מִשְׁלֵי 14

1 חכמות נשים בנתה ביתה ואולת בידיה תהרסנו

Mwanamke mwenye hekima huijenga nyumba yake, bali mpumbavu huibomoa nyumba yake kwa mikono yake mwenyewe.

2 הולך בישרו ירא יהוה ונלוז דרכיו בוזהו

Yeye ambaye njia zake ni nyofu humcha Bwana, bali yeye ambaye njia zake zimepotoka humdharau Mungu.

3 בפי-אויל חטר גאוה ושפתי חכמים תשמורם

Mazungumzo ya mpumbavu huleta fimbo mgongoni mwake, bali mwenye hekima hulindwa na maneno ya midomo yake.

4 באין אלפים אבוס בר ורב-תבואות בכח שור

Pale ambapo hakuna mafahali, hori ni tupu, bali kutokana na nguvu za fahali huja mavuno mengi.

5 עד אמונים לא יכזב ויפיח כזבים עד שקר

Shahidi mwaminifu hadanganyi, bali shahidi wa uongo humimina uongo.

6 בקש-לץ חכמה ואין ודעת לנבון נקל

Mwenye mzaha huitafuta hekima na haipati, bali maarifa huja kwa urahisi kwa anayepambanua.

7 לך מנגד לאיש כסיל ובל-ידעת שפתי-דעת

Kaa mbali na mtu mpumbavu, kwa maana hutapata maarifa katika midomo yake.

8 חכמת ערום הבין דרכו ואולת כסילים מרמה

Hekima ya mwenye busara ni kufikiria njia zake, bali upumbavu wa wapumbavu ni udanganyifu.

9 אולים יליץ אשם ובין ישרים רצון

Wapumbavu hudhihaki kujirekebisha kutoka dhambi, bali wema hupatikana miongoni mwa wanyofu.

10 לב--יודע מרת נפשו ובשמחתו לא-יתערב זר

Kila moyo hujua uchungu wake wenyewe, wala hakuna yeyote awezaye kushiriki furaha yake.

11 בית רשעים ישמד ואהל ישרים יפריח

Nyumba ya mwovu itaangamizwa, bali hema la mnyofu litastawi.

12 יש דרך ישר לפני-איש ואחריתה דרכי-מות

Iko njia ionekanayo kuwa sawa kwa mtu, bali mwisho wake huelekeza mautini.

13 גם-בשחק יכאב-לב ואחריתה שמחה תוגה

Hata katika kicheko moyo waweza kuuma, nayo furaha yaweza kuishia katika majonzi.

14 מדרכיו ישבע סוג לב ומעליו איש טוב

Wasio na imani watapatilizwa kikamilifu kwa ajili ya njia zao, naye mtu mwema atapewa thawabu kwa ajili ya njia yake.

15 פתי יאמין לכל-דבר וערום יבין לאשרו

Mtu mjinga huamini kila kitu, bali mwenye busara hufikiria hatua zake.

16 חכם ירא וסר מרע וכסיל מתעבר ובוטח

Mtu mwenye hekima humcha Bwana na kuepuka mabaya, bali mpumbavu hukasirika kwa hamaki na uzembe.

17 קצר-אפים יעשה אולת ואיש מזמות ישנא

Mtu anayekasirika kwa haraka hufanya mambo ya upumbavu, naye mtu wa hila huchukiwa.

18 נחלו פתאים אולת וערומים יכתרו דעת

Mjinga hurithi upumbavu, bali wenye busara huvikwa maarifa kichwani kama taji.

19 שחו רעים לפני טובים ורשעים על-שערי צדיק

Watu wabaya watasujudu mbele ya watu wema, nao waovu kwenye malango ya wenye haki.

20 גם-לרעהו ישנא רש ואהבי עשיר רבים

Maskini huepukwa hata na majirani zao, bali matajiri wana marafiki wengi.

21 בז-לרעהו חוטא ומחונן עניים (ענוים) אשריו

Yeye anayemdharau jirani yake hutenda dhambi, bali amebarikiwa yeye aliye na huruma kwa mhitaji.

22 הלוא-יתעו חרשי רע וחסד ואמת חרשי טוב

Je, wale wanaopanga ubaya hawapotoki? Bali wale wanaopanga kilicho chema hupata upendo na uaminifu.

23 בכל-עצב יהיה מותר ודבר-שפתים אך-למחסור

Kazi zote zinazofanywa kwa bidii huleta faida, bali mazungumzo matupu huelekea umaskini tu.

24 עטרת חכמים עשרם אולת כסילים אולת

Utajiri wa wenye hekima ni taji yao, bali upumbavu wa wapumbavu huzaa upumbavu.

25 מציל נפשות עד אמת ויפח כזבים מרמה

Shahidi wa kweli huokoa maisha, bali shahidi wa uongo ni mdanganyifu.

26 ביראת יהוה מבטח-עז ולבניו יהיה מחסה

Yeye amchaye Bwana ana ngome salama, na kwa watoto wake itakuwa kimbilio.

27 יראת יהוה מקור חיים-- לסור ממקשי מות

Kumcha Bwana ni chemchemi ya uzima, ili kumwepusha mtu na mitego ya mauti.

28 ברב-עם הדרת-מלך ובאפס לאם מחתת רזון

Wingi wa watu ni utukufu wa mfalme, bali pasipo watu mkuu huangamia.

29 ארך אפים רב-תבונה וקצר-רוח מרים אולת

Mtu mwenye subira ana ufahamu mwingi, bali anayekasirika haraka huonyesha upumbavu.

30 חיי בשרים לב מרפא ורקב עצמות קנאה

Moyo wenye amani huupa mwili uzima, bali wivu huozesha mifupa.

31 עשק דל חרף עשהו ומכבדו חנן אביון

Yeye amwoneaye maskini huonyesha dharau kwa Muumba wao, bali yeyote anayemhurumia mhitaji humheshimu Mungu.

32 ברעתו ידחה רשע וחסה במותו צדיק

Waovu huangamizwa kwa matendo yao maovu, bali hata katika kifo wenye haki hupata kimbilio.

33 בלב נבון תנוח חכמה ובקרב כסילים תודע

Hekima hukaa katika moyo wa mwenye ufahamu bali haijulikani miongoni mwa wapumbavu.

34 צדקה תרומם-גוי וחסד לאמים חטאת

Haki huinua taifa, bali dhambi ni aibu kwa watu wote.

35 רצון-מלך לעבד משכיל ועברתו תהיה מביש

Mfalme hupendezwa na mtumishi mwenye hekima, bali ghadhabu yake humwangukia mtumishi mwenye kuaibisha.