מִשְׁלֵי 28

1 נסו ואין-רדף רשע וצדיקים ככפיר יבטח

Waovu hukimbia wakati hakuna mtu anayewafukuza, bali wale watendao haki ni thabiti kama simba kijana.

2 בפשע ארץ רבים שריה ובאדם מבין ידע כן יאריך

Kwa sababu ya uhalifu wa nchi, kuna wakuu wengi, bali kwa mtu mwenye ufahamu na maarifa, itadumu kwa muda mrefu.

3 גבר-רש ועשק דלים-- מטר סחף ואין לחם

Mtu masikini mwenye kukandamiza watu wengine masikini ni kama mvua inayopiga ambayo haisazi chakula.

4 עזבי תורה יהללו רשע ושמרי תורה יתגרו בם

Wale wanaokataa sheria huwatukuza watu waovu, bali wale wenye kuitunza sheria hupigana dhidi yao.

5 אנשי-רע לא-יבינו משפט ומבקשי יהוה יבינו כל

Watu wabaya hawafahamu haki, bali wale wanaomtafuta Yehova wanafahamu kila kitu.

6 טוב-רש הולך בתמו-- מעקש דרכים והוא עשיר

Ni bora mtu masikini ambaye anatembea katika uadilifu, kuliko mtu tajiri ambaye ni mdanganyifu katika njia zake.

7 נוצר תורה בן מבין ורעה זוללים יכלים אביו

Yeye anayetunza sheria ni mwana mwenye ufahamu, bali mwenye ushirika na walafi humwaibisha baba yake.

8 מרבה הונו בנשך ובתרבית (ותרבית)-- לחונן דלים יקבצנו

Anayepata mafanikio kwa kutoza riba kubwa anakusanya utajiri wake kwa ajili ya mwingine ambaye atakuwa na huruma kwa watu masikini.

9 מסיר אזנו משמע תורה-- גם תפלתו תועבה

Kama mtu atageuzia mbali sikio lake kusikia sheria, hata maombi yake ni chukizo.

10 משגה ישרים בדרך רע--בשחותו הוא-יפול ותמימים ינחלו-טוב

Yeye anayempotosha mwenye uadilifu katika njia ya uovu ataangukia kwenye shimo lake mwenyewe, bali wakamilifu watapata urithi mwema.

11 חכם בעיניו איש עשיר ודל מבין יחקרנו

Mtu tajiri anaweza kuwa mwenye hekima machoni pake mwenyewe, bali mtu masikini mwenye ufahamu atamtafuta.

12 בעלץ צדיקים רבה תפארת ובקום רשעים יחפש אדם

Kunapokuwa na ushindi kwa wenye kutenda haki, kunafuraha kuu, bali wanapoinuka waovu, watu hujificha wenyewe.

13 מכסה פשעיו לא יצליח ומודה ועזב ירחם

Yeye afichaye dhambi zake hatafanikiwa, bali mwenye kutubu na kuziacha ataonyeshwa rehema.

14 אשרי אדם מפחד תמיד ומקשה לבו יפול ברעה

Anafuraha ambaye huishi kwa unyenyekevu, bali anayeufanya moyo wake ataanguka katika taabu.

15 ארי-נהם ודב שוקק-- מושל רשע על עם-דל

Kama simba anayeunguruma au dubu anayeshabulia ni kama mtawala mwovu juu ya watu masikini.

16 נגיד--חסר תבונות ורב מעשקות שנאי (שנא) בצע יאריך ימים

Mtawala anayekosa ufahamu ni mkandamizaji katili, bali mwenye kuchukia aibu atadumu katika siku zake.

17 אדם עשק בדם-נפש-- עד-בור ינוס אל-יתמכו-בו

Kama mtu anahatia kwa sababu amemwaga damu ya mtu, atakuwa mkimbizi hadi kifo na hakuna atakayemsaidia.

18 הולך תמים יושע ונעקש דרכים יפול באחת

Mwenye kuenenda kwa ukaminifu atakuwa salama, bali mwenye njia ya udanganyifu ataanguka ghafla.

19 עבד אדמתו ישבע-לחם ומרדף ריקים ישבע-ריש

Anayefanya kazi kwenye shamba lake atapata chakula kingi, bali afuataye shughuli za upuuzi atapata umasikini mkubwa.

20 איש אמונות רב-ברכות ואץ להעשיר לא ינקה

Mtu mwaminifu atapata baraka nyingi bali apataye utajiri wa haraka hawezi kukosa adhabu.

21 הכר-פנים לא-טוב ועל-פת-לחם יפשע-גבר

Siyo vema kuonyesha upendeleo, lakini kwa kipande cha mkate mtu atafanya ubaya.

22 נבהל להון--איש רע עין ולא-ידע כי-חסר יבאנו

Mtu mchoyo huharakisha kwenye utajiri, lakini hajui ni umasikini gani utakuja juu yake.

23 מוכיח אדם אחרי חן ימצא-- ממחליק לשון

Anayemkaripia mtu baadaye atapata fadhila zaidi kutoka kwake kuliko mwenye kumsifia sana kwa ulimi wake.

24 גוזל אביו ואמו--ואמר אין-פשע חבר הוא לאיש משחית

Yule anayemwibia baba yake na mama yake na kusema, “Hiyo siyo dhambi,” ni mshirika wa mwenye kuharibu.

25 רחב-נפש יגרה מדון ובטח על-יהוה ידשן

Mtu mwenye tamaa huchochea mafarakano, bali anayemtumaini Yehova atafanikiwa.

26 בוטח בלבו הוא כסיל והולך בחכמה הוא ימלט

Yule anayeutumaini moyo wake mwenyewe ni mpumbavu, bali anayekwenda kwa hekima atajilinda mbali na hatari.

27 נותן לרש אין מחסור ומעלים עיניו רב-מארות

Mwenye kuwapa masikini hatapungukiwa kitu, bali anayewafumbia macho atapokea laana nyingi.

28 בקום רשעים יסתר אדם ובאבדם ירבו צדיקים

Watu waovu wanapoinuka, watu hujificha wenyewe, lakini watu waovu wataangamia, wale watendao haki wataongezeka.