מִשְׁלֵי 22

1 נבחר שם מעשר רב מכסף ומזהב חן טוב׃

Rĩĩtwa rĩega nĩrĩakwĩrirĩrio gũkĩra ũtonga mũnene; gũtĩĩka nĩ kwega gũkĩra betha kana thahabu.

2 עשיר ורש נפגשו עשה כלם יהוה׃

Andũ arĩa atongu na arĩa athĩĩni harĩ ũndũ ũmwe ũmanyiitithanĩtie; Jehova nĩwe Mũmbi wao othe.

3 ערום ראה רעה ויסתר ופתיים עברו ונענשו׃

Mũndũ mũbaarĩrĩri onaga ũgwati akehitha, no arĩa matarĩ ũũgĩ mathiiaga o na mbere nao magatoonya thĩĩna-inĩ.

4 עקב ענוה יראת יהוה עשר וכבוד וחיים׃

Kwĩnyiihia na gwĩtigĩra Jehova kũrehaga ũtonga, na gĩtĩĩo, na muoyo.

5 צנים פחים בדרך עקש שומר נפשו ירחק מהם׃

Njĩra cia andũ arĩa aaganu irĩ mĩigua na mĩtego, no ũrĩa ũgitagĩra ngoro yake aikaraga kũraya nacio.

6 חנך לנער על פי דרכו גם כי יזקין לא יסור ממנה׃

Menyeria mwana njĩra ĩrĩa agĩrĩirwo nĩkũgera, na ndarĩ hĩndĩ akaamiuma o na aakũra.

7 עשיר ברשים ימשול ועבד לוה לאיש מלוה׃

Andũ arĩa atongu nĩ mathaga arĩa athĩĩni, na ũrĩa ũkombaga nĩ ndungata ya mũmũkoomberi.

8 זורע עולה יקצור און ושבט עברתו יכלה׃

Mũndũ ũrĩa ũhaandaga waganu agethaga thĩĩna, naruo rũthanju rwa marakara make nĩrũkanangwo.

9 טוב עין הוא יברך כי נתן מלחמו לדל׃

Mũndũ mũtaana we mwene nĩakarathimwo, tondũ nĩagayagĩra arĩa athĩĩni irio ciake.

10 גרש לץ ויצא מדון וישבת דין וקלון׃

Ingata mũnyũrũrania, nayo ngũĩ nĩĩgũkweherera; inegene na irumi o nacio nĩcigũthira.

11 אהב טהור לב חן שפתיו רעהו מלך׃

Mũndũ ũrĩa wendaga ngoro theru na akaaragia maũndũ ma ũtugi, mũthamaki nĩagatuĩka mũrata wake.

12 עיני יהוה נצרו דעת ויסלף דברי בגד׃

Maitho ma Jehova nĩmamenyagĩrĩra ũmenyo, no nĩathaahagia ciugo cia ũrĩa ũtarĩ mwĩhokeku.

13 אמר עצל ארי בחוץ בתוך רחבות ארצח׃

Kĩgũũta kiugaga, “Nja kũrĩ na mũrũũthi!” Kana gĩkoiga atĩrĩ, “Nĩngũũragĩrwo njĩra-inĩ!”

14 שוחה עמקה פי זרות זעום יהוה יפול שם׃

Kanua ka mũtumia mũtharia nĩ irima iriku, nake ũrĩa werekeirio mangʼũrĩ ma Jehova agũũaga thĩinĩ wa rĩo.

15 אולת קשורה בלב נער שבט מוסר ירחיקנה ממנו׃

Ngoro ya mwana yohanĩtio na ũrimũ, no rũthanju rwa kũmũherithia nĩrũkaũingata kũraya nake.

16 עשק דל להרבות לו נתן לעשיר אך למחסור׃

Mũndũ ũrĩa ũhinyagĩrĩria arĩa athĩĩni nĩguo eyongerere ũtonga, na ũrĩa ũheaga itonga iheo, eerĩ nĩmagathĩĩna.

17 הט אזנך ושמע דברי חכמים ולבך תשית לדעתי׃

Tega matũ, na ũthikĩrĩrie mĩario ya andũ arĩa oogĩ; nyiita na ngoro yaku maũndũ marĩa ngũrutana,

18 כי נעים כי תשמרם בבטנך יכנו יחדו על שפתיך׃

tondũ nĩ ũndũ mwega hĩndĩ ĩrĩa ũkũmaiga ngoro-inĩ yaku, na ũkoragwo namo mothe mĩromo-inĩ yaku.

19 להיות ביהוה מבטחך הודעתיך היום אף אתה׃

Ndaakũmenyithia mo nĩgeetha mwĩhoko waku ũkoragwo harĩ Jehova, wee nĩwe ngũruta maũndũ macio ũmũthĩ, ĩĩ wee nĩwe ngũruta.

20 הלא כתבתי לך שלשום במועצות ודעת׃

Githĩ ndikwandĩkĩire thimo mĩrongo ĩtatũ, thimo cia ũtaarani na ũmenyo,

21 להודיעך קשט אמרי אמת להשיב אמרים אמת לשלחיך׃

ngakũruta ciugo cia ma na cia kwĩhokeka, nĩgeetha ũkaahota kũhe ũrĩa ũgũtũmĩte macookio mega?

22 אל תגזל דל כי דל הוא ואל תדכא עני בשער׃

Ndũkanatunye arĩa athĩĩni indo ciao tondũ wa ũthĩĩni wao, na ndũkanahinyĩrĩrie arĩa abatari ciira-inĩ,

23 כי יהוה יריב ריבם וקבע את קבעיהם נפש׃

nĩgũkorwo Jehova nĩakamaciirĩrĩra, na nĩagatunya arĩa mamatunyaga indo ciao.

24 אל תתרע את בעל אף ואת איש חמות לא תבוא׃

Ndũkanagĩe ũrata na mũndũ ũrĩa ũrĩ marakara mahiũ, ndũkanagĩe thiritũ na mũndũ ũrĩa ũhiũhaga kũrakara,

25 פן תאלף ארחתו ולקחת מוקש לנפשך׃

tondũ wahota kwĩruta mĩthiĩre yake, na ũnyiitwo nĩ mũtego.

26 אל תהי בתקעי כף בערבים משאות׃

Ndũgatuĩke mũndũ wa kũiga kĩndũ gĩa kũrũgamĩrĩra thiirĩ, kana ũtuĩke wee nĩwe wa kũrũgamagĩrĩra mathiirĩ ma andũ angĩ;

27 אם אין לך לשלם למה יקח משכבך מתחתיך׃

ũngĩkaaga kĩndũ gĩa kũrĩha nakĩo-rĩ, ũgaatunywo ũrĩrĩ waku o ũũkomeire.

28 אל תסג גבול עולם אשר עשו אבותיך׃

Ndũkaneherie ihiga rĩa tene rĩa mũhaka rĩrĩa rĩahaandirwo nĩ maithe manyu ma tene.

29 חזית איש מהיר במלאכתו לפני מלכים יתיצב בל יתיצב לפני חשכים׃

Nĩwonaga mũndũ mũũgĩ na wĩra wake? Ũcio agatungata o na mbere ya athamaki; ndagatungata mbere ya andũ matooĩkaine.