מִשְׁלֵי 23

1 כי-תשב ללחום את-מושל-- בין תבין את-אשר לפניך

Bila engkau makan bersama seorang pembesar, pertimbangkanlah baik-baik apa yang akan engkau makan.

2 ושמת שכין בלעך-- אם-בעל נפש אתה

Kuasailah dirimu supaya tidak rakus, meskipun hidangan itu sangat menggugah selera. Jangan tergoda oleh sajiannya, sebab bisa jadi makanan itu adalah alat untuk mengujimu.

3 אל-תתאו למטעמותיו והוא לחם כזבים

4 אל-תיגע להעשיר מבינתך חדל

Jangan bekerja mati-matian demi mendapat kekayaan. Bekerjalah dengan bijak, yakni tahu kapan engkau harus berhenti.

5 התעוף (התעיף) עיניך בו ואיננו כי עשה יעשה-לו כנפים כנשר ועיף (יעוף) השמים

Untuk apa mengejar kekayaan yang fana? Karena kekayaan bisa lenyap dalam sekejap, bagai rajawali yang merentangkan sayapnya lalu terbang menghilang ke angkasa.

6 אל-תלחם--את-לחם רע עין ואל-תתאו למטעמתיו

Jangan memakan hidangan yang disediakan oleh orang kikir, dan jangan tergoda oleh sajiannya yang lezat.

7 כי כמו שער בנפשו-- כן-הוא אכול ושתה יאמר לך ולבו בל-עמך

Memang dia berkata, “Silakan makan dan minum,” tetapi sesungguhnya hatinya tidak rela. Orang kikir selalu menghitung berapa banyak yang engkau makan.

8 פתך-אכלת תקיאנה ושחת דבריך הנעימים

Sesudahnya justru engkau akan merasa mual karena makanan itu dan menyesal karena sudah memuji-muji hidangannya.

9 באזני כסיל אל-תדבר כי-יבוז לשכל מליך

Jangan berusaha mengajar orang bebal karena dia hanya akan meremehkan perkataanmu yang bijak.

10 אל-תסג גבול עולם ובשדי יתומים אל-תבא

Janganlah memindahkan batas tanah yang sudah ditetapkan sejak dulu, dan jangan merampas hak milik tanah anak-anak yatim.

11 כי-גאלם חזק הוא-יריב את-ריבם אתך

Karena TUHAN Penebus dan Pembela mereka sangat berkuasa, dan Dia akan melawan engkau!

12 הביאה למוסר לבך ואזנך לאמרי-דעת

Bukalah hatimu dan pasanglah telingamu untuk mendengar didikan dan menerima pengetahuan.

13 אל-תמנע מנער מוסר כי-תכנו בשבט לא ימות

Jangan segan-segan mendidik anakmu. Sekalipun dia menangis kesakitan, dia tidak akan mati bila engkau memukulnya.

14 אתה בשבט תכנו ונפשו משאול תציל (Sheol h7585)

Justru bila engkau menghajar dia, engkau melindunginya agar tidak mati sia-sia. (Sheol h7585)

15 בני אם-חכם לבך-- ישמח לבי גם-אני

Anakku, jika hatimu bijaksana, maka hatiku pun berbahagia.

16 ותעלזנה כליותי-- בדבר שפתיך מישרים

Dan aku akan bersukacita bila engkau menjadi orang jujur.

17 אל-יקנא לבך בחטאים כי אם-ביראת-יהוה כל-היום

Anakku, jangan iri terhadap orang-orang berdosa, tetapi takutlah akan TUHAN sepanjang waktu.

18 כי אם-יש אחרית ותקותך לא תכרת

Bersabarlah, karena engkau masih muda, masa depanmu masih panjang, dan cita-citamu akan terwujud.

19 שמע-אתה בני וחכם ואשר בדרך לבך

Hai anakku, dengarkanlah aku supaya engkau menjadi bijaksana dan menjaga dirimu di jalan yang benar.

20 אל-תהי בסבאי-יין-- בזללי בשר למו

Janganlah berkumpul bersama para pemabuk dan orang-orang yang rakus akan daging.

21 כי-סבא וזולל יורש וקרעים תלביש נומה

Karena kebiasaan mabuk dan rakus membuat mereka banyak tidur dan tidak bekerja, sehingga mereka jatuh miskin hingga pakaian mereka compang-camping.

22 שמע לאביך זה ילדך ואל-תבוז כי-זקנה אמך

Dengarkanlah perkataan ayahmu, karena dialah yang membuatmu ada, dan jangan meremehkan ibumu pada masa tuanya.

23 אמת קנה ואל-תמכר חכמה ומוסר ובינה

Semahal apa pun harganya, carilah ajaran yang benar serta didikan dan pemahaman yang bijak. Jangan pernah engkau melepaskannya.

24 גול (גיל) יגיל אבי צדיק יולד (ויולד) חכם וישמח- (ישמח-) בו

Seorang ayah akan sangat bangga dan bersukacita bila anaknya bijaksana dan hidup dengan benar.

25 ישמח-אביך ואמך ותגל יולדתך

Jadi buatlah ayahmu bersukacita dan ibumu berbahagia.

26 תנה-בני לבך לי ועיניך דרכי תרצנה (תצרנה)

Anakku, berilah hatimu sepenuhnya untuk mengikuti teladanku dan bimbinganku.

27 כי-שוחה עמקה זונה ובאר צרה נכריה

Karena pelacur ibarat lubang perangkap yang dalam, dan berzina dengan istri orang sama seperti menjerumuskan diri ke sumur yang sempit.

28 אף-היא כחתף תארב ובוגדים באדם תוסף

Perempuan nakal ibarat perampok yang mengintai dari tempat persembunyiannya, dan membuat semakin banyak lelaki tidak setia.

29 למי אוי למי אבוי למי מדונים (מדינים) למי שיח-- למי פצעים חנם למי חכללות עינים

Perhatikanlah orang-orang yang tersiksa oleh penderitaan ini: luka-luka memar di seluruh tubuh, mata merah, sering mengeluh, sering berkelahi, dan terpuruk dalam kesedihan.

30 למאחרים על-היין-- לבאים לחקר ממסך

Penyebabnya adalah minum-minum anggur sampai lewat tengah malam dan mabuk-mabukan dengan berbagai minuman keras.

31 אל-תרא יין כי יתאדם כי-יתן בכיס (בכוס) עינו יתהלך במישרים

Maka janganlah tergoda ketika melihat anggur! Anggur tampak menarik di dalam gelas dan terasa sedap saat diminum.

32 אחריתו כנחש ישך וכצפעני יפרש

Namun sesudah engkau menelannya, sesungguhnya anggur itu akan merusak, seperti racun ular yang mematikanmu.

33 עיניך יראו זרות ולבך ידבר תהפכות

Lalu pikiranmu menjadi kacau, matamu melihat hal-hal aneh. Engkau akan berbicara seperti orang gila,

34 והיית כשכב בלב-ים וכשכב בראש חבל

dan merasa pusing serta limbung seperti terombang-ambing di tengah ombak laut.

35 הכוני בל-חליתי-- הלמוני בל-ידעתי מתי אקיץ אוסיף אבקשנו עוד

Kemudian engkau akan berkata, “Mereka memukul dan meninju aku, tetapi aku tidak merasakan apa-apa. Biarlah aku segera bangun dari tidur nyenyak ini, supaya aku mencari anggur lagi!”