מִשְׁלֵי 23

1 כי-תשב ללחום את-מושל-- בין תבין את-אשר לפניך

Unapoketi kula pamoja na mtawala, angalia kwa uangalifu kilichopo mbele yako,

2 ושמת שכין בלעך-- אם-בעל נפש אתה

na kama ni mtu unayependa kula chakula sana weka kisu kooni.

3 אל-תתאו למטעמותיו והוא לחם כזבים

Usitamani vinono vyake maana ni chakula cha uongo.

4 אל-תיגע להעשיר מבינתך חדל

Usifanye kazi sana ili kupata mali; uwe na busara ya kutosha ili ujue wakati wa kuacha.

5 התעוף (התעיף) עיניך בו ואיננו כי עשה יעשה-לו כנפים כנשר ועיף (יעוף) השמים

Je utaruhusu macho yako yaangaze juu yake? Itaondoka, maana itawaa mabawa kama tai na kuruka angani.

6 אל-תלחם--את-לחם רע עין ואל-תתאו למטעמתיו

Usile chakula cha yule mwenye jicho baya- na usiwe na shauku ya vinono vyake,

7 כי כמו שער בנפשו-- כן-הוא אכול ושתה יאמר לך ולבו בל-עמך

maana ni mtu mwenye kuhesabu gharama ya chakula. “Kula na kunywa!” anakuambia, lakini moyo wake haupo pamoja nawe.

8 פתך-אכלת תקיאנה ושחת דבריך הנעימים

Utatapika kiasi kidogo ulichokula na utakuwa umepoteza sifa zako njema.

9 באזני כסיל אל-תדבר כי-יבוז לשכל מליך

Usiongee katika usikivu wa mpumbavu, maana atadharau hekima ya maneno yako.

10 אל-תסג גבול עולם ובשדי יתומים אל-תבא

Usihamishe jiwe la mpaka wa kale au kunyang'anya mashamba ya yatima,

11 כי-גאלם חזק הוא-יריב את-ריבם אתך

maana Mkombozi wao ni imara na atatetea kesi yao dhidi yako.

12 הביאה למוסר לבך ואזנך לאמרי-דעת

Elekeza moyo wako katika mafundisho na masikio yako kwenye maneno ya maarifa.

13 אל-תמנע מנער מוסר כי-תכנו בשבט לא ימות

Usizuie kuadilisha mtoto, maana ukimchapa kwa fimbo, hatakufa.

14 אתה בשבט תכנו ונפשו משאול תציל (Sheol h7585)

Ni wewe unayepaswa kumchapa kwa fimbo na kuikoa nafsi yake kuzimu. (Sheol h7585)

15 בני אם-חכם לבך-- ישמח לבי גם-אני

Mwanangu, kama moyo wako una busara, basi moyo wangu utafurahi pia;

16 ותעלזנה כליותי-- בדבר שפתיך מישרים

sehemu zangu ndani kabisa zitafurahi sana midomo yako inaponena haki.

17 אל-יקנא לבך בחטאים כי אם-ביראת-יהוה כל-היום

Usiruhusu moyo wako kuwahusudu wenye dhambi, lakini endelea kumcha Yehova siku zote.

18 כי אם-יש אחרית ותקותך לא תכרת

Hakika tumaini lako halitaondolewa na siku zako za hapo baadaye.

19 שמע-אתה בני וחכם ואשר בדרך לבך

Sikia- wewe! - mwanangu, na uwe mwenye busara na uelekeze moyo wako katika njia.

20 אל-תהי בסבאי-יין-- בזללי בשר למו

Usishirikiane pamoja na walevi, au pamoja na walaji wa nyama walafi,

21 כי-סבא וזולל יורש וקרעים תלביש נומה

maana mlevi na mlafi wanakuwa masikini na usingizi utawavika kwa matambara.

22 שמע לאביך זה ילדך ואל-תבוז כי-זקנה אמך

Msikilize baba yako ambaye alikuzaa na usimdharau mama yako wakati akiwa mzee.

23 אמת קנה ואל-תמכר חכמה ומוסר ובינה

Inunue kweli, lakini usiiuze; nunua hekima, nidhamu, na ufahamu.

24 גול (גיל) יגיל אבי צדיק יולד (ויולד) חכם וישמח- (ישמח-) בו

Baba yake mwenye haki atafurahia sana, na yule amzaaye mtoto mwenye busara atamfurahia.

25 ישמח-אביך ואמך ותגל יולדתך

Mfurahishe baba yako na mama yako na yule aliyekuzaa afurahie.

26 תנה-בני לבך לי ועיניך דרכי תרצנה (תצרנה)

Mwanangu, nipe moyo wako na macho yako yachunguze njia zangu.

27 כי-שוחה עמקה זונה ובאר צרה נכריה

Maana malaya ni shimo refu, na mke wa mume mwingine ni kisima chembamba.

28 אף-היא כחתף תארב ובוגדים באדם תוסף

Anavizia kama mnyang'anyi na huongeza idadi ya wadanganyifu miongoni mwa wanadamu.

29 למי אוי למי אבוי למי מדונים (מדינים) למי שיח-- למי פצעים חנם למי חכללות עינים

Nani mwenye taabu? Nani mwenye huzuni? Nani mwenye mapigano? Nani mwenye malalamiko? Nani mwenye majeraha bila sababu? Nani mwenye macho mekundu?

30 למאחרים על-היין-- לבאים לחקר ממסך

Ni wale ambao huzengea kwenye mvinyo, wale wanaojaribu kuchanganya mvinyo.

31 אל-תרא יין כי יתאדם כי-יתן בכיס (בכוס) עינו יתהלך במישרים

Usiutazame mvinyo ukiwa mwekundu, wakati unametameta kwenye kikombe na kutelemka kwa uraini.

32 אחריתו כנחש ישך וכצפעני יפרש

Mwisho wake unauma kama nyoka na sumu yake kama kifutu.

33 עיניך יראו זרות ולבך ידבר תהפכות

Macho yako yataona vitu vigeni na moyo wako utatamka vitu vya ukaidi.

34 והיית כשכב בלב-ים וכשכב בראש חבל

Utakuwa kama anayelala kwenye bahari au anayelala juu ya mlingoti. “

35 הכוני בל-חליתי-- הלמוני בל-ידעתי מתי אקיץ אוסיף אבקשנו עוד

Wamenipiga,” utasema, “lakini sikuumia. Wamenichapa, lakini sikuwa na hisia. Nitaamka lini? Nitatafuta kinywaji kingine.”