מִשְׁלֵי 22

1 נבחר שם מעשר רב מכסף ומזהב חן טוב

Kokende sango ya malamu ezali malamu koleka kozala na bomengo mingi; lokumu ezali malamu koleka palata mpe wolo.

2 עשיר ורש נפגשו עשה כלם יהוה

Mozwi mpe mobola bazali na likambo moko ya lisanga: ezali Yawe nde azali Mokeli na bango mibale.

3 ערום ראה רעה ויסתר (ונסתר) ופתיים עברו ונענשו

Moto ya mayele amonaka likama na mosika mpe amibombaka, kasi moto oyo azangi mayele akoleka wana mpe akokutana na pasi.

4 עקב ענוה יראת יהוה עשר וכבוד וחיים

Komikitisa mpe kotosa Yawe ememaka bozwi, lokumu mpe bomoi.

5 צנים פחים בדרך עקש שומר נפשו ירחק מהם

Nzela ya bato mabe ezalaka na banzube mpe mitambo, kasi moto oyo abatelaka molimo na ye azalaka mosika na yango.

6 חנך לנער על-פי דרכו-- גם כי-יזקין לא-יסור ממנה

Lakisa mwana nzela oyo asengeli kotambola wuta na bomwana na ye; ezala tango akokoma mokolo, akobunga yango te.

7 עשיר ברשים ימשול ועבד לוה לאיש מלוה

Mozwi azalaka mokonzi ya mobola, mpe modefi azalaka mowumbu ya modefisi.

8 זורע עולה יקצור- (יקצר-) און ושבט עברתו יכלה

Moto oyo alonaka masumu abukaka pasi, mpe makasi ya kanda na ye nyonso ekosuka.

9 טוב-עין הוא יברך כי-נתן מלחמו לדל

Moto oyo akabaka na esengo akopambolama, pamba te akabolaka bilei na ye na mobola.

10 גרש לץ ויצא מדון וישבת דין וקלון

Bengana motioli, bongo kowelana, koswana mpe kofingana ekosila.

11 אהב טהור- (טהר-) לב-- חן שפתיו רעהו מלך

Moto oyo alingaka kozala peto na motema, oyo ngolu ezalaka na bibebu na ye, mokonzi azalaka molingami na ye.

12 עיני יהוה נצרו דעת ויסלף דברי בגד

Miso na Yawe ebatelaka boyebi, kasi akweyisaka maloba ya moto oyo azangi mayele.

13 אמר עצל ארי בחוץ בתוך רחבות ארצח

Moto ya goyigoyi alobaka: « Nkosi ezali kuna na libanda, ekoboma ngai na kati-kati ya balabala. »

14 שוחה עמקה פי זרות זעום יהוה יפול- (יפל-) שם

Monoko ya mwasi ya ndumba ezalaka lokola libulu ya mozindo; moto oyo Yawe asilikeli akweyaka kuna.

15 אולת קשורה בלב-נער שבט מוסר ירחיקנה ממנו

Motema ya mwana moke ezalaka na bozoba, bongo fimbu ya pamela elongolaka yango kati na ye.

16 עשק דל להרבות לו-- נתן לעשיר אך-למחסור

Moto oyo anyokolaka mobola mpo ete akoma na bomengo mingi mpe oyo apesaka mozwi bakado bakokweya na bobola.

17 הט אזנך--ושמע דברי חכמים ולבך תשית לדעתי

Pesa matoyi mpe yoka toli ya bato ya bwanya, mpe tika ete motema na yo endima mateya na ngai.

18 כי-נעים כי-תשמרם בבטנך יכנו יחדו על-שפתיך

Pamba te ekozala esengo soki obombi yango na motema na yo, mpe soki yango nyonso ezali pene ya bibebu na yo.

19 להיות ביהוה מבטחך-- הודעתיך היום אף-אתה

Nateyi yo yango lelo mpo ete elikya na yo ezala kati na Yawe.

20 הלא כתבתי לך שלשום (שלשים)-- במעצות ודעת

Boni, lobi eleki, nakomelaki yo te batoli koleka tuku misato, batoli ya bwanya mpe ya boyebi,

21 להודיעך--קשט אמרי אמת להשיב אמרים אמת לשלחיך

batoli oyo epesaka mateya ya solo mpe maloba ya solo mpo ete okoka kozongisa biyano ya solo na moto oyo atindi yo?

22 אל-תגזל-דל כי דל-הוא ואל-תדכא עני בשער

Kobotola te na makasi biloko ya mobola, pamba te azali mobola, konyokola te moto ya pasi na esambiselo,

23 כי-יהוה יריב ריבם וקבע את-קבעיהם נפש

pamba te Yawe akobundela bango mpe akobebisa bomoi ya bato oyo bakobebisa bomoi na bango.

24 אל-תתרע את-בעל אף ואת-איש חמות לא תבוא

Kozala molingami te ya moto ya kanda, mpe kosangana te na moto ya motema moto-moto,

25 פן-תאלף ארחתו ולקחת מוקש לנפשך

noki te okoyekola nzela na ye mpe okokangama na motambo na ye.

26 אל-תהי בתקעי-כף בערבים משאות

Kozala te na molongo ya bato oyo batombolaka maboko mpo na kondima kofuta baniongo ya bato mosusu,

27 אם-אין-לך לשלם-- למה יקח משכבך מתחתיך

pamba te soki ozali na yo na makoki ya kofuta te, mpo na nini okolinga ete babotola ata mbeto na yo ya kolala?

28 אל-תסג גבול עולם-- אשר עשו אבותיך

Kozongisa na sima te mondelo ya kala oyo batata na yo bakataki.

29 חזית איש מהיר במלאכתו-- לפני-מלכים יתיצב בל-יתיצב לפני חשכים

Osila komona moto oyo ayebi mosala na ye malamu? Akosala kaka liboso ya bakonzi, akosala te liboso ya bato ya molili.