יגול אבי צדיק יולד חכם וישמח בו׃

باوکی کەسی ڕاستودروست زۆر دڵخۆش دەبێت، ئەوەی کوڕێکی دانای ببێت پێی شادمان دەبێت.

25 ישמח אביך ואמך ותגל יולדתך׃

با دایک و باوکت شادمان بن، ئەوەی تۆی بووە دڵخۆش بێت.

26 תנה בני לבך לי ועיניך דרכי תרצנה׃

ڕۆڵە، دڵی خۆتم بدەرێ، با چاوەکانت لەسەر ڕێگاکانم بێت،

27 כי שוחה עמקה זונה ובאר צרה נכריה׃

چونکە لەشفرۆش چاڵێکی قووڵە و ژنی داوێنپیس بیرێکی تەنگە.

28 אף היא כחתף תארב ובוגדים באדם תוסף׃

تەنانەت ئەویش وەک چەتە لە بۆسەدا دەبێت، ناپاک لەنێو خەڵک زۆر دەکات.

29 למי אוי למי אבוי למי מדונים למי שיח למי פצעים חנם למי חכללות עינים׃

واوەیلا بۆ کێیە؟ پەژارەیی بۆ کێیە؟ ناکۆکی بۆ کێیە؟ سکاڵاکردن بۆ کێیە؟ برینی بەخۆڕایی بۆ کێیە؟ چاو سووربوونەوە بۆ کێیە؟

30 למאחרים על היין לבאים לחקר ממסך׃

بۆ ئەوانەی بە دیار شەرابەوە لەنگەر دەگرن، ئەوانەی شەرابی تێکەڵاو تاقی دەکەنەوە.

31 אל תרא יין כי יתאדם כי יתן בכיס עינו יתהלך במישרים׃

تەماشای شەراب مەکە بە ڕەنگی سووری، کە لەناو جام پڕشنگی داوە، بە سووکی دەچێتە خوارەوە!

32 אחריתו כנחש ישך וכצפעני יפרש׃

لە کۆتاییەکەی وەک مار دەتگەزێت و وەک توولەمار پێتەوەدەدات.

33 עיניך יראו זרות ולבך ידבר תהפכות׃

چاوەکانت شتی نامۆ دەبینن و وڕێنەی سەیر و سەمەرە دەکەیت.

34 והיית כשכב בלב ים וכשכב בראש חבל׃

وەک یەکێک دەبیت لەناو دڵی دەریا پاڵکەوتبێت، یان وەک یەکێک بەسەر دارئاڵای کەشتییەوە پاڵکەوتبێت.

35 הכוני בל חליתי הלמוני בל ידעתי מתי אקיץ אוסיף אבקשנו עוד׃

دەڵێی: «لێیان دام، ئازارم نەبوو! کوتامیان، نەمزانی! کەی بە هۆش خۆم دێمەوە، هەتا بەردەوام بم و بخۆمەوە؟»