מִשְׁלֵי 16

1 לאדם מערכי לב ומיהוה מענה לשון׃

Mĩbango ya ngoro nĩ ya mũndũ, no icookio rĩa rũrĩmĩ riumaga harĩ Jehova.

2 כל דרכי איש זך בעיניו ותכן רוחות יהוה׃

Mũndũ onaga mĩthiĩre yake yothe ĩrĩ mĩega, no Jehova nĩwe ũthimaga matanya.

3 גל אל יהוה מעשיך ויכנו מחשבתיך׃

Rekagĩrĩria Jehova maũndũ mothe marĩa ũrĩĩkaga, nayo mĩbango yaku nĩĩrĩgaacagĩra.

4 כל פעל יהוה למענהו וגם רשע ליום רעה׃

Jehova ombire indo ciothe irĩ na gĩtũmi gĩacio, ĩĩ-ni, o na arĩa aaganu aamoombire nĩ ũndũ wa mũthenya wa thĩĩna.

5 תועבת יהוה כל גבה לב יד ליד לא ינקה׃

Mũndũ wothe wa ngoro ya mwĩtĩĩo nĩ kĩndũ kĩrĩ magigi harĩ Jehova. Menyai na ma atĩrĩ, ndakaaga kũherithio.

6 בחסד ואמת יכפר עון וביראת יהוה סור מרע׃

Mehia nĩmahorohagĩrio nĩ wendo na wĩhokeku, na nĩ ũndũ wa gwĩtigĩra Jehova-rĩ, mũndũ nĩeheragĩra ũũru.

7 ברצות יהוה דרכי איש גם אויביו ישלם אתו׃

Rĩrĩa mĩthiĩre ya mũndũ yakenia Jehova-rĩ, atũmaga o na thũ ciake itũũranie nake na thayũ.

8 טוב מעט בצדקה מרב תבואות בלא משפט׃

Kaba indo nini cionekete na njĩra ya ũthingu, gũkĩra uumithio mũnene ũtarĩ wa kĩhooto.

9 לב אדם יחשב דרכו ויהוה יכין צעדו׃

Mũndũ nĩabangaga na ngoro mũthiĩre wake, no Jehova nĩwe ũroragia makinya make kũrĩa ekũgerera.

10 קסם על שפתי מלך במשפט לא ימעל פיו׃

Mĩromo ya mũthamaki yaragia ũhoro taarĩ ndũmĩrĩri, na kanua gake gatiagĩrĩirwo kuogomia kĩhooto.

11 פלס ומאזני משפט ליהוה מעשהו כל אבני כיס׃

Igeri na ratiri cia ma nĩ cia Jehova; mahiga mothe ma gũthima marĩa marĩ mũhuko-rĩ, o namo no wĩra wake.

12 תועבת מלכים עשות רשע כי בצדקה יכון כסא׃

Kũrĩ athamaki-rĩ, gwĩka ũũru nĩ ũndũ ũrĩ magigi, nĩgũkorwo gĩtĩ kĩa ũnene kĩĩhaandaga nĩ ũndũ wa ũthingu.

13 רצון מלכים שפתי צדק ודבר ישרים יאהב׃

Athamaki nĩmakenagĩra mĩromo ĩrĩa yaragia ma; nĩ marĩ bata na mũndũ waragia ũhoro wa ma.

14 חמת מלך מלאכי מות ואיש חכם יכפרנה׃

Mangʼũrĩ ma mũthamaki nĩ ta mũtũmwo wa gĩkuũ, no mũndũ mũũgĩ nĩakamahooreria.

15 באור פני מלך חיים ורצונו כעב מלקוש׃

Gũthererwo gĩthiithi nĩ mũthamaki nĩ muoyo; ũtugi wake ũtariĩ ta itu rĩa mbura ĩrĩa ĩkũragia irio.

16 קנה חכמה מה טוב מחרוץ וקנות בינה נבחר מכסף׃

Hĩ! Kaĩ kũgĩa ũũgĩ nĩ kwega gũkĩra thahabu-ĩ, gũthuura ũtaũku gũgakĩra kũgĩa na betha!

17 מסלת ישרים סור מרע שמר נפשו נצר דרכו׃

Njĩra njariĩ ya arĩa arũngĩrĩru yeheragĩra ũũru; mũndũ ũrĩa ũmenyagĩrĩra mĩthiĩre yake nĩ muoyo wake mwene agitagĩra.

18 לפני שבר גאון ולפני כשלון גבה רוח׃

Mwĩtĩĩo ũrũmagĩrĩrwo nĩ mwanangĩko, roho wa mwĩtũũgĩrio ũkarũmĩrĩrwo nĩ kũgũa.

19 טוב שפל רוח את עניים מחלק שלל את גאים׃

Nĩ kaba roho wa kwĩnyiihia na gũkorwo hamwe na arĩa ahinyĩrĩrie, gũkĩra kũgayana indo cia ndaho na arĩa etĩĩi.

20 משכיל על דבר ימצא טוב ובוטח ביהוה אשריו׃

Mũndũ ũrĩa ũrũmbũyagia mataaro nĩagaacagĩra, na kũrathimwo nĩ mũndũ ũrĩa wĩhokaga Jehova.

21 לחכם לב יקרא נבון ומתק שפתים יסיף לקח׃

Arĩa oogĩ ngoro-inĩ metagwo akũũrani maũndũ, na ciugo njega itũũgagĩria ũtaaro.

22 מקור חיים שכל בעליו ומוסר אולים אולת׃

Ũtaũku nĩ gĩthima kĩa muoyo kũrĩ arĩa marĩ naguo, no ũrimũ ũrehaga iherithia kũrĩ andũ arĩa akĩĩgu.

23 לב חכם ישכיל פיהו ועל שפתיו יסיף לקח׃

Ngoro ya mũndũ mũũgĩ nĩyo ĩtongoragia kanua gake, nayo mĩromo yake ĩtũũgagĩria ũtaaro.

24 צוף דבש אמרי נעם מתוק לנפש ומרפא לעצם׃

Ndeto njega nĩ igua rĩa ũũkĩ, irĩ mũrĩo ngoro-inĩ, na harĩ mahĩndĩ nĩ ũgima.

25 יש דרך ישר לפני איש ואחריתה דרכי מות׃

Kũrĩ njĩra mũndũ onaga ta yagĩrĩire, no marigĩrĩrio mayo yerekagĩra gĩkuũ-inĩ.

26 נפש עמל עמלה לו כי אכף עליו פיהו׃

Kũhũũta kwa mũruti wa wĩra nĩkuo kũmũteithagia, ngʼaragu yake nĩyo ĩmũtindĩkaga.

27 איש בליעל כרה רעה ועל שפתיו כאש צרבת׃

Kĩmaramari gĩthugundaga ũũru, na mĩario yakĩo nĩ ta mwaki wa gũcina.

28 איש תהפכות ישלח מדון ונרגן מפריד אלוף׃

Mũndũ mwaganu arehaga ngarari, na mũhuhu ũtigithanagia andũ marĩ ũrata mũnene.

29 איש חמס יפתה רעהו והוליכו בדרך לא טוב׃

Mũndũ wa haaro aheenagĩrĩria mũndũ wa itũũra rĩake, akamũtongoria njĩra-inĩ ĩtarĩ njega.

30 עצה עיניו לחשב תהפכות קרץ שפתיו כלה רעה׃

Mũndũ ũrĩa uunagĩra andũ riitho akoragwo agĩthugunda waganu, ũrĩa ũtembanagia mĩromo akoragwo agĩthugunda ũũru.

31 עטרת תפארת שיבה בדרך צדקה תמצא׃

Mbuĩ nĩ thũmbĩ ya riiri; cionekaga nĩ ũndũ wa mũtũũrĩre wa ũthingu.

32 טוב ארך אפים מגבור ומשל ברוחו מלכד עיר׃

Nĩ kaba mũndũ mũkirĩrĩria gũkĩra njamba ya ita, na nĩ kaba mũndũ ũrĩa ũrigagĩrĩria marakara make gũkĩra ũrĩa wĩnyiitagĩra itũũra inene.

33 בחיק יוטל את הגורל ומיהוה כל משפטו׃

Mĩtĩ ĩcuukagĩrwo maru-inĩ, no itua o rĩothe riumaga kũrĩ Jehova.