מִשְׁלֵי 15

1 מענה רך ישיב חמה ודבר עצב יעלה אף׃

وەڵامی نەرم تووڕەیی دەڕەوێنێتەوە، بەڵام قسەی بریندارکەر ڕق دەوروژێنێت.

2 לשון חכמים תיטיב דעת ופי כסילים יביע אולת׃

زمانی دانایان زانیاری دەڕازێنێتەوە، بەڵام دەمی دەبەنگەکان گێلایەتی لێ هەڵدەقوڵێت.

3 בכל מקום עיני יהוה צפות רעים וטובים׃

چاوی یەزدان لە هەموو جێگایەکە، چاودێری بەدکاران و پیاوچاکان دەکات.

4 מרפא לשון עץ חיים וסלף בה שבר ברוח׃

هێمنی زمان درەختی ژیانە، بەڵام خوارکردنەوەی تێکشکانی ڕۆحە.

5 אויל ינאץ מוסר אביו ושמר תוכחת יערם׃

گێل سووکایەتی بە تەمبێکردنی باوکی دەکات، بەڵام ئەوەی چاوی لە سەرزەنشت بێت ژیر دەبێت.

6 בית צדיק חסן רב ובתבואת רשע נעכרת׃

لە ماڵی کەسی ڕاستودروست گەنجینەی گەورە هەیە، بەڵام داهاتی بەدکار پشێوییە.

7 שפתי חכמים יזרו דעת ולב כסילים לא כן׃

لێوی دانایان زانیاری بڵاو دەکەنەوە، بەڵام دڵی گێلەکان ئاوا نییە.

8 זבח רשעים תועבת יהוה ותפלת ישרים רצונו׃

قوربانی بەدکاران قێزەونە لەلای یەزدان، بەڵام نوێژی سەرڕاستان خۆشحاڵی دەکات.

9 תועבת יהוה דרך רשע ומרדף צדקה יאהב׃

قێزی یەزدان لە ڕێگای بەدکارە، بەڵام ئەوەی خۆشدەوێت کە دوای ڕاستودروستی کەوتووە.

10 מוסר רע לעזב ארח שונא תוכחת ימות׃

تەمبێی سەخت بۆ لەڕێ لادەرە، ئەوەی ڕقی لە سەرزەنشتە دەمرێت.

11 שאול ואבדון נגד יהוה אף כי לבות בני אדם׃ (Sheol h7585)

جیهانی مردووان و لەناوچوون لەبەردەم یەزدانن، لەوەش زیاتر دڵی ئادەمیزاد! (Sheol h7585)

12 לא יאהב לץ הוכח לו אל חכמים לא ילך׃

گاڵتەجاڕ ئەو کەسەی خۆشناوێت کە سەرزەنشتی دەکات، بۆ لای دانایان ناچێت.

13 לב שמח ייטב פנים ובעצבת לב רוח נכאה׃

دڵی شادمان ڕوو خۆشدەکات، بەڵام بە دڵتەنگی ڕۆح تێکدەشکێت.

14 לב נבון יבקש דעת ופני כסילים ירעה אולת׃

دڵی تێگەیشتوو بەدوای زانیاریدا دەگەڕێت، بەڵام دەمی گێلەکان لەسەر گێلایەتی دەلەوەڕێت.

15 כל ימי עני רעים וטוב לב משתה תמיד׃

هەموو ڕۆژانی ستەملێکراو سەختە، بەڵام دڵخۆش هەمیشە لەسەر خوانی شادییە.

16 טוב מעט ביראת יהוה מאוצר רב ומהומה בו׃

باشترە کەمت هەبێت لەگەڵ لەخواترسی لە گەنجینەی گەورە لەگەڵ سەرلێشێوان.

17 טוב ארחת ירק ואהבה שם משור אבוס ושנאה בו׃

باشترە سەوزە خواردن لەو شوێنەی خۆشەویستی لێیە لە گایەکی قەڵەو و ڕقی لەگەڵ بێت.

18 איש חמה יגרה מדון וארך אפים ישקיט ריב׃

کەسی سەرگەرم ناکۆکی دەوروژێنێت، بەڵام کەسی هێمن دوژمنایەتی ئارام دەکاتەوە.

19 דרך עצל כמשכת חדק וארח ישרים סללה׃

ڕێگای تەمبەڵ وەک پەرژینی دڕکە، بەڵام ڕێگای سەرڕاستان تەخت کراوە.

20 בן חכם ישמח אב וכסיל אדם בוזה אמו׃

کوڕی دانا باوکی شاد دەکات، بەڵام گێل دایکی خۆی ڕیسوا دەکات.

21 אולת שמחה לחסר לב ואיש תבונה יישר לכת׃

گێلایەتی خۆشییە بۆ کەسی تێنەگەیشتوو، بەڵام کەسی تێگەیشتوو بە ڕێکی ڕەفتار دەکات.

22 הפר מחשבות באין סוד וברב יועצים תקום׃

پلان بەبێ ڕاوێژ پووچەڵ دەبێت، بەڵام بە زۆری ڕاوێژکاران سەردەکەوێت.

23 שמחה לאיש במענה פיו ודבר בעתו מה טוב׃

دڵخۆشییە بۆ مرۆڤ وەڵامی گونجاو، قسەش لە کاتی خۆیدا چەند باشە!

24 ארח חיים למעלה למשכיל למען סור משאול מטה׃ (Sheol h7585)

ڕێچکەی ژیان بۆ کەسی وریا بەرەو سەرەوەیە، بۆ ئەوەی لە دابەزین بەرەو جیهانی مردووان بیپارێزێت. (Sheol h7585)

25 בית גאים יסח יהוה ויצב גבול אלמנה׃

یەزدان ماڵی لووتبەرزان ڕیشەکێش دەکات، بەڵام سنووری ماڵی بێوەژن دەچەسپێنێ.

26 תועבת יהוה מחשבות רע וטהרים אמרי נעם׃

قێزی یەزدان لە پیلانی بەدە، بەڵام قسەی شیرین پاکە.

27 עכר ביתו בוצע בצע ושונא מתנת יחיה׃

ئەوەی بەدوای دەستکەوتی ناڕەواوە بێت ماڵی خۆی تێکدەدات، بەڵام ئەوەی ڕقی لە بەرتیل ببێتەوە دەژیێت.

28 לב צדיק יהגה לענות ופי רשעים יביע רעות׃

دڵی کەسی ڕاستودروست بیر لە وەڵام دەکاتەوە، بەڵام دەمی بەدکاران خراپەی لێ هەڵدەڕژێت.

29 רחוק יהוה מרשעים ותפלת צדיקים ישמע׃

یەزدان لە بەدکاران دوورە، بەڵام گوێی لە نوێژی ڕاستودروستان دەبێت.

30 מאור עינים ישמח לב שמועה טובה תדשן עצם׃

ڕووناکی چاو دڵ خۆش دەکات، مژدەش ئێسک تەندروست دەکات.

31 אזן שמעת תוכחת חיים בקרב חכמים תלין׃

ئەوەی گوێ لە سەرزەنشتی بەرەو ژیان بگرێت لەناو دانایان نیشتەجێ دەبێت.

32 פורע מוסר מואס נפשו ושומע תוכחת קונה לב׃

پشتگوێخەری تەمبێکردن گیانی خۆی ڕیسوا دەکات، بەڵام ئەوەی گوێ لە سەرزەنشت دەگرێت تێگەیشتنی دەستدەکەوێت.

33 יראת יהוה מוסר חכמה ולפני כבוד ענוה׃

لەخواترسیی مرۆڤ بەرەو دانایی دەبات، پێش ڕێزلێنانیش بێفیزییە.