מִשְׁלֵי 16

1 לאדם מערכי לב ומיהוה מענה לשון׃

Motema ya moto esalaka mabongisi, kasi eyano ewutaka epai na Yawe.

2 כל דרכי איש זך בעיניו ותכן רוחות יהוה׃

Nzela nyonso ya moto emonanaka peto na miso na ye, kasi Yawe nde amekaka mitema.

3 גל אל יהוה מעשיך ויכנו מחשבתיך׃

Pesa misala na yo epai na Yawe, mpe mabongisi na yo ekokokisama.

4 כל פעל יהוה למענהו וגם רשע ליום רעה׃

Yawe asalaka makambo nyonso na tina, ezala bato mabe, asala bango mpo na mokolo ya pasi.

5 תועבת יהוה כל גבה לב יד ליד לא ינקה׃

Moto nyonso ya lolendo azalaka nkele na miso ya Yawe; solo, akozanga te kozwa etumbu.

6 בחסד ואמת יכפר עון וביראת יהוה סור מרע׃

Bolingo mpe bosembo elongolaka mbeba; kotosa Yawe etindaka moto kokima mabe.

7 ברצות יהוה דרכי איש גם אויביו ישלם אתו׃

Soki Yawe asepeli na nzela ya moto, akoyokanisa ye na banguna na ye.

8 טוב מעט בצדקה מרב תבואות בלא משפט׃

Kozwa biloko moke kati na bosembo ezali malamu koleka kozwa bomengo ebele kati na nzela ya mabe.

9 לב אדם יחשב דרכו ויהוה יכין צעדו׃

Motema ya moto esalaka mabongisi, kasi ezali Yawe nde asalaka ete ekokisama to te.

10 קסם על שפתי מלך במשפט לא ימעל פיו׃

Maloba ya mokonzi ezali lokola Liloba na Nzambe, ekweyaka te kati na kosambisama.

11 פלס ומאזני משפט ליהוה מעשהו כל אבני כיס׃

Emekelo kilo ya sembo mpe basani oyo bamekelaka kilo ezali ya Yawe, mpe kilo nyonso ya saki ezali likambo na Ye.

12 תועבת מלכים עשות רשע כי בצדקה יכון כסא׃

Ezali malamu te mpo na mokonzi kosala mabe, pamba te bokonzi elendisamaka nde na nzela ya bosembo.

13 רצון מלכים שפתי צדק ודבר ישרים יאהב׃

Bakonzi balingaka maloba ya solo, mpe bapesaka moto oyo alobaka na bosembo lokumu.

14 חמת מלך מלאכי מות ואיש חכם יכפרנה׃

Kanda ya mokonzi ememaka na kufa, kasi moto ya bwanya ayebaka kokitisa yango.

15 באור פני מלך חיים ורצונו כעב מלקוש׃

Soki elongi ya mokonzi ezali kongenga, elingi koloba: bomoi. Bolamu na ye ezali lokola lipata ya mvula ya eleko ya suka.

16 קנה חכמה מה טוב מחרוץ וקנות בינה נבחר מכסף׃

Bwanya ezali malamu koleka wolo, mpe kozwa mayele ezali na litomba koleka palata.

17 מסלת ישרים סור מרע שמר נפשו נצר דרכו׃

Bato ya sembo batambolaka na nzela oyo epesaka mabe mokongo. Moto oyo abatelaka motema na ye abatelaka nde bomoi na ye.

18 לפני שבר גאון ולפני כשלון גבה רוח׃

Lolendo eyaka liboso ya kobebisama, mpe komimatisa eyaka liboso ya kokweyisama.

19 טוב שפל רוח את עניים מחלק שלל את גאים׃

Kozala moto ya komikitisa mpe kozala elongo na bato bakelela ezali malamu koleka kokabola bomengo ya bitumba elongo na bato ya lolendo.

20 משכיל על דבר ימצא טוב ובוטח ביהוה אשריו׃

Moto oyo akanisaka na tina na makambo amonaka bolamu. Esengo na moto oyo atiaka elikya na Yawe.

21 לחכם לב יקרא נבון ומתק שפתים יסיף לקח׃

Babengaka moto oyo azali na motema ya bwanya moto ya mayele, mpe bibebu ya kimia ebakisaka boyebi.

22 מקור חיים שכל בעליו ומוסר אולים אולת׃

Mayele ezali etima ya bomoi mpo na bato oyo bazali na yango, kasi bozoba ezali etumbu mpo na bazoba.

23 לב חכם ישכיל פיהו ועל שפתיו יסיף לקח׃

Motema ya moto ya bwanya ekomisaka monoko na ye mayele, mpe bibebu na ye ebakisaka boyebi.

24 צוף דבש אמרי נעם מתוק לנפש ומרפא לעצם׃

Maloba ya elengi ezalaka lokola mafuta ya nzoyi, epesaka kimia na motema mpe lobiko na mikuwa.

25 יש דרך ישר לפני איש ואחריתה דרכי מות׃

Nzela mosusu emonanaka sembo na miso ya bato, nzokande, na suka, ememaka na kufa.

26 נפש עמל עמלה לו כי אכף עליו פיהו׃

Nzala etindaka mosali ete asala mosala, monoko na ye etindikaka ye na mosala.

27 איש בליעל כרה רעה ועל שפתיו כאש צרבת׃

Moto ya Beliali abongisaka kosala mabe, mpe maloba na ye ezali lokola moto oyo etumbaka.

28 איש תהפכות ישלח מדון ונרגן מפריד אלוף׃

Moto mabe alonaka koswana, moto ya songisongi akabolaka baninga.

29 איש חמס יפתה רעהו והוליכו בדרך לא טוב׃

Moto ya mobulu abendaka moninga na ye mpe atambolisaka ye na nzela ya mabe.

30 עצה עיניו לחשב תהפכות קרץ שפתיו כלה רעה׃

Moto oyo akangi miso mpe bibebu na ye mpo na kosala mabongisi ya mabe asili kosala masumu.

31 עטרת תפארת שיבה בדרך צדקה תמצא׃

Suki ya pembe ezali motole ya nkembo; bazwaka yango na nzela ya bosembo.

32 טוב ארך אפים מגבור ומשל ברוחו מלכד עיר׃

Moto oyo akangaka motema azali makasi koleka elombe, mpe moto oyo ayebi komikanga azali makasi koleka moto oyo abotolaka bingumba.

33 בחיק יוטל את הגורל ומיהוה כל משפטו׃

Bakobetaka zeke kati na elamba ya Nganga-Nzambe, kasi mikano nyonso ewutaka na Yawe.