מִשְׁלֵי 3

1 בני תורתי אל-תשכח ומצותי יצר לבך

Aking anak, huwag kalimutan ang aking mga utos, at isapuso ang aking mga katuruan,

2 כי ארך ימים ושנות חיים-- ושלום יוסיפו לך

dahil ang haba ng mga araw at mga taon ng buhay at kapayapaan ang idadagdag ng mga ito sa iyo.

3 חסד ואמת אל-יעזבך קשרם על-גרגרותיך כתבם על-לוח לבך

Huwag hayaang lisanin ka ng pagiging tapat sa tipan at pagiging katiwa-tiwala, itali ito ng magkasama sa iyong leeg, isulat ito sa kaloob-looban ng iyong puso.

4 ומצא-חן ושכל-טוב-- בעיני אלהים ואדם

Pagkatapos ikaw ay makakahanap ng pabor at mabuting reputasyon sa paningin ng Diyos at ng tao.

5 בטח אל-יהוה בכל-לבך ואל-בינתך אל-תשען

Magtiwala kay Yahweh ng buong puso at huwag umasa sa sarili mong pang-unawa;

6 בכל-דרכיך דעהו והוא יישר ארחתיך

sa lahat ng iyong ginagawa ay kilalanin siya at gagawin niyang matuwid ang iyong mga landas.

7 אל-תהי חכם בעיניך ירא את-יהוה וסור מרע

Huwag maging marunong sa iyong sariling mga mata; matakot kay Yahweh at talikuran ang kasamaan.

8 רפאות תהי לשרך ושקוי לעצמותיך

Ito ay kagalingan sa iyong laman at inuming makapagpanibagong sigla para sa iyong katawan.

9 כבד את-יהוה מהונך ומראשית כל-תבואתך

Parangalan si Yahweh ng iyong kayamanan at ng mga unang bunga ng lahat ng iyong ani,

10 וימלאו אסמיך שבע ותירוש יקביך יפרצו

at ang iyong mga kamalig ay mapupuno at ang iyong mga bariles ay aapaw, puno ng bagong alak.

11 מוסר יהוה בני אל-תמאס ואל-תקץ בתוכחתו

Aking anak, huwag hamakin ang disiplina ni Yahweh at huwag mapoot sa kaniyang pagsaway,

12 כי את אשר יאהב יהוה יוכיח וכאב את-בן ירצה

dahil dinidisiplina ni Yahweh ang kaniyang mga minamahal, katulad ng pakikitungo ng ama sa kaniyang anak na nakalulugod sa kaniya.

13 אשרי אדם מצא חכמה ואדם יפיק תבונה

Siya na nakasusumpong ng karunungan ay masaya, siya din ay nakakuha ng kaunawaan.

14 כי טוב סחרה מסחר-כסף ומחרוץ תבואתה

Ang matatamo ninyo sa karunungan ay mas mabuti kaysa sa maibibigay ng pilak at ang pakinabang ay mas mabuti kaysa sa ginto.

15 יקרה היא מפניים (מפנינים) וכל-חפציך לא ישוו-בה

Ang karunungan ay mas mahalaga kaysa sa mga hiyas at wala sa mga ninanais mo ang maikukumpara sa kaniya.

16 ארך ימים בימינה בשמאולה עשר וכבוד

Mayroon siyang haba ng mga araw sa kaniyang kanang kamay; sa kaniyang kaliwang kamay ay mga kayamanan at karangalan.

17 דרכיה דרכי-נעם וכל-נתיבותיה שלום

Ang kaniyang mga daan ay mga daan ng kabaitan at lahat ng kaniyang mga landas ay kapayapaan.

18 עץ-חיים היא למחזיקים בה ותמכיה מאשר

Siya ay isang puno ng buhay sa mga humahawak dito, ang mga kumakapit dito ay masasaya.

19 יהוה--בחכמה יסד-ארץ כונן שמים בתבונה

Sa pamamagitan ng karunungan itinatag ni Yahweh ang mundo, sa pamamagitan ng pang-unawa itinayo niya ang kalangitan.

20 בדעתו תהומות נבקעו ושחקים ירעפו-טל

Sa pamamagitan ng kaniyang kaalaman, ang mga kailaliman ay bumukas at ibinagsak ng mga ulap ang kanilang hamog.

21 בני אל-ילזו מעיניך נצר תשיה ומזמה

Aking anak, panatilihin ang mahusay na pagpapasya at talas ng pag-iisip, at huwag mawala ang paningin sa mga ito.

22 ויהיו חיים לנפשך וחן לגרגרתיך

Ang mga ito ay buhay sa iyong kaluluwa at isang palamuti ng pabor para isuot sa iyong leeg.

23 אז תלך לבטח דרכך ורגלך לא תגוף

Pagkatapos ikaw ay lalakad sa iyong daan sa kaligtasan at ang iyong paa ay hindi madarapa;

24 אם-תשכב לא-תפחד ושכבת וערבה שנתך

kapag ikaw ay humiga, hindi ka matatakot; kapag ikaw ay humiga, ang iyong tulog ay magiging mahimbing.

25 אל-תירא מפחד פתאם ומשאת רשעים כי תבא

Huwag matakot sa biglaang pagkakilabot o pagkawasak na idinulot ng mga masasama, kapag dumating ang mga ito,

26 כי-יהוה יהיה בכסלך ושמר רגלך מלכד

dahil si Yahweh ay nasa iyong tabi at iingatan ang iyong paa na huwag mahuli sa bitag.

27 אל-תמנע-טוב מבעליו-- בהיות לאל ידיך (ידך) לעשות

Huwag ipagkait ang mabuti sa mga karapat-dapat dito, kapag nasa iyong kapangyarihan upang kumilos.

28 אל-תאמר לרעיך (לרעך) לך ושוב--ומחר אתן ויש אתך

Huwag sabihin sa iyong kapwa, “pumunta ka, at bumalik muli at bukas ibibigay ko ito,” kapag ang pera ay nasa iyo.

29 אל-תחרש על-רעך רעה והוא-יושב לבטח אתך

Huwag gumawa ng plano para makasakit ng iyong kapwa— siya na nakatira sa malapit at nagtitiwala sa iyo.

30 אל-תרוב (תריב) עם-אדם חנם-- אם-לא גמלך רעה

Huwag makipagtalo sa isang tao ng walang dahilan, kapag wala siyang ginawa para saktan ka.

31 אל-תקנא באיש חמס ואל-תבחר בכל-דרכיו

Huwag kainggitan ang isang marahas na tao o piliin ang kahit na ano sa kaniyang mga paraan.

32 כי תועבת יהוה נלוז ואת-ישרים סודו

Dahil ang sinungaling na tao ay kasuklam-suklam kay Yahweh, nguniit dinadala niya ang matuwid na tao sa kaniyang pagtitiwala.

33 מארת יהוה בבית רשע ונוה צדיקים יברך

Ang sumpa ni Yahweh ay nasa tahanan ng masasamang tao, ngunit pinagpapala niya ang tahanan ng mga matuwid.

34 אם-ללצים הוא-יליץ ולעניים (ולענוים) יתן-חן

Kinukutya niya ang mga nangungutya, ngunit ibinibigay niya ang kaniyang pabor sa mga taong may mababang loob.

35 כבוד חכמים ינחלו וכסילים מרים קלון

Ang mga marurunong na tao ay nagmamana nang karangalan, ngunit ang mga hangal ay iaangat sa kanilang kahihiyan.