מִשְׁלֵי 20

1 לץ היין המה שכר וכל-שגה בו לא יחכם

Vino elobisaka bato maloba ya soni, masanga ya makasi ememaka mobulu; moto nyonso oyo amipesaka na yango akotikala te kokoma moto ya bwanya.

2 נהם ככפיר אימת מלך מתעברו חוטא נפשו

Somo oyo mokonzi apesaka ezali lokola koganga ya nkosi; moto oyo apesaka ye kanda amilukelaka ye moko pasi.

3 כבוד לאיש שבת מריב וכל-אויל יתגלע

Koboya koswana epesaka moto lokumu, kasi moto oyo azangi mayele amipesaka na yango.

4 מחרף עצל לא-יחרש ישאל (ושאל) בקציר ואין

Moto ya goyigoyi asalaka bilanga te likolo ya kobanga malili; boye na tango ya kobuka mbuma, alukaka mpe kobuka, kasi akozwa eloko te.

5 מים עמקים עצה בלב-איש ואיש תבונה ידלנה

Makanisi ya motema ya moto ezalaka lokola ebale ya mozindo, moto ya mayele alukaka kotoka kati na yango.

6 רב-אדם--יקרא איש חסדו ואיש אמונים מי ימצא

Bato ebele batatolaka bolamu na bango, kasi nani akomona moto ya sembo?

7 מתהלך בתמו צדיק אשרי בניו אחריו

Moyengebene atambolaka na bosembo na ye; boye sima na ye, bana na ye bakozala bato ya esengo.

8 מלך יושב על-כסא-דין-- מזרה בעיניו כל-רע

Soki mokonzi avandi na kiti mpo na kosambisa, miso na ye ebenganaka mabe nyonso.

9 מי-יאמר זכיתי לבי טהרתי מחטאתי

Nani akoki koloba: « Nabatelaka motema na ngai peto, nazali peto, nazali na masumu te? »

10 אבן ואבן איפה ואיפה-- תועבת יהוה גם-שניהם

Kilo mibale mpe bimekelo mibale, nyonso ezali nkele na miso ya Yawe.

11 גם במעלליו יתנכר-נער-- אם-זך ואם-ישר פעלו

Bayebaka elenge mobali na nzela ya misala na ye, soki ezaleli na ye ezali peto mpe sembo.

12 אזן שמעת ועין ראה-- יהוה עשה גם-שניהם

Ezala litoyi oyo eyokaka to liso oyo emonaka, ezali Yawe nde asalaki nyonso mibale.

13 אל-תאהב שנה פן-תורש פקח עיניך שבע-לחם

Kolingaka pongi te, noki te okokoma mobola; sala ete miso na yo ezalaka ya kofungwama, mpe okozanga te bilei ya kobomba.

14 רע רע יאמר הקונה ואזל לו אז יתהלל

Moto oyo asombaka biloko alobaka: « Biloko oyo ezali mabe! Ezali malamu te! » Kasi soki akei, atombolaka mapeka mpo na biloko oyo azwi.

15 יש זהב ורב-פנינים וכלי יקר שפתי-דעת

Wolo mpe babiju ezalaka na yango ebele, kasi bibebu oyo ebimisaka boyebi eleki na motuya.

16 לקח-בגדו כי-ערב זר ובעד נכרים (נכריה) חבלהו

Kamata elamba ya moto oyo alapi ndayi mpo na niongo ya moto mosusu; bomba yango lokola ndanga soki alapi ndayi mpo na mwasi mopaya.

17 ערב לאיש לחם שקר ואחר ימלא-פיהו חצץ

Bilei oyo ezwami na nzela ya lokuta ezalaka elengi na monoko ya moto, kasi, na sima, monoko na ye etondaka na zelo.

18 מחשבות בעצה תכון ובתחבלות עשה מלחמה

Soki ozali kosala mabongisi, tunaka toli; mpe soki olingi kobunda bitumba, zala na ekenge mpe na mayele.

19 גולה-סוד הולך רכיל ולפתה שפתיו לא תתערב

Moto ya bilobaloba abimisaka basekele; yango wana kima bato oyo balobaka mingi.

20 מקלל אביו ואמו-- ידעך נרו באישון (באשון) חשך

Moto oyo alakelaka tata to mama na ye mabe, mwinda na ye ekokufa kati na molili.

21 נחלה מבחלת (מבהלת) בראשונה ואחריתה לא תברך

Bomengo oyo moto azwi noki-noki na ebandeli ekopambolama te na suka.

22 אל-תאמר אשלמה-רע קוה ליהוה וישע לך

Kolobaka te: « Nakozongisa mabe na mabe oyo basali ngai! » Kasi talela Yawe, mpe akobikisa yo.

23 תועבת יהוה אבן ואבן ומאזני מרמה לא-טוב

Kilo oyo ekesana na kilo mosusu ezalaka nkele na miso ya Yawe, mpe emekelo kilo ya lokuta ezalaka eloko ya malamu te.

24 מיהוה מצעדי-גבר ואדם מה-יבין דרכו

Ezali Yawe nde atambolisaka matambe ya moto; bongo ndenge nini moto akoki kososola ye moko nzela na ye?

25 מוקש אדם ילע קדש ואחר נדרים לבקר

Ezali motambo mpo na moto koloba na lombangu: « Eloko oyo ebulisami mpo na Yawe, » mpe kokanisa sima na ye kolapa ndayi.

26 מזרה רשעים מלך חכם וישב עליהם אופן

Mokonzi ya bwanya abenganaka bato mabe mpe azangaka te kopesa bango etumbu.

27 נר יהוה נשמת אדם חפש כל-חדרי-בטן

Molimo ya moto ezali mwinda oyo Yawe apesi ye; esosolaka bozindo nyonso ya motema ya moto.

28 חסד ואמת יצרו-מלך וסעד בחסד כסאו

Bolamu mpe solo ebatelaka mokonzi; alendisaka bokonzi na ye na nzela ya bolamu.

29 תפארת בחורים כחם והדר זקנים שיבה

Makasi ezali biju ya bilenge, mpe suki ya pembe ezali lokumu ya mibange.

30 חברות פצע תמריק (תמרוק) ברע ומכות חדרי-בטן

Bapota elongolaka mabe, mpe bafimbu esukolaka bozindo ya molimo ya moto.