מִשְׁלֵי 3

1 בני תורתי אל-תשכח ומצותי יצר לבך

Mwanangu, usizisahau amri zangu na uyatunze mafundisho yangu katika moyo wako,

2 כי ארך ימים ושנות חיים-- ושלום יוסיפו לך

maana ziatakuongezea siku zako na miaka ya maisha yako na amani.

3 חסד ואמת אל-יעזבך קשרם על-גרגרותיך כתבם על-לוח לבך

Usiache utiifu wa agano na uaminifu viondoke kwako, vifunge katika shingo yako, viandike katika vibao vya moyo wako.

4 ומצא-חן ושכל-טוב-- בעיני אלהים ואדם

Ndipo utapata kibali na heshima mbele Mungu na wanadamu.

5 בטח אל-יהוה בכל-לבך ואל-בינתך אל-תשען

Mtegemee Yehova kwa moyo wako wote na wala usitegemee ufahamu wako mwenyewe,

6 בכל-דרכיך דעהו והוא יישר ארחתיך

katika njia zako zote mkiri Yeye na yeye atayanyosha mapito yako.

7 אל-תהי חכם בעיניך ירא את-יהוה וסור מרע

Usiwe mwenye busara machoni pako mwenyewe; mche Yehova na jiepushe na uovu.

8 רפאות תהי לשרך ושקוי לעצמותיך

Itakuponya mwili wako na kukuburudisha mwili wako.

9 כבד את-יהוה מהונך ומראשית כל-תבואתך

Mheshimu Yehova kwa utajiri wako na kwa malimbuko ya mazao kwa kila unachozalisha,

10 וימלאו אסמיך שבע ותירוש יקביך יפרצו

na ndipo ghala zako zitajaa na mapipa makubwa yatafurika kwa divai mpya.

11 מוסר יהוה בני אל-תמאס ואל-תקץ בתוכחתו

Mwanangu, usidharau kuadibishwa na Yohova na wala usichukie karipio lake,

12 כי את אשר יאהב יהוה יוכיח וכאב את-בן ירצה

maana Yehova huwaadibisha wale wapendao, kama baba anavyoshughulika kwa mtoto wake ampendezaye.

13 אשרי אדם מצא חכמה ואדם יפיק תבונה

Yeye apataye hekima anafuraha, naye hupata ufahamu.

14 כי טוב סחרה מסחר-כסף ומחרוץ תבואתה

Kwani katika hekima unapata manufaa kuliko ukibadilisha kwa fedha na faida yake inafaa zaidi kuliko dhahabu.

15 יקרה היא מפניים (מפנינים) וכל-חפציך לא ישוו-בה

Hekima inathamani zaidi kuliko kito, na hakuna unachokitamani kinaweza kulinganishwa na hekima.

16 ארך ימים בימינה בשמאולה עשר וכבוד

Yeye anasiku nyingi katika mkono wake wa kuume; na mkono wake wa kushoto ni utajiri na heshima.

17 דרכיה דרכי-נעם וכל-נתיבותיה שלום

Njia zake ni njia za ukarimu na mapito yake ni amani.

18 עץ-חיים היא למחזיקים בה ותמכיה מאשר

Yeye ni mti wa uzima kwa wale wanaomshikilia, wale wanaomshikilia wanafuraha.

19 יהוה--בחכמה יסד-ארץ כונן שמים בתבונה

Kwa hekima Yehova aliweka msingi wa dunia, kwa ufahamu aliziimarisha mbingu.

20 בדעתו תהומות נבקעו ושחקים ירעפו-טל

Kwa maarifa yake vina vilipasuka na mawingu kudondosha umande wake.

21 בני אל-ילזו מעיניך נצר תשיה ומזמה

Mwanangu, zingatia hukumu ya kweli na ufahamu, na wala usiache kuvitazama.

22 ויהיו חיים לנפשך וחן לגרגרתיך

Vitakuwa uzima wa nafsi yako na urembo wa hisani wa kuvaa shingoni mwako.

23 אז תלך לבטח דרכך ורגלך לא תגוף

Ndipo utatembea katika njia yako kwa usalama na mguu wako hautajikwaa;

24 אם-תשכב לא-תפחד ושכבת וערבה שנתך

ulalapo hutaogopa; utakapolala, usingizi wako utakuwa mtamu.

25 אל-תירא מפחד פתאם ומשאת רשעים כי תבא

Usitishwe na hofu ya ghafula au uharibifu uliosababishwa na waovu unapotokea,

26 כי-יהוה יהיה בכסלך ושמר רגלך מלכד

kwa maana Yehova utakuwa upande wako na ataulinda mguu wako usinaswe kwenye mtego.

27 אל-תמנע-טוב מבעליו-- בהיות לאל ידיך (ידך) לעשות

Usizuie mema kwa wale wanaoyastahili, wakati utendaji upo ndani ya mamlaka yako.

28 אל-תאמר לרעיך (לרעך) לך ושוב--ומחר אתן ויש אתך

Jirani yako usimwambie, “Nenda, na uje tena, na kesho nitakupa,” wakati pesa unazo.

29 אל-תחרש על-רעך רעה והוא-יושב לבטח אתך

Usiweke mpango wa kumdhuru jirani yako- anayeishi jirani nawe na yeye anakuamini.

30 אל-תרוב (תריב) עם-אדם חנם-- אם-לא גמלך רעה

Usishindane na mtu pasipo sababu, ikiwa hajafanya chochote kukudhuru.

31 אל-תקנא באיש חמס ואל-תבחר בכל-דרכיו

Usimhusudu mtu jeuri au kuchagua njia zake zozote.

32 כי תועבת יהוה נלוז ואת-ישרים סודו

Maana mtu mjanja ni chukizo kwa Yehova, bali humleta mtu mwaminifu kwenye tumaini lake.

33 מארת יהוה בבית רשע ונוה צדיקים יברך

Laana ya Yehova ipo katika nyumba ya watu waovu, bali huibariki maskani ya watu wenye haki.

34 אם-ללצים הוא-יליץ ולעניים (ולענוים) יתן-חן

Yeye huwadhihaki wenye dhihaka, bali huwapa hisani watu wanyenyekevu.

35 כבוד חכמים ינחלו וכסילים מרים קלון

Watu wenye busara huirithi heshima, bali wapumbavu huinuliwa kwa fedheha yao wenyewe.