מִשְׁלֵי 1
| משלי שלמה בן-דוד-- מלך ישראל | 1 |
Mithali za Sulemani mwana wa Daudi, mfalme wa Israeli.
| לדעת חכמה ומוסר להבין אמרי בינה | 2 |
Mithali hizi zinafundisha hekima na maarifa, kufundisha maneno ya busara,
| לקחת מוסר השכל צדק ומשפט ומשרים | 3 |
ili mpate maarifa kwa ajili ya kuishi kwa kutenda wema, haki na adili.
| לתת לפתאים ערמה לנער דעת ומזמה | 4 |
Mithali hizi zinatoa hekima kwa wale ambao hawakufunzwa, na kuwapa vijana maarifa na hadhari.
| ישמע חכם ויוסף לקח ונבון תחבלות יקנה | 5 |
Watu wenye busara wasikie na kuongeza elimu yao na watu wenye ufahamu wapate mwongozo,
| להבין משל ומליצה דברי חכמים וחידתם | 6 |
kwa kuelewa mithali, misemo, vitendawili na maneno ya wenye busara.
| יראת יהוה ראשית דעת חכמה ומוסר אוילים בזו | 7 |
Hofu ya Yehova ni chanzo cha maarifa- wapumbavu hudharau hekima na nidhamu.
| שמע בני מוסר אביך ואל-תטש תורת אמך | 8 |
Mwanangu, sikia fundisho la baba yako na wala usiziache kanuni za mama yako;
| כי לוית חן הם לראשך וענקים לגרגרתך | 9 |
zitakuwa kilemba cha neema katika kichwa chako na jebu zinazoning'inia kwenye shingo yako.
| בני-- אם-יפתוך חטאים אל-תבא | 10 |
Mwanangu wenye dhambi wakikushawishi katika dhambi zao, kataa kuwafuata.
| אם-יאמרו לכה אתנו נארבה לדם נצפנה לנקי חנם | 11 |
Kama watasema, “haya tufuatae, tuvizie ili kufanya mauaji, tujifiche ili tuwashambulie watu wasio na hatia, pasipo sababu.
| נבלעם כשאול חיים ותמימים כיורדי בור (Sheol h7585) | 12 |
Haya tuwameza wakiwa hai, kama kuzimu inavyowachukua wenye afya, na kuwa kama wale waangukao kwenye shimoni. (Sheol h7585)
| כל-הון יקר נמצא נמלא בתינו שלל | 13 |
Tutapata vitu vyote vya thamani; tutazijaza nyumba zetu vile tunavyoiba kwa wengine.
| גורלך תפיל בתוכנו כיס אחד יהיה לכלנו | 14 |
Weka vitu vyako kwetu; tutakuwa na mfuko moja kwa pamoja.”
| בני--אל-תלך בדרך אתם מנע רגלך מנתיבתם | 15 |
Mwanangu, usitembee katika njia moja pamoja nao; usiruhusu mguu wako kugusa katika mapito yao;
| כי רגליהם לרע ירוצו וימהרו לשפך-דם | 16 |
miguu ya hukimbilia mabaya na huharakisha kumwaga damu.
| כי-חנם מזרה הרשת-- בעיני כל-בעל כנף | 17 |
Kwa kuwa haina maana kumtegea ndege mtego wakati ndege anaona.
| והם לדמם יארבו יצפנו לנפשתם | 18 |
Watu hawa huvizia kujiua wenyewe—wanatega mtego kwa ajili yao wenyewe.
| כן--ארחות כל-בצע בצע את-נפש בעליו יקח | 19 |
Ndivyo zilivyo njia za kila ambaye hupata utajiri kwa udhalimu; mapato ya udhalimu huondoa uhai wa wenye utajiri.
| חכמות בחוץ תרנה ברחבות תתן קולה | 20 |
Hekima inalia kwa sauti mtaani, inapaza sauti katika viwanja;
| בראש המיות תקרא בפתחי שערים בעיר--אמריה תאמר | 21 |
katika mitaa inalia kwa sauti kuu, kwenye maingilio ya milango ya mji inasema “
| עד-מתי פתים-- תאהבו-פתי ולצים--לצון חמדו להם וכסילים ישנאו-דעת | 22 |
Mpaka lini enyi wajinga mtapenda kuwa wajinga? Mpaka lini enyi wenye dhihaka mtapenda dhihaka, na hadi lini enyi wapumbavu, mtachukia maarifa?
| תשובו לתוכחתי הנה אביעה לכם רוחי אודיעה דברי אתכם | 23 |
Zingatia karipio langu; nitatoa mawazo yangu kwa ajili yenu; nitawafahamisha maneno yangu.
| יען קראתי ותמאנו נטיתי ידי ואין מקשיב | 24 |
Nimeita, nanyi mkakataa kusikiliza; nimeunyosha mkono wangu, wala hakuna aliyezingatia.
| ותפרעו כל-עצתי ותוכחתי לא אביתם | 25 |
Lakini mumedharau mafundisho yangu yote na wala hamkuzingatia maelekezo yangu.
| גם-אני באידכם אשחק אלעג בבא פחדכם | 26 |
Nitacheka katika taabu yenu, nitawadhihaki wakati wa kupatwa taabu-
| בבא כשאוה (כשואה) פחדכם-- ואידכם כסופה יאתה בבא עליכם צרה וצוקה | 27 |
hofu ya kutisha itawapata kama tufani na maafa yatawakumba kama upepo wa kisulisuli, taabu na uchungu vitawapata.
| אז יקראנני ולא אענה ישחרנני ולא ימצאנני | 28 |
Halafu wataniita, nami sitawajibu; wataniita katika hali ya kukata tamaa lakini hawataniona.
| תחת כי-שנאו דעת ויראת יהוה לא בחרו | 29 |
Kwa sababu wamechukia maarifa na hawakuchagua kuwa na hofu ya Yehova,
| לא-אבו לעצתי נאצו כל-תוכחתי | 30 |
hawakufuata mafundisho yangu na wakayadharau masahihisho yangu yote.
| ויאכלו מפרי דרכם וממעצתיהם ישבעו | 31 |
Watakula matunda ya njia zao, na watashibishwa kwa matunda ya hila zao wenyewe.
| כי משובת פתים תהרגם ושלות כסילים תאבדם | 32 |
kwa maana wajinga hufa wanaporudi nyuma, na kutojali kwa wapumbavu kutawaangamiza.
| ושמע לי ישכן-בטח ושאנן מפחד רעה | 33 |
Bali kila anisikilizaye ataishi kwa usalama na atapumzika salama pasipo hofu ya maafa.
