כי-תשב ללחום את-מושל-- בין תבין את-אשר לפניך | 1 |
وقتی با حاکم سر سفره مینشینی، به خاطر بسپار با چه کسی روبرو هستی. |
ושמת שכין בלעך-- אם-בעל נפש אתה | 2 |
اگر آدم پرخوری هستی، کارد بر گلویت بگذار |
אל-תתאו למטעמותיו והוא לחם כזבים | 3 |
و شیفتهٔ غذاهای لذیذ او نشو، زیرا ممکن است فریبی در کار باشد. |
אל-תיגע להעשיר מבינתך חדל | 4 |
عاقل باش و برای به چنگ آوردن ثروت، خودت را خسته نکن، |
התעוף (התעיף) עיניך בו ואיננו כי עשה יעשה-לו כנפים כנשר ועיף (יעוף) השמים | 5 |
زیرا ثروت ناپایدار است و مانند عقاب میپرد و ناپدید میشود. |
אל-תלחם--את-לחם רע עין ואל-תתאו למטעמתיו | 6 |
از سفرهٔ آدم خسیس غذا نخور و برای غذاهای لذیذ او حریص نباش، |
כי כמו שער בנפשו-- כן-הוא אכול ושתה יאמר לך ולבו בל-עמך | 7 |
چون او حساب هر چه را که بخوری در فکرش نگه میدارد. او تعارف میکند و میگوید: «بخور و بنوش»، اما این را از ته دل نمیگوید. |
פתך-אכלת תקיאנה ושחת דבריך הנעימים | 8 |
لقمهای را که خوردهای استفراغ خواهی کرد و تشکرات تو بر باد خواهد رفت. |
באזני כסיל אל-תדבר כי-יבוז לשכל מליך | 9 |
آدم نادان را نصیحت نکن، چون او سخنان حکیمانه تو را خوار خواهد شمرد. |
אל-תסג גבול עולם ובשדי יתומים אל-תבא | 10 |
حدود ملک خود را که از قدیم تعیین شده، تغییر نده و زمین یتیمان را غصب نکن، |
כי-גאלם חזק הוא-יריב את-ריבם אתך | 11 |
زیرا حامی ایشان قدرتمند است و به داد آنها خواهد رسید. |
הביאה למוסר לבך ואזנך לאמרי-דעת | 12 |
وقتی دیگران تو را تأدیب میکنند، با تمام دل آن را بپذیر و به سخنان آموزندهشان گوش فرا ده. |
אל-תמנע מנער מוסר כי-תכנו בשבט לא ימות | 13 |
از تأدیب کردن فرزند خویش کوتاهی نکن. چوب تنبیه او را نخواهد کشت. |
אתה בשבט תכנו ונפשו משאול תציל (Sheol h7585) | 14 |
او را با چوب تنبیه کن که جانش را از هلاکت نجات خواهی داد. (Sheol h7585) |
בני אם-חכם לבך-- ישמח לבי גם-אני | 15 |
پسرم، اگر حکمت در دل تو باشد، دل من شاد خواهد شد |
ותעלזנה כליותי-- בדבר שפתיך מישרים | 16 |
و هنگامی که دهانت به راستی سخن بگوید، وجود من به وجد خواهد آمد. |
אל-יקנא לבך בחטאים כי אם-ביראת-יהוה כל-היום | 17 |
به گناهکاران حسادت نورز، بلکه اشتیاق تو اطاعت از خداوند باشد؛ |
כי אם-יש אחרית ותקותך לא תכרת | 18 |
زیرا در این صورت آیندهٔ خوبی خواهی داشت و امید تو بر باد نخواهد رفت. |
שמע-אתה בני וחכם ואשר בדרך לבך | 19 |
ای پسرم، عاقل باش و به سخنانم گوش فرا ده. در راه راست گام بردار |
אל-תהי בסבאי-יין-- בזללי בשר למו | 20 |
و با آدمهای میگسار و شکمپرست معاشرت نکن، |
כי-סבא וזולל יורש וקרעים תלביש נומה | 21 |
زیرا کسانی که کارشان فقط خوردن و خوابیدن است، فقیر و محتاج خواهند شد. |
שמע לאביך זה ילדך ואל-תבוז כי-זקנה אמך | 22 |
نصیحت پدرت را که تو را به وجود آورده گوش بگیر و مادر پیرت را خوار مشمار. |
אמת קנה ואל-תמכר חכמה ומוסר ובינה | 23 |
در پی حقیقت باش و حکمت و ادب و فهم را کسب کن و به هیچ قیمت آنها را از دست نده. |
גול (גיל) יגיל אבי צדיק יולד (ויולד) חכם וישמח- (ישמח-) בו | 24 |
فرزندی درستکار و دانا باش تا مایهٔ شادی و خشنودی پدر و مادرت شوی. |
ישמח-אביך ואמך ותגל יולדתך | 25 |
תנה-בני לבך לי ועיניך דרכי תרצנה (תצרנה) | 26 |
ای پسرم، به من گوش بده و از زندگی من سرمشق بگیر. |
כי-שוחה עמקה זונה ובאר צרה נכריה | 27 |
بدان که زن بدکاره دام خطرناکی است. |
אף-היא כחתף תארב ובוגדים באדם תוסף | 28 |
او مانند راهزن در کمین قربانیان خود مینشیند و باعث میشود مردان زیادی خیانتکار شوند. |
למי אוי למי אבוי למי מדונים (מדינים) למי שיח-- למי פצעים חנם למי חכללות עינים | 29 |
مصیبت و بدبختی گریبانگیر چه کسی میشود؟ آن کیست که دائم نزاع به پا میکند و مینالد، بیجهت زخمی میشود و چشمانش تار میگردد؟ |
למאחרים על-היין-- לבאים לחקר ממסך | 30 |
کسی که دائم شراب میخورد و به دنبال میگساری میرود. |
אל-תרא יין כי יתאדם כי-יתן בכיס (בכוס) עינו יתהלך במישרים | 31 |
پس فریفتهٔ شراب قرمز نشو که در پیاله به تو چشمک میزند و سپس به نرمی از گلویت پایین میرود؛ |
אחריתו כנחש ישך וכצפעני יפרש | 32 |
زیرا در پایان، مثل مار سمی تو را نیش خواهد زد و چون افعی تو را خواهد گزید. |
עיניך יראו זרות ולבך ידבר תהפכות | 33 |
چشمانت چیزهای عجیب و غریب خواهند دید و گرفتار وهم و خیال خواهی شد. |
והיית כשכב בלב-ים וכשכב בראש חבל | 34 |
مانند کسی خواهی بود که بر سر دکل کشتی که دستخوش امواج دریاست خوابیده باشد. |
הכוני בל-חליתי-- הלמוני בל-ידעתי מתי אקיץ אוסיף אבקשנו עוד | 35 |
خواهی گفت: «مرا زدند ولی دردی احساس نمیکنم. کی به هوش میآیم تا پیالهای دیگر بنوشم؟» |