מִשְׁלֵי 14

1 חכמות נשים בנתה ביתה ואולת בידיה תהרסנו׃

Ang maalamong babaye motukod sa iyang panimalay, apan gubaon kini sa buangbuang nga babaye pinaagi sa iyang mga kamot.

2 הולך בישרו ירא יהוה ונלוז דרכיו בוזהו׃

Ang tawong naglakaw sa pakamatarong adunay kahadlok kang Yahweh, apan ang tawo nga dili matinud-anaon sa iyang mga dalan nagsalikway kaniya.

3 בפי אויל חטר גאוה ושפתי חכמים תשמורם׃

Gikan sa baba sa buangbuang mogawas ang salingsing sa iyang garbo, apan ang ngabil sa maalamon magtipig kanila.

4 באין אלפים אבוס בר ורב תבואות בכח שור׃

Kung walay mga baka ang pasungan hinlo, apan ang kadagaya sa pananom moabot pinaagi sa kusog sa baka.

5 עד אמונים לא יכזב ויפיח כזבים עד שקר׃

Ang matinud-anon nga saksi dili mamakak, apan ang mini nga saksi mobuga ug mga bakak.

6 בקש לץ חכמה ואין ודעת לנבון נקל׃

Ang mayubiton mangita sa kaalam ug walay makaplagan, apan ang kahibalo sayon lang moabot ngadto sa tawong adunay panabot.

7 לך מנגד לאיש כסיל ובל ידעת שפתי דעת׃

Palayo sa tawong buangbuang, kay dili ka makakaplag ug kahibalo sa iyang mga ngabil.

8 חכמת ערום הבין דרכו ואולת כסילים מרמה׃

Ang kaalam sa tawong maampingon mao ang pagsabot sa iyang kaugalingong dalan, apan ang kabuang sa mga buangbuang mao ang pagpanglimbong.

9 אולים יליץ אשם ובין ישרים רצון׃

Mayubiton ang mga buangbuang kung ang halad sa sala ihalad, apan taliwala sa matarong ang pabor gipaambit.

10 לב יודע מרת נפשו ובשמחתו לא יתערב זר׃

Nasayod ang kasingkasing sa iyang kaugalingong kapaitan ug walay langyaw nga moambit sa kalipay niini.

11 בית רשעים ישמד ואהל ישרים יפריח׃

Ang balay sa tawong daotan magun-ob, apan ang barongbarong sa tawong matarong malig-on.

12 יש דרך ישר לפני איש ואחריתה דרכי מות׃

Adunay dalan nga daw matarong alang sa usa ka tawo, apan sa kataposan niini mopadulong sa kamatayon.

13 גם בשחוק יכאב לב ואחריתה שמחה תוגה׃

Ang kasingkasing makahimo sa pagkatawa apan anaa gihapon sa kasakitan ug ang kalipay mosangpot sa kasub-anan.

14 מדרכיו ישבע סוג לב ומעליו איש טוב׃

Ang tawong dili matinud-anon makaangkon kung unsa ang angay sa iyang mga dalan, apan ang maayong tawo makaangkon kung unsay ang iyaha.

15 פתי יאמין לכל דבר וערום יבין לאשרו׃

Ang tawo nga wala gitudlo-an motuo sa bisan unsang butang, apan ang tawo nga maampingon maghunahuna sa iyang mga lakang.

16 חכם ירא וסר מרע וכסיל מתעבר ובוטח׃

Ang tawo nga maalamon mahadlokon ug mopalayo sa daotan, apan ang buangbuang mosalikway gayod sa pagpasidaan.

17 קצר אפים יעשה אולת ואיש מזמות ישנא׃

Ang tawong dali ra masuko nagabuhat sa buangbuang nga mga butang, ug gikasilagan ang tawong naglaraw ug daotan.

18 נחלו פתאים אולת וערומים יכתרו דעת׃

Ang yano nga tawo makapanunod sa pagkabuangbuang, apan ang maalamon nga mga tawo napalibotan sa kahibalo.

19 שחו רעים לפני טובים ורשעים על שערי צדיק׃

Kadtong mga daotan moyukbo sa atubangan niadtong matarong ug kadtong mga daotan moyukbo sa mga ganghaan sa mga matarong.

20 גם לרעהו ישנא רש ואהבי עשיר רבים׃

Ang tawong kabos dumtan bisan sa iyang mga kauban, apan ang tawong adunahan daghan ug mga higala.

21 בז לרעהו חוטא ומחונן עניים אשריו׃

Ang tawong nagtamay sa iyang silingan nakasala, apan ang tawong nagpakita ug kaluoy sa mga kabos malipayon.

22 הלוא יתעו חרשי רע וחסד ואמת חרשי טוב׃

Dili ba kadtong naglaraw ug daotan mahisalaag man? Apan kadtong nagplano sa pagbuhat ug maayo makadawat sa pagkamatinud-anon sa kasabotan ug pagkamasaligan.

23 בכל עצב יהיה מותר ודבר שפתים אך למחסור׃

Uban sa tanang kakugi moabot ang ganansiya, apan kung kanunay lamang panagsultihanay, mogiya kini sa pagkakabos.

24 עטרת חכמים עשרם אולת כסילים אולת׃

Ang korona sa tawong maalamon mao ang ilang bahandi, apan ang pagkabuangbuang sa mga buangbuang magdala lamang kanila sa dugang kabuang.

25 מציל נפשות עד אמת ויפח כזבים מרמה׃

Ang matinud-anon nga saksi moluwas sa mga kinabuhi, apan ang mini nga saksi mobuga ug mga bakak.

26 ביראת יהוה מבטח עז ולבניו יהיה מחסה׃

Kung ang usa ka tawo adunay kahadlok kang Yahweh, siya usab adunay hilabihang pagsalig kaniya; kining mga butanga sama sa lig-ong dapit nga mapanalipdan sa mga anak nianing tawhana.

27 יראת יהוה מקור חיים לסור ממקשי מות׃

Ang kahadlok kang Yahweh maoy tuboran sa kinabuhi, aron nga motalikod ang tawo gikan sa lit-ag sa kamatayon.

28 ברב עם הדרת מלך ובאפס לאם מחתת רזון׃

Ang himaya sa hari makita diha sa kadaghan sa iyang katawhan, apan kung walay mga tawo ang prinsipe magguba.

29 ארך אפים רב תבונה וקצר רוח מרים אולת׃

Ang tawong mapailubon adunay dakong panabot, apan ang tawong dali ra masuko motuboy sa pagkabuangbuang.

30 חיי בשרים לב מרפא ורקב עצמות קנאה׃

Ang malinawon nga kasingkasing mao ang kinabuhi sa lawas, apan ang kasina modunot sa kabukogan.

31 עשק דל חרף עשהו ומכבדו חנן אביון׃

Ang tawong nagdaogdaog sa mga kabos nagatunglo sa iyang Magbubuhat, apan ang tawong nagpakita ug kaluoy sa nanginahanglan nagpasidungog kaniya.

32 ברעתו ידחה רשע וחסה במותו צדיק׃

Ang tawong daotan malaglag pinaagi sa iyang daotang mga binuhatan, apan ang tawong matarong adunay dalangpanan bisan diha sa kamatayon.

33 בלב נבון תנוח חכמה ובקרב כסילים תודע׃

Ang kaalam anaa sa kasingkasing sa adunay panabot, apan bisan sa taliwala sa mga buangbuang gipaila niya ang iyang kaugalingon.

34 צדקה תרומם גוי וחסד לאמים חטאת׃

Ang pagbuhat kung unsa ang matarong motuboy sa nasod, apan ang sala kaulawan sa kang bisan kinsa.

35 רצון מלך לעבד משכיל ועברתו תהיה מביש׃

Ang kaluoy sa hari anaa sa sulugoon nga nagmaampingon, apan ang iyang kasuko alang sa tawo nga nagpakaulaw.