מִשְׁלֵי 24

1 אל-תקנא באנשי רעה ואל-תתאו להיות אתם

Nie zazdrość złym ludziom ani nie pragnij z nimi przebywać;

2 כי-שד יהגה לבם ועמל שפתיהם תדברנה

Ich serce bowiem obmyśla przemoc, a ich wargi mówią o krzywdzie.

3 בחכמה יבנה בית ובתבונה יתכונן

Dom buduje się mądrością, a umacnia się rozumem.

4 ובדעת חדרים ימלאו-- כל-הון יקר ונעים

Dzięki wiedzy komory będą napełnione wszelkimi kosztownymi i przyjemnymi bogactwami.

5 גבר-חכם בעוז ואיש-דעת מאמץ-כח

Mądry człowiek jest silny, a mąż, który ma wiedzę, dodaje siły.

6 כי בתחבלות תעשה-לך מלחמה ותשועה ברב יועץ

Bo dzięki mądrej radzie poprowadzisz wojnę, a mnóstwo doradców [da ci] wybawienie.

7 ראמות לאויל חכמות בשער לא יפתח-פיהו

Mądrość jest dla głupca zbyt wzniosła; nie otwiera ust swoich w bramie.

8 מחשב להרע-- לו בעל-מזמות יקראו

Kto knuje zło, będzie zwany złośliwym.

9 זמת אולת חטאת ותועבת לאדם לץ

Obmyślanie głupoty [jest] grzechem, a szyderca budzi odrazę w ludziach.

10 התרפית ביום צרה-- צר כחכה

Jeśli w dniu ucisku ustaniesz, twoja siła jest słaba.

11 הצל לקחים למות ומטים להרג אם-תחשוך

[Jeśli] odmówisz ratunku prowadzonym na śmierć i tym, którzy idą na stracenie;

12 כי-תאמר-- הן לא-ידענו-זה הלא-תכן לבות הוא-יבין ונצר נפשך הוא ידע והשיב לאדם כפעלו

Jeśli powiesz: Nie wiedzieliśmy o tym; czy ten, który waży serca, nie rozumie? A ten, który strzeże twojej duszy, nie pozna? I czy nie odda człowiekowi według jego uczynków?

13 אכל-בני דבש כי-טוב ונפת מתוק על-חכך

Synu mój, jedz miód, bo jest dobry, i plaster miodu słodki dla twojego podniebienia.

14 כן דעה חכמה--לנפשך אם-מצאת ויש אחרית ותקותך לא תכרת

Tak [będzie] poznanie mądrości dla twojej duszy; jeśli ją znajdziesz, będzie nagroda, a twoja nadzieja nie będzie zawiedziona.

15 אל-תארב רשע לנוה צדיק אל-תשדד רבצו

Nie czyhaj, niegodziwcze, przed mieszkaniem sprawiedliwego, nie burz miejsca jego odpoczynku;

16 כי שבע יפול צדיק וקם ורשעים יכשלו ברעה

Bo sprawiedliwy upada siedem razy, jednak znowu powstaje; a niegodziwi popadną w nieszczęście.

17 בנפל אויביך (אויבך) אל-תשמח ובכשלו אל-יגל לבך

Nie ciesz się, gdy twój nieprzyjaciel upadnie, i niech twoje serce się nie raduje, gdy się potknie;

18 פן-יראה יהוה ורע בעיניו והשיב מעליו אפו

Aby PAN tego nie widział i nie uznał za zło, i nie odwrócił od niego swojego gniewu.

19 אל-תתחר במרעים אל-תקנא ברשעים

Nie gniewaj się z powodu złoczyńców ani nie zazdrość niegodziwym;

20 כי לא-תהיה אחרית לרע נר רשעים ידעך

Bo zły nie otrzyma nagrody, pochodnia niegodziwych zostanie zgaszona.

21 ירא-את-יהוה בני ומלך עם-שונים אל-תתערב

Synu mój, bój się PANA i króla, a nie przestawaj z chwiejnymi;

22 כי-פתאם יקום אידם ופיד שניהם מי יודע

Bo ich nieszczęście nastąpi nagle, a któż zna upadek obydwóch?

23 גם-אלה לחכמים הכר-פנים במשפט בל-טוב

I to też [należy] do mądrych. Niedobrze jest mieć wzgląd na osobę w sądzie.

24 אמר לרשע--צדיק אתה יקבהו עמים יזעמוהו לאמים

Kto mówi niegodziwemu: Jesteś sprawiedliwy, tego będą ludzie przeklinać, a narody będą się nim brzydzić.

25 ולמוכיחים ינעם ועליהם תבוא ברכת-טוב

A ci, którzy [go] strofują, będą szczęśliwi i przyjdzie na nich obfite błogosławieństwo.

26 שפתים ישק משיב דברים נכחים

Pocałują wargi tego, który daje słuszną odpowiedź.

27 הכן בחוץ מלאכתך--ועתדה בשדה לך אחר ובנית ביתך

Przygotuj swoją pracę na zewnątrz, a wykonuj ją na swoim polu, a potem buduj swój dom.

28 אל-תהי עד-חנם ברעך והפתית בשפתיך

Nie bądź bez powodu świadkiem przeciw swemu bliźniemu ani nie oszukuj swymi wargami.

29 אל-תאמר--כאשר עשה-לי כן אעשה-לו אשיב לאיש כפעלו

Nie mów: Zrobię mu, jak on mi zrobił, oddam temu człowiekowi według jego uczynku.

30 על-שדה איש-עצל עברתי ועל-כרם אדם חסר-לב

Szedłem koło pola leniwego i koło winnicy nierozumnego;

31 והנה עלה כלו קמשנים--כסו פניו חרלים וגדר אבניו נהרסה

A oto wszystko zarosło cierniem, pokrzywy pokryły wszystko, a kamienny mur był zburzony.

32 ואחזה אנכי אשית לבי ראיתי לקחתי מוסר

Spojrzałem i rozważałem w sercu; obejrzałem i wyciągnąłem naukę.

33 מעט שנות מעט תנומות מעט חבק ידים לשכב

Trochę snu, trochę drzemania, trochę założenia rąk, by odpocząć;

34 ובא-מתהלך רישך ומחסריך כאיש מגן

A twoje ubóstwo przyjdzie jak podróżny, a niedostatek – jak mąż uzbrojony.