מִשְׁלֵי 30

1 דברי אגור בן-יקה--המשא נאם הגבר לאיתיאל לאיתיאל ואכל

Nawa mawu a Aguri mwana wa Yake wa ku Masa: Munthuyo anati kwa Itieli, “Inu Mulungu, ine ndatopa. Inu Mulungu, ine ndatopa. Ndalefukiratu.

2 כי בער אנכי מאיש ולא-בינת אדם לי

“Ine ndine munthu wopusa kuposa anthu onse; ndilibe nzeru zomvetsa zinthu zonga za munthu.

3 ולא-למדתי חכמה ודעת קדשים אדע

Sindinaphunzire nzeru, ndipo Woyerayo sindimudziwa.

4 מי עלה-שמים וירד מי אסף-רוח בחפניו מי צרר-מים בשמלה-- מי הקים כל-אפסי-ארץ מה-שמו ומה-שם-בנו כי תדע

Kodi ndani anakwera kumwamba ndi kutsikako? Ndani anafumbatapo mphepo mʼmanja mwake? Ndani anamanga madzi mʼchovala chake? Ndani anakhazikitsa mathero onse a dziko lapansi? Dzina lake ndani? Ndiwuze ngati ukudziwa! Ndipo mwana wake dzina lake ndani?

5 כל-אמרת אלוה צרופה מגן הוא לחסים בו

“Mawu ali wonse a Mulungu ndi opanda cholakwika; Iye ndi chishango kwa amene amathawira kwa Iye.

6 אל-תוסף על-דבריו פן-יוכיח בך ונכזבת

Usawonjezepo kanthu pa mawu ake, kuopa kuti Iye angadzakudzudzule ndi kukupeza kuti ndiwe wabodza.”

7 שתים שאלתי מאתך אל-תמנע ממני בטרם אמות

“Inu Yehova, ndikukupemphani zinthu ziwiri musandimane zimenezo ndisanafe:

8 שוא ודבר-כזב הרחק ממני-- ראש ועשר אל-תתן-לי הטריפני לחם חקי

Choyamba, mundichotsere kutali nane mabodza ndi chinyengo. Chachiwiri, ndisakhale mʼmphawi kapena munthu wachuma. Koma muzindidyetsa chakudya chondikwanira tsiku ndi tsiku

9 פן אשבע וכחשתי-- ואמרתי מי יהוה ופן-אורש וגנבתי ותפשתי שם אלהי

kuopa kuti ndikakhuta kwambiri ndingayambe kukukanani, nʼkumanena kuti, ‘Yehova ndiye yaninso?’ Kuopanso kuti ndikakhala wosauka ndingayambe kuba, potero nʼkuyipitsa dzina la Mulungu wanga.”

10 אל-תלשן עבד אל-אדנו פן-יקללך ואשמת

“Usamusinjirire wantchito kwa mbuye wake kuopa kuti angakutemberere ndipo iweyo nʼkupezeka wolakwa.”

11 דור אביו יקלל ואת-אמו לא יברך

“Alipo ena amene amatemberera abambo awo, ndipo sadalitsa amayi awo.

12 דור טהור בעיניו ומצאתו לא רחץ

Pali ena amene amadziyesa okha oyera mtima komatu sanachotse zoyipa zawo.

13 דור מה-רמו עיניו ועפעפיו ינשאו

Pali ena ndi odzitukumula kwambiri, amene amakweza zikope modzitukumula.

14 דור חרבות שניו-- ומאכלות מתלעתיו לאכל עניים מארץ ואביונים מאדם

Pali ena amene mano awo ali ngati malupanga ndipo zibwano zawo zili ngati mipeni moti amadya amphawi ndi kuwachotsa pa dziko lapansi. Amachotsanso anthu osauka pakati pa anzawo.”

15 לעלוקה שתי בנות-- הב הב שלוש הנה לא תשבענה ארבע לא-אמרו הון

“Msundu uli ndi ana aakazi awiri iwo amalira kuti, ‘Tipatseni! Tipatseni!’” “Pali zinthu zitatu zimene sizikhuta, zinthu zinayi zimene sizinena kuti, ‘Takhuta!’

16 שאול ועצר-רחם ארץ לא-שבעה מים ואש לא-אמרה הון (Sheol h7585)

Manda, mkazi wosabala, nthaka yosakhuta madzi ndiponso moto womangoyakirayakira!” (Sheol h7585)

17 עין תלעג לאב-- ותבז ליקהת-אם יקרוה ערבי-נחל ויאכלוה בני-נשר

Aliyense amene amanyoza abambo ake, ndi kunyozera kumvera amayi ake, makwangwala a ku chigwa adzamukolowola maso ndipo mphungu zidzadya mnofu wake.

18 שלשה המה נפלאו ממני וארבע (וארבעה) לא ידעתים

Pali zinthu zitatu zimene zimandidabwitsa, zinthu zinayi zimene ine sindizimvetsetsa.

19 דרך הנשר בשמים-- דרך נחש עלי-צור דרך-אניה בלב-ים-- ודרך גבר בעלמה

Ndipo ndi izi: mmene chiwulukira chiwombankhanga mlengalenga; mmene iyendera njoka pa thanthwe; mmene chiyendera chombo pa nyanja; ndiponso mmene mwamuna achitira akakhala ndi namwali.

20 כן דרך אשה-- מנאפת אכלה ומחתה פיה ואמרה לא-פעלתי און

Umu ndi mʼmene mkazi amachitira atachita chigololo: Atatha kudya ndi kupukuta pakamwa pake iye amanena kuti “Sindinachite kalikonse kolakwa.”

21 תחת שלוש רגזה ארץ ותחת ארבע לא-תוכל שאת

Pali zinthu zitatu zimene zimanjenjemeretsa dziko lapansi, pali zinthu zinayi zimene dziko lapansi silingathe kuzipirira:

22 תחת-עבד כי ימלוך ונבל כי ישבע-לחם

Kapolo amene wasanduka mfumu, chitsiru chimene chakhuta,

23 תחת שנואה כי תבעל ושפחה כי תירש גברתה

mkazi wonyozeka akakwatiwa ndiponso wantchito wamkazi akalanda mwamuna wa mbuye wake.

24 ארבעה הם קטני-ארץ והמה חכמים מחכמים

Pali zinthu zinayi zingʼonozingʼono pa dziko lapansi, komatu ndi zochenjera kwambiri:

25 הנמלים עם לא-עז ויכינו בקיץ לחמם

Nyerere zili ngati anthu opanda mphamvu, komatu zimasungiratu chakudya chake nthawi ya chilimwe;

26 שפנים עם לא-עצום וישימו בסלע ביתם

mbira zili ngati anthu opanda mphamvu komatu zimakonza pokhalapo pawo mʼmiyala;

27 מלך אין לארבה ויצא חצץ כלו

dzombe lilibe mfumu, komatu lonse limakhala mʼmagulumagulu poyenda.

28 שממית בידים תתפש והיא בהיכלי מלך

Buluzi ungathe kumugwira mʼmanja komatu amapezeka mʼnyumba za mafumu.

29 שלשה המה מיטיבי צעד וארבעה מיטבי לכת

“Pali zinthu zitatu zimene zimayenda chinyachinya, pali zinthu zinayi zimene zimayenda monyadira:

30 ליש גבור בבהמה ולא-ישוב מפני-כל

Mkango umene uli wamphamvu kuposa nyama zonse, ndipo suthawa kanthu kalikonse.

31 זרזיר מתנים או-תיש ומלך אלקום עמו

Tambala woyenda chinyachinya, mbuzi yayimuna, ndiponso mfumu yoyenda pakati pa anthu ake.

32 אם-נבלת בהתנשא ואם-זמות יד לפה

“Ngati wakhala ukupusa ndi kumadzikweza wekha, kapena ngati wakhala ukukonzekera zoyipa, ndiye khala kaye chete, uganizire bwino!

33 כי מיץ חלב יוציא חמאה-- ומיץ-אף יוציא דם ומיץ אפים יוציא ריב

Paja pakutha mkaka mafuta amapangidwa, ndipo ukapsinya mphuno, magazi amatuluka, ndipo mikangano imakhalapo ukalimbikira kukwiya.”