מִשְׁלֵי 6

1 בני אם-ערבת לרעך תקעת לזר כפיך

Anak ko, kapag ikaw ay nagtabi ng pera bilang isang pag-aako ng pagkakautang ng iyong kapit-bahay, kapag nagbigay ka ng pangako sa pagkakautang ng isang tao na hindi mo kilala,

2 נוקשת באמרי-פיך נלכדת באמרי-פיך

kung gayon naglatag ka ng isang patibong para sa iyong sarili sa pamamagitan ng iyong pangako, at ikaw ay nahuli ng mga salita ng iyong bibig.

3 עשה זאת אפוא בני והנצל-- כי באת בכף-רעך לך התרפס ורהב רעיך

Kung gayon, anak kong lalaki, gawin mo ito at iligtas mo ang iyong sarili, dahil sa ikaw ay nasa habag ng iyong kapitbahay. Pumunta ka at magpakumbaba ka ng iyong sarili at magsumamo sa iyong kapitbahay na pakawalan ka.

4 אל-תתן שנה לעיניך ותנומה לעפעפיך

Bigyan mo ang iyong mga mata ng walang tulog at ang iyong talukap ng walang pagkakaidlip.

5 הנצל כצבי מיד וכצפור מיד יקוש

Iligtas mo ang iyong sarili gaya ng isang usa mula sa kamay ng mangangaso, katulad ng isang ibon mula sa kamay ng tagahuli ng hayop.

6 לך-אל-נמלה עצל ראה דרכיה וחכם

Tingnan mo ang langgam, ikaw na tamad na tao, pagmasdan mo ang kaniyang mga pamamaraan, at maging matalino.

7 אשר אין-לה קצין-- שטר ומשל

Wala siyang tagapag-utos, opisyal, o tagapamahala,

8 תכין בקיץ לחמה אגרה בקציר מאכלה

gayon pa man ay naghahanda siya ng pagkain sa tag-init, at habang sa pag-aani ay nagtatabi ito ng kung ano ang kakainin.

9 עד-מתי עצל תשכב מתי תקום משנתך

Gaano katagal ka matutulog, ikaw na tamad na tao? Kailan ka babangon mula sa iyong pagkatulog?

10 מעט שנות מעט תנומות מעט חבק ידים לשכב

“Isa pang kaunting pagtulog, isa pang kaunting pagkaidlip, isa pang kaunting pagtiklop ng mga kamay upang magpahinga”—

11 ובא-כמהלך ראשך ומחסרך כאיש מגן

at ang iyong kahirapan ay darating sa iyo gayang isang magnanakaw at ang iyong pangangailangan gaya ng isang armadong sundalo.

12 אדם בליעל איש און הולך עקשות פה

Ang isang walang kwentang tao— isang masamang tao— namumuhay sa kabaluktutan ng kaniyang salita,

13 קרץ בעינו מלל ברגלו מרה באצבעתיו

pagkindat ng kaniyang mga mata, gumagawa ng hudyat gamit ang kaniyang mga paa, at pagturo ng kaniyang mga daliri.

14 תהפכות בלבו--חרש רע בכל-עת מדנים (מדינים) ישלח

Siya ay may balak na masama na may daya sa kaniyang puso; palagi siyang nag-uudyok ng pag-aalitan.

15 על-כן--פתאם יבוא אידו פתע ישבר ואין מרפא

Kaya lulupigin siya sa isang iglap ng kaniyang kapahamakan; sa isang sandali siya ay masisira na higit sa kagalingan.

16 שש-הנה שנא יהוה ושבע תועבות (תועבת) נפשו

Mayroong anim na bagay na kinamumuhian ni Yahweh, pito na kasuklam-suklam sa kaniya:

17 עינים רמות לשון שקר וידים שפכות דם-נקי

Ang mga mata ng isang mapagmataas na tao, ang isang dila na nagsisinungaling, ang mga kamay na nagpapadanak ng dugo ng mga inosenteng tao,

18 לב--חרש מחשבות און רגלים ממהרות לרוץ לרעה

isang puso na lumikha ng mga masasamang balakid, mga paa na mabilis tumakbo para gumawa ng masama,

19 יפיח כזבים עד שקר ומשלח מדנים בין אחים

isang saksi na nagsasabi ng mga kasinungalingan, at ang isa na siyang naghahasik ng alitan sa kaniyang mga kapatid.

20 נצר בני מצות אביך ואל-תטש תורת אמך

Aking anak na lalaki, sundin mo ang utos ng iyong ama, at huwag mong talikdan ang katuruan ng iyong ina.

21 קשרם על-לבך תמיד ענדם על-גרגרתך

Palagi mong igapos ang mga ito sa iyong puso; itali mo ang mga ito sa iyong leeg.

22 בהתהלכך תנחה אתך-- בשכבך תשמר עליך והקיצות היא תשיחך

Kapag ikaw ay lumakad, papatnubayin ka ng mga ito; kapag ikaw ay natulog, pagmamasdan ka nila; at kapag ikaw ay nagising, tuturuan ka nila.

23 כי נר מצוה ותורה אור ודרך חיים תוכחות מוסר

Sapagkat ang mga utos ay isang ilawan, at ang katuruan ay isang liwanag; ang mga pagsaway ng disiplina ay ang mga daan ng buhay.

24 לשמרך מאשת רע מחלקת לשון נכריה

Iingatan ka nito mula sa imoral na babae, mula sa mapang-akit na mga salita ng nangangalunyang babae.

25 אל-תחמד יפיה בלבבך ואל-תקחך בעפעפיה

Huwag kang magnasa sa iyong puso sa kaniyang kagandahan, at huwag mo siyang hayaang mabihag ka ng kaniyang mga pilik mata.

26 כי בעד-אשה זונה עד-ככר-לחם ואשת איש-- נפש יקרה תצוד

Ang pagtulog na kasama ang isang bayarang babae ay maaaring kabayaran ng halaga ng tinapay, pero ang babaeng asawa ng iba ay maaaring kabayaran ng buhay mo mismo.

27 היחתה איש אש בחיקו ובגדיו לא תשרפנה

Kaya ba ng isang lalaki na magbitbit ng apoy sa kaniyang dibdib na hindi nasusunog ang kaniyang mga damit?

28 אם-יהלך איש על-הגחלים ורגליו לא תכוינה

Kaya ba ng isang lalake na lumakad sa ibabaw ng maiinit na mga uling na hindi napapaso ang kaniyang mga paa?

29 כן--הבא אל-אשת רעהו לא-ינקה כל-הנגע בה

Gayon din sa lalakeng nakikiapid sa asawang babae ng kaniyang kapwa; ang siyang natutulog kasama niya ay hindi maparusahan.

30 לא-יבוזו לגנב כי יגנוב-- למלא נפשו כי ירעב

Hindi hinahamak ng mga tao na ang isang magnanakaw kung siya ay nagnanakaw upang mabusog sa panahong gutom siya.

31 ונמצא ישלם שבעתים את-כל-הון ביתו יתן

Gayon pa man kapag siya ay nahuli, siya ay magbabayad ng pitong beses kung ano ang kaniyang ninakaw; kailangan niya isuko ang lahat ng mahahalagang bagay sa kaniyang tahanan.

32 נאף אשה חסר-לב משחית נפשו הוא יעשנה

Ang isa na nagkasala ng pangangalunya ay walang kaisipan; ang siyang gumagawa nito ay sinisira ang kaniyang sarili.

33 נגע-וקלון ימצא וחרפתו לא תמחה

Sugat at kahihiyan ay nararapat sa kaniya, at ang kaniyang kasiraang puri ay hindi maaalis.

34 כי-קנאה חמת-גבר ולא-יחמול ביום נקם

Dahil ang pagseselos ay ginagawang galit na galit ang isang lalaki; kapag siya ay gumanti hindi siya magpapakita ng awa.

35 לא-ישא פני כל-כפר ולא-יאבה כי תרבה-שחד

wala siyang tatanggaping kabayaran, at hindi siya mabibili, kahit maghandog ka ng maraming regalo sa kaniya.