מִשְׁלֵי 23

1 כי-תשב ללחום את-מושל-- בין תבין את-אשר לפניך

Sa dihang molingkod ka aron mokaon uban ang magmamando, pagbantay pag-ayo kung unsa ang anaa sa imong atubangan,

2 ושמת שכין בלעך-- אם-בעל נפש אתה

ug ibutang ang kutsilyo sa imong tutonlan kung ikaw ang matang sa tawo nga gusto mokaon ug daghang pagkaon.

3 אל-תתאו למטעמותיו והוא לחם כזבים

Ayaw pagtinguha sa iyang lamiang mga pagkaon, kay pagkaon kini sa mga bakak.

4 אל-תיגע להעשיר מבינתך חדל

Ayaw paghago ug maayo aron makaangkon ug bahandi; pagmaalamon aron masayod kung kanus-a moundang.

5 התעוף (התעיף) עיניך בו ואיננו כי עשה יעשה-לו כנפים כנשר ועיף (יעוף) השמים

Tugotan ba nimo ang imong mga mata nga masilaw niini? Mahanaw lamang kini, kay sigurado gayod nga tugkan kini ug mga pako sama sa agila ug molupad sa kawanangan.

6 אל-תלחם--את-לחם רע עין ואל-תתאו למטעמתיו

Ayaw kan-a ang pagkaon sa tawong adunay daotan nga tinan-awan— ug ayaw pagtinguha sa iyang lamiang mga pagkaon,

7 כי כמו שער בנפשו-- כן-הוא אכול ושתה יאמר לך ולבו בל-עמך

kay siya ang matang sa tawo nga nag-ihap sa kantidad sa pagkaon. “Kaon ug inom!” moingon siya kanimo, apan ang iyang kasingkasing wala diha kanimo.

8 פתך-אכלת תקיאנה ושחת דבריך הנעימים

Isuka nimo bisan ang diyutay nga imong gikaon ug giusik-usikan lang nimo ang imong mga pagdayeg.

9 באזני כסיל אל-תדבר כי-יבוז לשכל מליך

Ayaw pakigsulti sa igdulungog sa usa ka buangbuang, kay tamayon lamang niya ang imong maalamon nga mga pulong.

10 אל-תסג גבול עולם ובשדי יתומים אל-תבא

Ayaw ibalhin ang karaang bato nga utlanan o ilogon ang kaumahan sa mga ilo,

11 כי-גאלם חזק הוא-יריב את-ריבם אתך

kay ang ilang Manluluwas kusgan ug molaban siya sa ilang katungod batok kanimo.

12 הביאה למוסר לבך ואזנך לאמרי-דעת

Ibutang sa imong kasingkasing ang pagpanudlo ug sa imong mga dalunggan ang mga pulong sa kahibalo.

13 אל-תמנע מנער מוסר כי-תכנו בשבט לא ימות

Ayaw pagdumili sa pagpanton sa usa ka bata, kay kung latoson nimo siya ug bunal, dili siya mamatay.

14 אתה בשבט תכנו ונפשו משאול תציל (Sheol h7585)

Kinahanglan nga ikaw gayod ang molatos kaniya pinaagi sa bunal ug moluwas sa iyang kalag gikan sa Seol. (Sheol h7585)

15 בני אם-חכם לבך-- ישמח לבי גם-אני

Akong anak nga lalaki, kung maalamon ang imong kasingkasing, nan ang akong kasingkasing magmaya usab;

16 ותעלזנה כליותי-- בדבר שפתיך מישרים

malipay ang akong kinasuloran sa dihang ang imong mga ngabil magsulti ug husto.

17 אל-יקנא לבך בחטאים כי אם-ביראת-יהוה כל-היום

Ayaw itugot nga masina ang imong kasingkasing sa mga makasasala, apan padayon diha sa pagkahadlok kang Yahweh sa tibuok adlaw.

18 כי אם-יש אחרית ותקותך לא תכרת

Sigurado gayod nga adunay kaugmaon ug dili mahanaw ang imong paglaom.

19 שמע-אתה בני וחכם ואשר בדרך לבך

Paminaw- ikaw! - akong anak nga lalaki, ug pagmaalamon ug giyahi ang imong kasingkasing ngadto sa dalan.

20 אל-תהי בסבאי-יין-- בזללי בשר למו

Ayaw pakig-uban sa mga palahubog ug sa kusog mokaon ug karne,

21 כי-סבא וזולל יורש וקרעים תלביש נומה

kay ang palahubog ug ang kusog mokaon mahimong kabos ug mahinanok nga magbisti na lamang sila ug mga trapo.

22 שמע לאביך זה ילדך ואל-תבוז כי-זקנה אמך

Paminawa ang imong amahan nga maoy nagpakatawo kanimo ug ayaw tamaya ang imong inahan sa dihang matigulang na siya.

23 אמת קנה ואל-תמכר חכמה ומוסר ובינה

Palita ang kamatuoran, apan ayaw kini ibaligya; pagpalit ug kaalam, pagpanton, ug panabot.

24 גול (גיל) יגיל אבי צדיק יולד (ויולד) חכם וישמח- (ישמח-) בו

Ang amahan sa matarong maglipay gayod, ug siya nga magpakatawo ug maalamon nga bata magmaya diha kaniya.

25 ישמח-אביך ואמך ותגל יולדתך

Tugoti nga magmaya ang imong amahan ug imong inahan ug tugoti nga maglipay siya nga maoy nagpakatawo kanimo.

26 תנה-בני לבך לי ועיניך דרכי תרצנה (תצרנה)

Akong anak nga lalaki, ihatag kanako ang imong kasingkasing ug ipaniid ang imong mga mata sa akong mga dalan.

27 כי-שוחה עמקה זונה ובאר צרה נכריה

Kay ang babaye nga nagbaligya sa iyang dungog usa ka lalom nga bung-aw, ug ang asawa sa laing lalaki usa ka masigpit nga atabay.

28 אף-היא כחתף תארב ובוגדים באדם תוסף

Nagpauraray siya nga nag-atang sama sa kawatan ug padaghanon niya ang mga maluibon taliwala sa katawhan.

29 למי אוי למי אבוי למי מדונים (מדינים) למי שיח-- למי פצעים חנם למי חכללות עינים

Kinsa man ang adunay kaalaot? Kinsa man ang adunay kasubo? Kinsa man ang adunay mga kaaway? Kinsa man ang adunay pagbagulbol? Kinsa man ang adunay mga samad nga walay hinungdan? Kinsa man ang adunay mapula nga mga mata?

30 למאחרים על-היין-- לבאים לחקר ממסך

Kadtong magpabilin sa pag-inom ug bino, kadtong misulay sa sinagolan nga bino.

31 אל-תרא יין כי יתאדם כי-יתן בכיס (בכוס) עינו יתהלך במישרים

Ayaw tan-awa ang bino sa dihang pula na kini, sa dihang mangidlap kini diha sa baso ug hamloy nga lad-okon.

32 אחריתו כנחש ישך וכצפעני יפרש

Sa kataposan mamaak kini sama sa bitin ug molikos kini sama sa udto-udto nga bitin.

33 עיניך יראו זרות ולבך ידבר תהפכות

Makita sa imong mga mata ang katingalahang mga butang ug ang imong kasingkasing magapamulong sa sukwahi nga mga butang.

34 והיית כשכב בלב-ים וכשכב בראש חבל

Mahisama ka sa natulog ngadto sa kinahiladman sa kadagatan o naghigda tumoy sa tukon sa layag.

35 הכוני בל-חליתי-- הלמוני בל-ידעתי מתי אקיץ אוסיף אבקשנו עוד

“Gibunalan nila ako,” moingon ka, “apan wala ako nasakitan. Gikulata nila ako, apan wala ko kini mabati. Kanus-a ba ako makamata? Mangita ako ug laing ilimnon.”