מִשְׁלֵי 14

1 חכמות נשים בנתה ביתה ואולת בידיה תהרסנו׃

Istri yang bijak memelihara rumah tangganya. Istri yang bebal menghancurkan keluarganya dengan perbuatannya sendiri.

2 הולך בישרו ירא יהוה ונלוז דרכיו בוזהו׃

Cara hidup yang benar menunjukkan sikap takut dan hormat akan TUHAN, sedangkan cara hidup yang serong berarti menghina Dia.

3 בפי אויל חטר גאוה ושפתי חכמים תשמורם׃

Perkataan orang bebal mengundang hajaran. Perkataan orang bijak melindungi dirinya dari masalah.

4 באין אלפים אבוס בר ורב תבואות בכח שור׃

Si pemalas tidak mau punya sapi supaya tidak usah membersihkan kandang setiap hari. Namun tanpa sapi, hasil panennya pun sedikit.

5 עד אמונים לא יכזב ויפיח כזבים עד שקר׃

Saksi yang jujur tidak akan berbohong, tetapi saksi dusta menghembuskan kebohongan belaka.

6 בקש לץ חכמה ואין ודעת לנבון נקל׃

Orang yang suka meremehkan tidak akan pernah belajar menjadi bijak, tetapi orang yang berpikir jernih mudah memperoleh pengetahuan.

7 לך מנגד לאיש כסיל ובל ידעת שפתי דעת׃

Jauhilah orang bodoh karena perkataannya tidak akan memberimu pengetahuan.

8 חכמת ערום הבין דרכו ואולת כסילים מרמה׃

Dengan ketajaman berpikirnya, orang bijak mengerti apa yang harus dia lakukan dalam hidup, tetapi orang bebal ditipu oleh kebodohannya sendiri.

9 אולים יליץ אשם ובין ישרים רצון׃

Orang bebal meremehkan perlunya menebus kesalahan, tetapi orang jujur ingin setiap masalah dibereskan.

10 לב יודע מרת נפשו ובשמחתו לא יתערב זר׃

Tak ada yang bisa mengerti isi hati seseorang kecuali dirinya sendiri— baik senang maupun susah, orang lain tak dapat merasakannya.

11 בית רשעים ישמד ואהל ישרים יפריח׃

Keluarga orang jahat akan dihancurkan. Keluarga orang benar akan semakin sejahtera.

12 יש דרך ישר לפני איש ואחריתה דרכי מות׃

Ada pilihan hidup yang tampaknya baik dan benar, namun ternyata berakhir pada kebinasaan.

13 גם בשחוק יכאב לב ואחריתה שמחה תוגה׃

Di balik tawa terkadang ada duka. Suka bisa berakhir dengan luka.

14 מדרכיו ישבע סוג לב ומעליו איש טוב׃

Baik orang yang setia kepada TUHAN maupun orang yang menjauhi TUHAN akan menerima upah atas perbuatannya.

15 פתי יאמין לכל דבר וערום יבין לאשרו׃

Orang yang naif percaya pada apa pun yang didengarnya, tetapi orang bijak berpikir dengan hati-hati sebelum bertindak.

16 חכם ירא וסר מרע וכסיל מתעבר ובוטח׃

Orang bijak berhati-hati dan menjauhkan diri dari kejahatan. Orang bebal merasa aman sehingga melangkah dengan gegabah.

17 קצר אפים יעשה אולת ואיש מזמות ישנא׃

Orang yang cepat marah akan bertindak bodoh. Orang yang merencanakan kejahatan akan dibenci.

18 נחלו פתאים אולת וערומים יכתרו דעת׃

Hasil usaha orang naif hanyalah kebodohannya, tetapi orang yang berpikir panjang mendapat pengetahuan yang berharga.

19 שחו רעים לפני טובים ורשעים על שערי צדיק׃

Inilah kesudahannya: Orang jahat terpaksa tunduk dan meminta bantuan dari orang benar.

20 גם לרעהו ישנא רש ואהבי עשיר רבים׃

Sulit sekali bagi orang miskin mendapat teman, bahkan di antara para tetangganya. Tetapi banyak orang berbondong-bondong untuk menjadi ‘teman’ orang kaya.

21 בז לרעהו חוטא ומחונן עניים אשריו׃

Bila engkau meremehkan orang miskin, engkau berbuat dosa dan tidak berkenan di mata Allah.

22 הלוא יתעו חרשי רע וחסד ואמת חרשי טוב׃

Merencanakan hal yang jahat membuatmu tersesat. Rencanakanlah hal-hal yang membawa kebaikan bagi sesama, maka engkau akan mempunyai teman-teman yang setia mengasihimu.

23 בכל עצב יהיה מותר ודבר שפתים אך למחסור׃

Bekerja keras mendatangkan keuntungan. Banyak bicara mendatangkan kemiskinan.

24 עטרת חכמים עשרם אולת כסילים אולת׃

Orang bijak dimahkotai dengan kekayaan, tetapi mahkota orang bebal adalah kebodohannya.

25 מציל נפשות עד אמת ויפח כזבים מרמה׃

Saksi yang jujur bisa menyelamatkan nyawa orang yang tidak bersalah, tetapi ada orang yang rela berdusta dan mengkhianati sesamanya demi mendapat bayaran.

26 ביראת יהוה מבטח עז ולבניו יהיה מחסה׃

Orang yang selalu menghormati TUHAN merasa aman karena TUHAN melindungi mereka dan anak cucu mereka.

27 יראת יהוה מקור חיים לסור ממקשי מות׃

Sikap takut akan TUHAN bagai mata air kehidupan karena sikap itu membuat orang meninggalkan perbuatan jahat yang menjeratnya pada kematian.

28 ברב עם הדרת מלך ובאפס לאם מחתת רזון׃

Kehebatan seorang raja terletak pada jumlah rakyatnya. Apabila rakyatnya sedikit, kekuasaannya tidak akan lama.

29 ארך אפים רב תבונה וקצר רוח מרים אולת׃

Orang yang sabar adalah bijaksana, sedangkan orang yang cepat marah menunjukkan bahwa dirinya bebal.

30 חיי בשרים לב מרפא ורקב עצמות קנאה׃

Hati yang tenang membuat tubuh sehat, tetapi hati yang penuh iri seperti penyakit membusukkan tulang.

31 עשק דל חרף עשהו ומכבדו חנן אביון׃

Menindas orang miskin berarti menghina Penciptanya. Membantu orang miskin memuliakan TUHAN.

32 ברעתו ידחה רשע וחסה במותו צדיק׃

Orang jahat akan hancur karena perbuatannya sendiri. Orang benar terlindung karena kejujurannya.

33 בלב נבון תנוח חכמה ובקרב כסילים תודע׃

Hikmat tinggal di hati orang yang berwawasan, bahkan orang picik pun bisa mengetahuinya.

34 צדקה תרומם גוי וחסד לאמים חטאת׃

Bangsa yang menegakkan kebenaran akan dihormati, tetapi perbuatan dosa yang merajalela akan mencemarkan nama bangsa.

35 רצון מלך לעבד משכיל ועברתו תהיה מביש׃

Pegawai yang melayani dengan bijaksana akan disenangi oleh raja, tetapi pegawai yang bertindak bodoh akan dimurkai dan dihukum.