Mataio 22
1 OLELO hou aku la o Iesu ia lakou i na olelonane, i aku la,
Et respondens Jesus, dixit iterum in parabolis eis, dicens:
2 Ua like ke aupuni o ka lani me kekahi alii nana i hoomakaukau ka ahaaina no kana keiki.
Simile factum est regnum cælorum homini regi, qui fecit nuptias filio suo.
3 Hoouna aku la ia i kana poe kauwa e kii i ka poe i oleloia e hele mai i ka ahaaina; aka, aole lakou i makemake e hele mai.
Et misit servos suos vocare invitatos ad nuptias, et nolebant venire.
4 Hoouna hou aku la ia i na kauwa e ae, i aku la, E i aku oukou i ka poe i oleloia, Eia hoi, ua hoomakaukau no wau i ka'u ahaaina, ua kaluaia ka'u mau bipi a me na mea i kupaluia, ua makaukau hoi na mea a pau; e hele mai oukou i ka ahaaina.
Iterum misit alios servos, dicens: Dicite invitatis: Ecce prandium meum paravi, tauri mei et altilia occisa sunt, et omnia parata: venite ad nuptias.
5 Hoowahawaha mai la lakou, hele aku la; o kekahi ma kona aina, a o kekahi ma kana kuai ana.
Illi autem neglexerunt: et abierunt, alius in villam suam, alius vero ad negotiationem suam:
6 A o ka poe i koe, lalau mai la lakou i kana mau kauwa, hoomainoino mai la ia lakou, pepehi iho la a make.
reliqui vero tenuerunt servos ejus, et contumeliis affectos occiderunt.
7 A lohe ae la ke alii, huhu iho la ia, hoouna aku la ia i kona poe kana, luku aku la ia poe pepehi kanaka, a puhi aku la i ko lakou kulanakauhale.
Rex autem cum audisset, iratus est: et missis exercitibus suis, perdidit homicidas illos, et civitatem illorum succendit.
8 Alaila, olelo aku la ia i kana poe kauwa, Ua makaukau nae ka abaaina; aole hoi i pono kela poe i oleloia.
Tunc ait servis suis: Nuptiæ quidem paratæ sunt, sed qui invitati erant, non fuerunt digni:
9 Nolaila, e hele aku oukou ma na huina alanui, a e koi aku i na mea a pau i loaa ia oukou, e hele mai i ka ahaaina.
ite ergo ad exitus viarum, et quoscumque inveneritis, vocate ad nuptias.
10 Hele aku la ua poe kauwa la iwaho ma ke alanui, a houluulu mai la i na mea a pau i loaa ia lakou, o ka poe ino a me ka poe maikai; a nui iho la na hoaai ma ua ahaaina la.
Et egressi servi ejus in vias, congregaverunt omnes quos invenerunt, malos et bonos: et impletæ sunt nuptiæ discumbentium.
11 Komo aku la ke alii iloko e nana i ka poe hoaai, ike aku la ia ilaila i kekahi kanaka aole i kahikoia i ke kapa alumina.
Intravit autem rex ut videret discumbentes, et vidit ibi hominem non vestitum veste nuptiali.
12 I aku la kela ia ia, E ka hoalauna, pehea la oe i hele mai nei, aole i kahikoia i ke kapa ahaaina? Mumule loa iho la ia.
Et ait illi: Amice, quomodo huc intrasti non habens vestem nuptialem? At ille obmutuit.
13 Alaila, i aku la ua alii la i ka poe lawelawe, E nakiki iho ia ia a paa ma na wawae e me na lima, e lawe aku ia ia, a e hoolei aku iloko o ka pouli mawaho; ilaila e uwe ai a e uwi ai na niho.
Tunc dicit rex ministris: Ligatis manibus et pedibus ejus, mittite eum in tenebras exteriores: ibi erit fletus et stridor dentium.
14 No ka mea, he nui ka poe i kaheaia, he uuku hoi ka poe i waeia,
Multi enim sunt vocati, pauci vero electi.
15 Alaila hele aku la ka poe Parisaio, kukakuka ae la i ka mea e hoohihia ia ia i kana olelo ana.
Tunc abeuntes pharisæi, consilium inierunt ut caperent eum in sermone.
16 Hoouna mai la lakou io na la i na haumana a lakou me kekahi poe Herodiano, i mai la, E ke Kumu, ke ike nei makou, he oiaio kau, a ke ao mai nei oe i ka aoao o ke Akua me ka oiaio, aole oe i paewaewa ma ka kekahi, aole hoi i manao i ko waho o ke kanaka.
Et mittunt ei discipulos suos cum Herodianis, dicentes: Magister, scimus quia verax es, et viam Dei in veritate doces, et non est tibi cura de aliquo: non enim respicis personam hominum:
17 E hai mai hoi oe, heaha kou manao? He mea pono anei ke hookupu waiwai ia Kaisara? aole anei?
dic ergo nobis quid tibi videtur, licet censum dare Cæsari, an non?
18 Ike ae la o Iesu i ko lakou manao ino ana, i aku la, E ka poe hookamani, no ke aha la oukou e hoao mai nei ia'u?
Cognita autem Jesus nequitia eorum, ait: Quid me tentatis, hypocritæ?
19 E hoike mai ia'u i kekahi moni hookupu. A lawe mai la lakou io na la i kekahi denari.
ostendite mihi numisma census. At illi obtulerunt ei denarium.
20 Ninau aku la oia ia lakou, Nowai keia kii a me ka palapala?
Et ait illis Jesus: Cujus est imago hæc, et superscriptio?
21 I mai la lakou ia ia, No Kaisara. Alaila, i aku la oia ia lakou, E haawi aku i ka Kaisara ia Kaisara, a i ka ke Akua hoi i ke Akua.
Dicunt ei: Cæsaris. Tunc ait illis: Reddite ergo quæ sunt Cæsaris, Cæsari: et quæ sunt Dei, Deo.
22 A lohe ae la lakou, kahaha iho la, haalele mai la lakou ia ia a hele aku la.
Et audientes mirati sunt, et relicto eo abierunt.
23 Ia la hoi, hele mai la io na la ka poe Sadukaio, ka poe i olelo, Aole alahouana; ninau mai la lakou ia ia.
In illo die accesserunt ad eum sadducæi, qui dicunt non esse resurrectionem: et interrogaverunt eum,
24 I mai la, E ke Kumu, i olelo mai o Mose, Ina e make kekahi kanaka aohe ana keiki, e mare no kona kaikaina i kana wahine e hoala mai i hua na kona kaikuaana.
dicentes: Magister, Moyses dixit: Si quis mortuus fuerit non habens filium, ut ducat frater ejus uxorem illius, et suscitet semen fratri suo.
25 Ehiku mau hoahanau me makou: mare iho la ka makahiapo i wahine, a make iho la, aohe ana keiki; a lilo aku la kana wahine na kona kaikaina.
Erant autem apud nos septem fratres: et primus, uxore ducta, defunctus est: et non habens semen, reliquit uxorem suam fratri suo.
26 Pela aku hoi ka lua a me ke kolu a hiki aku la i ka hiku o lakou.
Similiter secundus, et tertius usque ad septimum.
27 Mahope iho o lakou a pau, make iho la hoi ua wahine la.
Novissime autem omnium et mulier defuncta est.
28 Nolaila, i ke alahouana, na ka mea hea o lakou a ehiku ua wahine la? no ka mea, he wahine ia na lakou a pau mamua.
In resurrectione ergo cujus erit de septem uxor? omnes enim habuerunt eam.
29 Olelo aku la o Iesu ia lakou, i aku la, Ua lalau oukou, i ka ike ole i ka palapala hemolele, a me ka mana o ke Akua.
Respondens autem Jesus, ait illis: Erratis nescientes Scripturas, neque virtutem Dei.
30 No ka mea, i ke alahouana, aole lakou e mare, aole hoi e hoopalau; aka, ua like lakou me na anela o ke Akua i ka lani.
In resurrectione enim neque nubent, neque nubentur: sed erunt sicut angeli Dei in cælo.
31 A, no ke alahouana o ka poe i make, aole anei oukou i heluhelu i ka ke Akua olelo ia oukou, e i mai ana,
De resurrectione autem mortuorum non legistis quod dictum est a Deo dicente vobis:
32 Owau no ke Akua o Aberahama, ke Akua o Isaaka, ke Akua o Iakoba? O ke Akua, aole ia he Akua no ka poe i make, no ka poe ola no.
Ego sum Deus Abraham, et Deus Isaac, et Deus Jacob? Non est Deus mortuorum, sed viventium.
33 A lohe ae la ka poe kanaka, kahaha iho la lakou i kana ao ana.
Et audientes turbæ, mirabantur in doctrina ejus.
34 Lohe ae la ka poe Parisaio, ua paa ia ia ka waha o ka poe Sadukaio, akoakoa mai la lakou io na la:
Pharisæi autem audientes quod silentium imposuisset sadducæis, convenerunt in unum:
35 A ninau mai la kekahi o lakou, ho kakaolelo, hoao mai la ia ia, i mai la,
et interrogavit eum unus ex eis legis doctor, tentans eum:
36 E ke Kumu, heaha ke kauoha nui iloko o ke kanawai?
Magister, quod est mandatum magnum in lege?
37 I aku la o Iesu ia ia, E aloha aku oe ia Iehova i kou Akua me kou naau a pau, a me kou uhane a pau, a me kou manao a pau.
Ait illi Jesus: Diliges Dominum Deum tuum ex toto corde tuo, et in tota anima tua, et in tota mente tua.
38 O ka mua keia a me ke kauoha nui.
Hoc est maximum, et primum mandatum.
39 Ua like hoi ka lua me ia, E aloha aku oe i kou hoalauna me oe ia oe iho.
Secundum autem simile est huic: Diliges proximum tuum, sicut teipsum.
40 Maluna o keia mau kauoha elua, ke kau nei ke kanawai a pau a me na kaula.
In his duobus mandatis universa lex pendet, et prophetæ.
41 A akoakoa mai ka poe Parisaio, ninau aku la Iesu ia lakou,
Congregatis autem pharisæis, interrogavit eos Jesus,
42 I aku la, Heaha ko oukou manao no ka Mesia. He mamo ia nawai? I mai la lakou, Na Davida.
dicens: Quid vobis videtur de Christo? cujus filius est? Dicunt ei: David.
43 I aku la oia ia lakou, Pehea la hoi o Davida i kapa ai ia ia ma ka Uhane, he Haku? i ka i ana,
Ait illis: Quomodo ergo David in spiritu vocat eum Dominum, dicens:
44 Olelo aku la ka Haku i kuu Haku, E noho mai oe ma kuu lima akau, a hoolilo iho ai au i kou poe enemi i keehana wawae nou.
Dixit Dominus Domino meo: Sede a dextris meis, donec ponam inimicos tuos scabellum pedum tuorum?
45 Ina hoi o Davida i kapa aku ia ia he Haku, pehea la ia e mamo ai nana?
Si ergo David vocat eum Dominum, quomodo filius ejus est?
46 Aole i hiki i kekahi ke ekemu iki mai ia ia, aole hoi kekahi i aa e ninau hou mai ia ia mai ia wa iho.
Et nemo poterat ei respondere verbum: neque ausus fuit quisquam ex illa die eum amplius interrogare.
