מִשְׁלֵי 19

1 טוב רש הולך בתמו מעקש שפתיו והוא כסיל׃

Mas maayo pa ang tawo nga kabos nga naglakaw diha sa iyang katarong kaysa kaniya nga sukwahi sa iyang pagpanulti ug buangbuang.

2 גם בלא דעת נפש לא טוב ואץ ברגלים חוטא׃

Dili usab maayo ang pagpangandoy nga dili inubanan sa kahibalo ug siya nga kusog modagan mahisalaag sa dalan.

3 אולת אדם תסלף דרכו ועל יהוה יזעף לבו׃

Ang kabuang sa tawo nagdaot sa iyang kinabuhi ug napungot ang iyang kasingkasing batok kang Yahweh.

4 הון יסיף רעים רבים ודל מרעהו יפרד׃

Makadugang ang bahandi ug daghang mga higala, apan ang tawong kabos nahimulag gikan sa iyang mga higala.

5 עד שקרים לא ינקה ויפיח כזבים לא ימלט׃

Ang bakakon nga saksi pagasilotan ug siya nga nagsulti ug bakak dili gayod makaikyas.

6 רבים יחלו פני נדיב וכל הרע לאיש מתן׃

Daghan ang magapangayo ug tabang gikan sa tawong manggihatagon ug higala sa tanan siya nga manggihatagon ug mga gasa.

7 כל אחי רש שנאהו אף כי מרעהו רחקו ממנו מרדף אמרים לא המה׃

Ang tanang mga igsoong lalaki sa kabos nasilag kaniya; unsa pa kaha ang iyang mga higala nga mipahilayo kaniya! Motawag siya kanila apan wala na sila.

8 קנה לב אהב נפשו שמר תבונה למצא טוב׃

Siya nga nagbaton sa kaalam naghigugma sa iyang kinabuhi; siya nga nagtipig sa pagsabot makakaplag kung unsa ang maayo.

9 עד שקרים לא ינקה ויפיח כזבים יאבד׃

Ang bakakon nga saksi pagasilotan gayod, apan ang nagsulti ug bakak malaglag.

10 לא נאוה לכסיל תענוג אף כי לעבד משל בשרים׃

Dili angay sa tawo nga buangbuang ang pagpuyo sa kaharuhay— labi na gayod nga walay angay ang ulipon nga maoy magdumala sa mga prinsipe.

11 שכל אדם האריך אפו ותפארתו עבר על פשע׃

Ang pagkamabinantayon maghimo sa tawo nga dili daling masuko ug ang dili pagtagad sa sayop maoy makahatag kaniya ug himaya.

12 נהם ככפיר זעף מלך וכטל על עשב רצונו׃

Ang kapungot sa hari sama sa ngulob sa batan-ong liyon, apan ang iyang kaluoy sama sa yamog nga anaa sa sagbot.

13 הות לאביו בן כסיל ודלף טרד מדיני אשה׃

Ang buangbuang nga anak nga lalaki nagdaot sa iyang amahan ug ang malalison nga asawa sama sa tubig nga kanunay magtulo.

14 בית והון נחלת אבות ומיהוה אשה משכלת׃

Ang balay ug ang bahandi maoy panulondon gikan sa mga ginikanan, apan ang maalamon nga asawa gikan kang Yahweh.

15 עצלה תפיל תרדמה ונפש רמיה תרעב׃

Ang pagkatapolan maghatod kanimo ngadto sa pagkahinanok ug tulog, apan siya nga dili magtrabaho gutomon.

16 שמר מצוה שמר נפשו בוזה דרכיו יומת׃

Siya nga nagtuman sa sugo nanalipod sa iyang kinabuhi, apan mamatay ang tawo nga wala maghunahuna mahitungod sa iyang mga pamaagi.

17 מלוה יהוה חונן דל וגמלו ישלם לו׃

Si bisan kinsa nga maluluy-on sa kabos sama ra nga nagpahulam kang Yahweh ug magbayad siya kaniya sa iyang nahimo.

18 יסר בנך כי יש תקוה ואל המיתו אל תשא נפשך׃

Pantona ang imong anak samtang aduna pay paglaom ug ayaw pangandoya nga mabutang siya sa kamatayon.

19 גרל חמה נשא ענש כי אם תציל ועוד תוסף׃

Ang tawo nga daling masuko kinahanglan nga mobayad sa kasaypanan, kung imo siyang luwason, buhaton mo pa gihapon kini sa ikaduhang higayon.

20 שמע עצה וקבל מוסר למען תחכם באחריתך׃

Paminawa ang tambag ug dawata ang pagtudlo, aron nga magmaalamon ka hangtod sa kataposan sa imong kinabuhi.

21 רבות מחשבות בלב איש ועצת יהוה היא תקום׃

Daghan ang mga laraw sa kasingkasing sa tawo, apan ang kabubut-on lamang ni Yahweh maoy matuman.

22 תאות אדם חסדו וטוב רש מאיש כזב׃

Ang pagkamatinud-anon maoy gipangandoy sa tawo ug mas maayo pa ang tawong kabos kaysa bakakon.

23 יראת יהוה לחיים ושבע ילין בל יפקד רע׃

Ang pagpasidungog kang Yahweh magtultol sa katawhan ngadto sa kinabuhi; si bisan kinsa nga aduna niini matagbaw ug dili mahiagom sa kadaot.

24 טמן עצל ידו בצלחת גם אל פיהו לא ישיבנה׃

Maglubong sa iyang kamot ang tapolan ngadto sa pagkaon; dili gani siya makahimo sa paghungit niini padulong sa iyang baba.

25 לץ תכה ופתי יערם והוכיח לנבון יבין דעת׃

Kung imong silotan ang mabugalbugalon, mahimong magmaalamon ang walay alamag; badlonga siya nga adunay pagsabot ug makabaton siya ug kahibalo.

26 משדד אב יבריח אם בן מביש ומחפיר׃

Siya nga mangawat sa iyang amahan ug maghingilin sa iyang inahan mao ang anak nga lalaki nga magpakaulaw ug salawayon.

27 חדל בני לשמע מוסר לשגות מאמרי דעת׃

Kung mohunong ka sa pagpaminaw sa pagtudlo, akong anak nga lalaki, mahisalaag ka gikan sa mga pulong sa kahibalo.

28 עד בליעל יליץ משפט ופי רשעים יבלע און׃

Magbugalbugal sa katarong ang bakak nga saksi ug ang baba sa daotan magalamoy sa pagkadaotan.

29 נכונו ללצים שפטים ומהלמות לגו כסילים׃

Andam na ang paghukom alang sa mga mabugalbugalon ug ang paglatos alang sa mga likod sa mga buangbuang.