< מִשְׁלֵי 1 >
משלי שלמה בן-דוד-- מלך ישראל | 1 |
Исраил падишаси Давутниң оғли Сулайманниң пәнд-несиһәтлири: —
לדעת חכמה ומוסר להבין אמרי בינה | 2 |
Бу пәнд-несиһәтләр саңа әқил-парасәт, әдәп-әхлақни үгитип, сени ибрәтлик сөзләрни чүшинидиған қилиду;
לקחת מוסר השכל צדק ומשפט ומשרים | 3 |
саңа даналиқ, һәққанийлиқ, пәм-парасәт вә дуруслуқниң йолйоруқ-тәрбийисини қобул қилдуриду.
לתת לפתאים ערמה לנער דעת ומזמה | 4 |
Бу [пәнд-несиһәтләр] наданларни зерәк қилип, яшларни билимлик вә сәзгүр қилиду;
ישמע חכם ויוסף לקח ונבון תחבלות יקנה | 5 |
буларға қулақ селиши билән даналар билимини ашуриду, йорутулған кишиләр техиму дана мәслиһәткә еришиду,
להבין משל ומליצה דברי חכמים וחידתם | 6 |
шундақла пәнд-несиһәтләр һәм тәмсилләрниң мәнасини, данишмәнләрниң һекмәтлири һәм тилсим сөзлирини чүшинидиған қилиниду.
יראת יהוה ראשית דעת חכמה ומוסר אוילים בזו | 7 |
Пәрвәрдигардин қорқуш билимниң башлинишидур; Ахмақлар даналиқни вә тәрбийини көзгә илмайду.
שמע בני מוסר אביך ואל-תטש תורת אמך | 8 |
И оғлум, атаңниң тәрбийисигә қулақ сал, анаңниң сөз-несиһәтидин айрилма;
כי לוית חן הם לראשך וענקים לגרגרתך | 9 |
чүнки улар сениң бешиңға тақалған гүл чәмбирәк, бойнуңға есилған марҗан болиду.
בני-- אם-יפתוך חטאים אל-תבא | 10 |
И оғлум, яманлар сени аздурса, уларға әгәшмигин.
אם-יאמרו לכה אתנו נארבה לדם נצפנה לנקי חנם | 11 |
Әгәр улар: — Жүр, қапқан қуруп адәм өлтүрәйли; Йошурунивелип, бирәр бегуна кәлгәндә урайли!
נבלעם כשאול חיים ותמימים כיורדי בור (Sheol ) | 12 |
Тәһтисарадәк уларни жутуветәйли, Сақ болсиму, һаңға чүшкәнләрдәк уларни жиқитайли; (Sheol )
כל-הון יקר נמצא נמלא בתינו שלל | 13 |
Улардин хилму-хил қиммәтлик мал-дунияға егә болуп, Өйлиримизни олҗа билән толдуримиз.
גורלך תפיל בתוכנו כיס אחד יהיה לכלנו | 14 |
Биз билән шерик бол, Һәмянимиз бир болсун, десә, —
בני--אל-תלך בדרך אתם מנע רגלך מנתיבתם | 15 |
И оғлум, уларға йолдаш болма, Өзүңни уларниң изидин нери қил!
כי רגליהם לרע ירוצו וימהרו לשפך-דם | 16 |
Чүнки уларниң путлири рәзилликкә жүгүриду, Қолини қан қилиш үчүн алдирайду.
כי-חנם מזרה הרשת-- בעיני כל-בעל כנף | 17 |
Һәр қандақ учарқанат туюп қалғанда қапқан қоюш бекар аваричиликтур;
והם לדמם יארבו יצפנו לנפשתם | 18 |
Лекин булар дәл өз қенини төкүш үчүн сақлайду; Өз җанлириға замин болушни күтиду.
כן--ארחות כל-בצע בצע את-נפש בעליו יקח | 19 |
Нәпси йоғинап кәткән һәр бир адәмниң йоллириниң ақивити мана шундақ; [Һарам мал-дуния] өз егилириниң җенини алиду.
חכמות בחוץ תרנה ברחבות תתן קולה | 20 |
[Бүйүк] даналиқ кочида очуқ-ашкарә хитап қилмақта, Чоң мәйданларда садасини аңлатмақта.
בראש המיות תקרא בפתחי שערים בעיר--אמריה תאמר | 21 |
Коча доқмушлирида адәмләрни чақирмақта, Шәһәр дәрвазилирида сөзлирини җакалимақта: —
עד-מתי פתים-- תאהבו-פתי ולצים--לצון חמדו להם וכסילים ישנאו-דעת | 22 |
И саддилар, қачанғичә мошундақ наданлиққа берилисиләр? Мәсқирә қилғучилар қачанғичә мәсқириликтин һозур алсун? Ахмақлар қачанғичә билимдин нәпрәтләнсун?!
תשובו לתוכחתי הנה אביעה לכם רוחי אודיעה דברי אתכם | 23 |
Тәнбиһлиримгә қулақ селип маңған йолуңлардин янған болсаңлар еди! Роһумни силәргә төкүп берәттим, Сөзлиримни силәргә билдүргән болаттим.
יען קראתי ותמאנו נטיתי ידי ואין מקשיב | 24 |
Лекин чақирсам, аңлимидиңлар; Қолумни узартсам, һеч қайсиңлар қаримидиңлар.
ותפרעו כל-עצתי ותוכחתי לא אביתם | 25 |
Несиһәтлиримниң һәммисигә пәрва қилмидиңлар, Тәнбиһимни аңлашни қилчә халимидиңлар.
גם-אני באידכם אשחק אלעג בבא פחדכם | 26 |
Шуңа, бешиңларға балаю-қаза кәлгәндә күлимән, Вәһимә силәргә йетиши билән мәсқирә қилимән.
בבא כשאוה (כשואה) פחדכם-- ואידכם כסופה יאתה בבא עליכם צרה וצוקה | 27 |
Һалакәт елип кәлгән вәһимә үстүңләргә чүшкәндә, Вәйранчилиқ силәргә қуюнтаздәк кәлгәндә, Силәр еғир қайғуға вә азапқа муптила болғиниңларда —
אז יקראנני ולא אענה ישחרנני ולא ימצאנני | 28 |
У чағда мошу кишиләр мәндин өтүнүп чақириду, Мән пәрва қилмаймән, Мени тәлмүрүп издисиму, тапалмайду.
תחת כי-שנאו דעת ויראת יהוה לא בחרו | 29 |
Улар билимгә нәпрәтләнгинидин, Пәрвәрдигардин әйминишни таллимиғинидин,
לא-אבו לעצתי נאצו כל-תוכחתי | 30 |
Мениң нәсиһитимни қилчә қобул қилғуси йоқлуғидин, Тәнбиһимгиму пәрва қилмиғиниңлардин,
ויאכלו מפרי דרכם וממעצתיהם ישבעו | 31 |
Улар өз бешини йәйду, Өз қәстлиридин толуқ азап тартиду;
כי משובת פתים תהרגם ושלות כסילים תאבדם | 32 |
Чүнки саддиларниң йолдин чиқиши өз җениға замин болиду; Ахмақлар раһәтлик турмушидин өзлирини һалак қилиду.
ושמע לי ישכן-בטח ושאנן מפחד רעה | 33 |
Лекин маңа қулақ салғанлар аман-есән яшайду, Балаю-қазалардин, ғәм-әндишләрдин халий болуп, хатирҗәм туриду.