מִשְׁלֵי 10

1 משלי שלמה בן חכם ישמח אב ובן כסיל תוגת אמו׃

Mithali za Solomoni: Mwana mwenye hekima huleta furaha kwa baba yake, lakini mwana mpumbavu huleta huzuni kwa mama yake.

2 לא יועילו אוצרות רשע וצדקה תציל ממות׃

Hazina zilizopatikana kwa njia mbaya hazifai, lakini uadilifu huokoa kutoka mautini.

3 לא ירעיב יהוה נפש צדיק והות רשעים יהדף׃

Bwana hawaachi waadilifu kukaa njaa, lakini hupinga tamaa ya mtu mwovu.

4 ראש עשה כף רמיה ויד חרוצים תעשיר׃

Mikono mivivu hufanya mtu kuwa maskini lakini mikono yenye bidii huleta utajiri.

5 אגר בקיץ בן משכיל נרדם בקציר בן מביש׃

Yeye akusanyaye mazao wakati wa kiangazi ni mwana mwenye hekima, lakini yeye alalaye wakati wa mavuno ni mwana mwenye kuaibisha.

6 ברכות לראש צדיק ופי רשעים יכסה חמס׃

Baraka huwa taji kichwani mwa mwenye haki, lakini jeuri hufunika kinywa cha mwovu.

7 זכר צדיק לברכה ושם רשעים ירקב׃

Kumbukumbu ya mwenye haki itakuwa baraka, lakini jina la mwovu litaoza.

8 חכם לב יקח מצות ואויל שפתים ילבט׃

Mwenye hekima moyoni hupokea maagizo, lakini mpumbavu apayukaye huangamia.

9 הולך בתם ילך בטח ומעקש דרכיו יודע׃

Mtu mwadilifu hutembea salama, lakini mtu aendaye katika njia zilizopotoka atagunduliwa.

10 קרץ עין יתן עצבת ואויל שפתים ילבט׃

Yeye akonyezaye kwa nia mbaya husababisha huzuni, naye mpumbavu apayukaye huangamia.

11 מקור חיים פי צדיק ופי רשעים יכסה חמס׃

Kinywa cha mwenye haki ni chemchemi ya uzima, lakini jeuri hufunika kinywa cha mwovu.

12 שנאה תעורר מדנים ועל כל פשעים תכסה אהבה׃

Chuki huchochea faraka, lakini upendo husitiri mabaya yote.

13 בשפתי נבון תמצא חכמה ושבט לגו חסר לב׃

Hekima hupatikana katika midomo ya wenye kupambanua, lakini fimbo ni kwa ajili ya mgongo wake asiye na ufahamu.

14 חכמים יצפנו דעת ופי אויל מחתה קרבה׃

Wenye hekima huhifadhi maarifa, bali kinywa cha mpumbavu hualika maangamizi.

15 הון עשיר קרית עזו מחתת דלים רישם׃

Mali ya tajiri ni mji wake wenye ngome, bali ufukara ni maangamizi ya maskini.

16 פעלת צדיק לחיים תבואת רשע לחטאת׃

Ujira wa wenye haki huwaletea uzima, lakini mapato ya waovu huwaletea adhabu.

17 ארח לחיים שומר מוסר ועוזב תוכחת מתעה׃

Anayekubali kuadibishwa yuko katika njia ya uzima, lakini yeyote anayepuuza maonyo hupotosha wengine.

18 מכסה שנאה שפתי שקר ומוצא דבה הוא כסיל׃

Yeye afichaye chuki yake ana midomo ya uongo, na yeyote anayeeneza uchonganishi ni mpumbavu.

19 ברב דברים לא יחדל פשע וחשך שפתיו משכיל׃

Wakati maneno ni mengi, dhambi haikosekani, lakini yeye ambaye huzuia ulimi wake ni mwenye busara.

20 כסף נבחר לשון צדיק לב רשעים כמעט׃

Ulimi wa mwenye haki ni fedha iliyo bora, bali moyo wa mwovu una thamani ndogo.

21 שפתי צדיק ירעו רבים ואוילים בחסר לב ימותו׃

Midomo ya mwenye haki hulisha wengi, lakini wapumbavu hufa kwa kukosa ufahamu.

22 ברכת יהוה היא תעשיר ולא יוסף עצב עמה׃

Baraka ya Bwana hutajirisha, wala haichanganyi huzuni.

23 כשחוק לכסיל עשות זמה וחכמה לאיש תבונה׃

Mpumbavu hufurahia tabia mbaya, lakini mtu mwenye ufahamu hupendezwa na hekima.

24 מגורת רשע היא תבואנו ותאות צדיקים יתן׃

Kile anachoogopa mwovu ndicho kitakachompata; kile anachoonea shauku mwenye haki atapewa.

25 כעבור סופה ואין רשע וצדיק יסוד עולם׃

Tufani inapopita, waovu hutoweka, lakini wenye haki husimama imara milele.

26 כחמץ לשנים וכעשן לעינים כן העצל לשלחיו׃

Kama siki ilivyo kwa meno na moshi kwa macho, ndivyo alivyo mvivu kwa wale waliomtuma.

27 יראת יהוה תוסיף ימים ושנות רשעים תקצרנה׃

Kumcha Bwana huongeza urefu wa maisha, lakini miaka ya mwovu inafupishwa.

28 תוחלת צדיקים שמחה ותקות רשעים תאבד׃

Tarajio la mwenye haki ni furaha, bali matumaini ya mwovu huwa si kitu.

29 מעוז לתם דרך יהוה ומחתה לפעלי און׃

Njia ya Bwana ni kimbilio kwa wenye haki, lakini ni maangamizi ya wale watendao mabaya.

30 צדיק לעולם בל ימוט ורשעים לא ישכנו ארץ׃

Kamwe wenye haki hawataondolewa, bali waovu hawatasalia katika nchi.

31 פי צדיק ינוב חכמה ולשון תהפכות תכרת׃

Kinywa cha mwenye haki hutoa hekima, bali ulimi wa upotovu utakatwa.

32 שפתי צדיק ידעון רצון ופי רשעים תהפכות׃

Midomo ya wenye haki inajua kile kinachofaa, bali kinywa cha mwovu hujua kile kilichopotoka tu.