מִשְׁלֵי 16

1 לאדם מערכי-לב ומיהוה מענה לשון

Omuntu ateekateeka by’ayagala okukola mu mutima gwe, Naye okuddamu kuva eri Mukama.

2 כל-דרכי-איש זך בעיניו ותכן רוחות יהוה

Amakubo g’omuntu gonna gaba matuufu mu maaso ge ye, naye Mukama y’apima ebigendererwa.

3 גל אל-יהוה מעשיך ויכנו מחשבתיך

Emirimu gyo gyonna gikwasenga Mukama, naye anaatuukirizanga entegeka zo.

4 כל פעל יהוה למענהו וגם-רשע ליום רעה

Mukama buli kimu akikola ng’alina ekigendererwa, n’abakozi b’ebibi y’abakolera olunaku lwe batuukibwako ebizibu.

5 תועבת יהוה כל-גבה-לב יד ליד לא ינקה

Buli muntu alina omutima ogw’amalala wa muzizo eri Mukama; weewaawo talirema kubonerezebwa.

6 בחסד ואמת יכפר עון וביראת יהוה סור מרע

Olw’okwagala n’olw’obwesigwa, ekibi kisasulibwa, n’okutya Mukama kuleetera omuntu okwewala okukola ebibi.

7 ברצות יהוה דרכי-איש גם-אויביו ישלם אתו

Amakubo g’omuntu bwe gaba gasanyusa Mukama, aleetera abalabe b’omuntu oyo okubeera naye mu mirembe.

8 טוב-מעט בצדקה-- מרב תבואות בלא משפט

Akatono akafune mu butuukirivu, kasinga obugagga obungi obufune mu bukyamu.

9 לב אדם יחשב דרכו ויהוה יכין צעדו

Omutima gw’omuntu guteekateeka ekkubo lye, naye Mukama y’aluŋŋamya bw’anaatambula.

10 קסם על-שפתי-מלך במשפט לא ימעל-פיו

Kabaka ky’ayogera kiba ng’ekiva eri Katonda, n’akamwa ke tekasaanye kwogera bitali bya bwenkanya.

11 פלס ומאזני משפט--ליהוה מעשהו כל-אבני-כיס

Ebipimo ne minzaani ebituufu bya Mukama, ebipimo byonna ebikozesebwa y’abikola.

12 תועבת מלכים עשות רשע כי בצדקה יכון כסא

Kya muzizo bakabaka okukola ebibi, kubanga entebe ye ey’obwakabaka enywezebwa butuukirivu.

13 רצון מלכים שפתי-צדק ודבר ישרים יאהב

Akamwa akogera eby’amazima bakabaka ke basanyukira, era baagala oyo ayogera amazima.

14 חמת-מלך מלאכי-מות ואיש חכם יכפרנה

Obusungu bwa kabaka buli ng’ababaka abaleese okufa, omusajja ow’amagezi alibukkakkanya.

15 באור-פני-מלך חיים ורצונו כעב מלקוש

Kabaka bw’asanyuka kireeta obulamu; n’okuganza kwe, kuli nga ekire eky’enkuba mu biseera ebya ttoggo.

16 קנה-חכמה--מה-טוב מחרוץ וקנות בינה נבחר מכסף

Okufuna amagezi nga kusinga nnyo okufuna zaabu, era n’okufuna okutegeera kikira ffeeza!

17 מסלת ישרים סור מרע שמר נפשו נצר דרכו

Ekkubo ly’abagolokofu kwe kwewala ebibi, n’oyo eyeekuuma mu kutambula kwe, awonya emmeeme ye.

18 לפני-שבר גאון ולפני כשלון גבה רוח

Amalala gakulembera okuzikirira, n’omwoyo ogwegulumiza gukulembera ekigwo.

19 טוב שפל-רוח את-עניים (ענוים) מחלק שלל את-גאים

Okubeera n’omwoyo ogwetoowaza era n’okubeera n’abaavu, kisinga okugabana omunyago n’ab’amalala.

20 משכיל על-דבר ימצא-טוב ובוטח ביהוה אשריו

Oyo assaayo omwoyo ku kuyigirizibwa alikulaakulana, era alina omukisa oyo eyeesiga Mukama.

21 לחכם-לב יקרא נבון ומתק שפתים יסיף לקח

Abalina emitima egy’amagezi baliyitibwa bategeevu, n’enjogera ennungi eyongera okuyamba okutegeera.

22 מקור חיים שכל בעליו ומוסר אולים אולת

Amagezi nsulo ya bulamu eri oyo agalina, naye obusirusiru buleetera abasirusiru okubonerezebwa.

23 לב חכם ישכיל פיהו ועל-שפתיו יסיף לקח

Omutima gw’omuntu ow’amagezi gumuwa enjogera ennungi, era akamwa ke kayigiriza abalala.

24 צוף-דבש אמרי-נעם מתוק לנפש ומרפא לעצם

Ebigambo ebirungi biri ng’ebisenge by’omubisi gw’enjuki, biwoomera emmeeme, ne biwonya n’amagumba.

25 יש דרך ישר לפני-איש ואחריתה דרכי-מות

Wabaawo ekkubo erirabika ng’ettuufu eri omuntu, naye ku nkomerero limutuusa mu kufa.

26 נפש עמל עמלה לו כי-אכף עליו פיהו

Okwagala okulya kuleetera omuntu okukola n’amaanyi, kubanga enjala emukubiriza okweyongera okukola.

27 איש בליעל כרה רעה ועל-שפתיו (שפתו) כאש צרבת

Omuntu omusirusiru ategeka okukola ebitali bya butuukirivu, era n’ebigambo bye, biri ng’omuliro ogwokya ennyo.

28 איש תהפכות ישלח מדון ונרגן מפריד אלוף

Omuntu omubambaavu asiikuula entalo, n’ow’olugambo ayawukanya ab’omukwano enfirabulago.

29 איש חמס יפתה רעהו והוליכו בדרך לא-טוב

Omuntu omukyamu asendasenda muliraanwa we n’amutwala mu kkubo eritali ttuufu.

30 עצה עיניו לחשב תהפכות קרץ שפתיו כלה רעה

Omuntu atemya ku liiso ateekateeka kwonoona, n’oyo asongoza emimwa ategeka kukola bitali birungi.

31 עטרת תפארת שיבה בדרך צדקה תמצא

Omutwe ogw’envi ngule ya kitiibwa, gufunibwa abo abatambulira mu bulamu obutuukirivu.

32 טוב ארך אפים מגבור ומשל ברוחו מלכד עיר

Omuntu omugumiikiriza asinga omutabaazi, n’oyo afuga obusungu bwe akira awamba ekibuga.

33 בחיק יוטל את-הגורל ומיהוה כל-משפטו

Akalulu kayinza okukubibwa, naye okusalawo kwa byonna kuva eri Mukama.