מִשְׁלֵי 30

1 דברי אגור בן-יקה--המשא נאם הגבר לאיתיאל לאיתיאל ואכל

Ang mga kasabihan ni Agur, anak na lalaki ni Jakeh—isang orakulo: Ipinahayag ng lalaking ito kay Itiel, kay Itiel at Ucal:

2 כי בער אנכי מאיש ולא-בינת אדם לי

Tiyak na ako ay mas katulad ng isang hayop kaysa sa sinumang tao, at wala akong pang-unawa ng isang tao.

3 ולא-למדתי חכמה ודעת קדשים אדע

Hindi ko natutunan ang karunungan, ni mayroon akong kaalaman ng Tanging Banal.

4 מי עלה-שמים וירד מי אסף-רוח בחפניו מי צרר-מים בשמלה-- מי הקים כל-אפסי-ארץ מה-שמו ומה-שם-בנו כי תדע

Sino ang umakyat sa langit at bumaba? Sino ang nagtipon ng hangin sa ilalim ng kaniyang mga kamay? Sino ang nagtipon ng mga tubig sa balabal? Sino ang nagtatag ng lahat ng mga hangganan ng lupa? Ano ang kaniyang pangalan, at ano ang pangalan ng kaniyang anak? Tiyak na alam mo!

5 כל-אמרת אלוה צרופה מגן הוא לחסים בו

Bawat salita ng Diyos ay nasubok, siya ay isang panangga sa mga nagkukubli sa kaniya.

6 אל-תוסף על-דבריו פן-יוכיח בך ונכזבת

Huwag magdagdag sa kaniyang mga salita, o pagsasabihan ka niya at ikaw ay mapapatunayang isang sinungaling.

7 שתים שאלתי מאתך אל-תמנע ממני בטרם אמות

Dalawang bagay ang hinihingi ko sa iyo, huwag mo silang ipagkait sa akin bago ako mamatay.

8 שוא ודבר-כזב הרחק ממני-- ראש ועשר אל-תתן-לי הטריפני לחם חקי

Ilayo mo sa akin ang kayabangan at kasinungalingan. Bigyan mo ako ng hindi kahirapan ni kayamanan, bigyan mo lamang ako ng pagkain na aking kailangan.

9 פן אשבע וכחשתי-- ואמרתי מי יהוה ופן-אורש וגנבתי ותפשתי שם אלהי

Dahil kung mayroon akong labis, itatanggi kita at sasabihin, “Sino si Yahweh?” O kung ako ay magiging mahirap, magnanakaw ako at lalapastanganin ko ang pangalan ng aking Diyos.

10 אל-תלשן עבד אל-אדנו פן-יקללך ואשמת

Huwag mong siraan ng puri ang isang alipin sa harapan ng kaniyang panginoon, o isusumpa ka niya at papaniwalaang ikaw ang may kasalanan.

11 דור אביו יקלל ואת-אמו לא יברך

Ang isang salinlahi na sinusumpa ang kanilang ama at hindi pinagpapala ang kanilang ina,

12 דור טהור בעיניו ומצאתו לא רחץ

iyan ang isang salinlahi na dalisay sa kanilang sariling mga mata, ngunit hindi sila nahugasan sa kanilang karumihan.

13 דור מה-רמו עיניו ועפעפיו ינשאו

Iyan ang isang salinlahi—gaano mapagmataas ang kanilang mga mata at ang kanilang takipmata ay nakaangat! —

14 דור חרבות שניו-- ומאכלות מתלעתיו לאכל עניים מארץ ואביונים מאדם

sila ang isang salinlahi na ang mga ngipin ay mga espada, at kanilang mga panga ay mga kutsilyo, para lapain nila ang mahirap mula sa lupa at ang nangangailangan mula sa sangkatauhan.

15 לעלוקה שתי בנות-- הב הב שלוש הנה לא תשבענה ארבע לא-אמרו הון

Ang linta ay mayroong dalawang anak na babae, “Magbigay at magbigay,” sigaw nila. May tatlong bagay na hindi kailanman nasisiyahan, apat na hindi kailanman nagsabing, “Tama na”:

16 שאול ועצר-רחם ארץ לא-שבעה מים ואש לא-אמרה הון (Sheol h7585)

Ang Sheol, ang baog na sinapupunan, ang lupa na uhaw sa tubig, at ang apoy na hindi kailanman nagsabing, “Tama na.” (Sheol h7585)

17 עין תלעג לאב-- ותבז ליקהת-אם יקרוה ערבי-נחל ויאכלוה בני-נשר

Ang mata na nangungutya sa isang ama at nasusuklam sa pagsunod sa isang ina, ang kaniyang mga mata ay tutukain ng mga uwak sa lambak, at siya ay kakainin ng mga buwitre.

18 שלשה המה נפלאו ממני וארבע (וארבעה) לא ידעתים

May tatlong bagay na labis na kamangha-mangha para sa akin, apat na hindi ko maintindihan: ang daan ng isang agila sa langit;

19 דרך הנשר בשמים-- דרך נחש עלי-צור דרך-אניה בלב-ים-- ודרך גבר בעלמה

ang ginagawa ng isang ahas sa isang bato; ang ginagawa ng isang barko sa puso ng karagatan; at ang ginagawa ng isang lalaki kasama ang isang dalaga.

20 כן דרך אשה-- מנאפת אכלה ומחתה פיה ואמרה לא-פעלתי און

Ito ang ginagawa ng isang nangangalunyang babae— siya ay kumakain at kaniyang pinupunasan ang kaniyang bibig at sinasabi, “Wala akong ginawang mali.”

21 תחת שלוש רגזה ארץ ותחת ארבע לא-תוכל שאת

Sa ilalim ng tatlong bagay ang lupa ay nayayanig, at ang pang-apat ay hindi na makakayanan nito:

22 תחת-עבד כי ימלוך ונבל כי ישבע-לחם

ang isang alipin kapag siya ay naging hari; ang isang hangal kapag siya ay puno ng pagkain;

23 תחת שנואה כי תבעל ושפחה כי תירש גברתה

kapag ang isang kinamumuhian na babae ay nagpakasal; at kapag ang isang babaeng utusan ay pumalit sa pwesto ng kaniyang babaeng amo.

24 ארבעה הם קטני-ארץ והמה חכמים מחכמים

May apat na bagay sa lupa na malilit, pero napakatatalino:

25 הנמלים עם לא-עז ויכינו בקיץ לחמם

ang mga langgam ay mga nilalang na hindi malalakas, pero hinahanda nila ang kanilang pagkain sa tag-araw;

26 שפנים עם לא-עצום וישימו בסלע ביתם

ang mga kuneho ay hindi makapangyarihang nilalang, pero ginagawa nila ang kanilang mga tahanan sa mga batuhan.

27 מלך אין לארבה ויצא חצץ כלו

Ang mga balang ay walang hari, pero lahat sila ay lumalakad ng maayos.

28 שממית בידים תתפש והיא בהיכלי מלך

Para sa butiki, maaari mo itong hawakan ng iyong dalawang kamay, pero sila ay natatagpuan sa mga palasyo ng mga hari.

29 שלשה המה מיטיבי צעד וארבעה מיטבי לכת

Mayroong tatlong bagay na marangal sa kanilang mahabang hakbang, apat na marangal kung paano lumakad:

30 ליש גבור בבהמה ולא-ישוב מפני-כל

ang isang leon, ang pinakamalakas sa mga mababangis na hayop— hindi ito tumatalikod mula sa kahit ano; ang isang tandang mayabang sa paglalakad;

31 זרזיר מתנים או-תיש ומלך אלקום עמו

isang kambing; at isang hari kung saan ang mga sundalo ay nasa tabi niya.

32 אם-נבלת בהתנשא ואם-זמות יד לפה

Kung ikaw ay naging hangal, dinadakila ang iyong sarili, o kung ikaw ay nag-iisip ng kasamaan— ilagay mo ang iyong kamay sa iyong bibig.

33 כי מיץ חלב יוציא חמאה-- ומיץ-אף יוציא דם ומיץ אפים יוציא ריב

Katulad ng hinalong gatas na nakakagawa ng mantikilya, at katulad ng ilong ng sinuman na magdurugo kapag piningot, kaya ang gawain na ginawa sa galit ay lumilikha nang kaguluhan.