Luka 14
1 EIA kekahi, ia ia i hele ai i ka hale o kekahi alii Parisaio, i ka la Sabati e ai i ka berena, hakilo iho la lakou ia ia.
Καὶ ἐγένετο ἐν τῷ ἐλθεῖν αὐτὸν εἰς οἶκόν τινος τῶν ἀρχόντων τῶν Φαρισαίων σαββάτῳ φαγεῖν ἄρτον, καὶ αὐτοὶ ἦσαν παρατηρούμενοι αὐτόν.
2 Aia hoi, imua ona kekahi kanaka mai pehu.
καὶ ἰδοὺ ἄνθρωπός τις ἦν ὑδρωπικὸς ἔμπροσθεν αὐτοῦ·
3 Ninau mai la o Iesu i ka poe kakaolelo a me ka poe Parisaio, i mai la, He mea pono anei ke hoola ma ka la Sabati?
καὶ ἀποκριθεὶς ὁ Ἰησοῦς εἶπεν πρὸς τοὺς νομικοὺς καὶ Φαρισαίους λέγων, Ἔξεστιν τῷ σαββάτῳ θεραπεῦσαι ἢ οὔ;
4 Hakanu iho la lakou. Lalau iho la ia, a hoola ia ia, a hookuu aku la.
οἱ δὲ ἡσύχασαν. καὶ ἐπιλαβόμενος ἰάσατο αὐτὸν καὶ ἀπέλυσεν,
5 Ninau hou mai la oia ia lakou, i mai la, Owai ko oukou mea i battle kana hoki, a o kana bipi kauo paha i ka lua, aole hoi e huki koke mai ia ia iluna, i ka la Sabati?
καὶ πρὸς αὐτοὺς εἶπεν, Τίνος ὑμῶν υἱὸς ἢ βοῦς εἰς φρέαρ πεσεῖται, καὶ οὐκ εὐθέως ἀνασπάσει αὐτὸν τῇ ἡμέρᾳ τοῦ σαββάτου;
6 Aole hiki ia lakou ke olelo ia ia ma ka hoopohala i keia mau mea.
καὶ οὐκ ἴσχυσαν ἀνταποκριθῆναι πρὸς ταῦτα.
7 Olelo mai la oia i keia olelo nani i ka poe hoaai, e ike ana ia I ko lakou koho ana i na wahi maikai loa; i mai la ia lakou,
Ἔλεγεν δὲ πρὸς τοὺς κεκλημένους παραβολήν, ἐπέχων πῶς τὰς πρωτοκλισίας ἐξελέγοντο, λέγων πρὸς αὐτούς,
8 A i ka wa i konoia'i oe e kekahi e hele i ka ahaaina mare, mai noho iho oe ma kahi maikai loa, malia paha ua konoia'ku e ia kekahi e oi aku kona hanohano i kou;
Ὅταν κληθῇς ὑπό τινος εἰς γάμους, μὴ κατακλιθῇς εἰς τὴν πρωτοκλισίαν, μή ποτε ἐντιμότερός σου ᾖ κεκλημένος ὑπ᾽ αὐτοῦ,
9 A hele mai ka mea nana olua i kono, a e olelo mai ia oe, E hookaawale ae oe no ia nei; alaila oe e neenee ae i kahi haahaa, me ka hilahila.
καὶ ἐλθὼν ὁ σὲ καὶ αὐτὸν καλέσας ἐρεῖ σοι, Δὸς τούτῳ τόπον· καὶ τότε ἄρξῃ μετὰ αἰσχύνης τὸν ἔσχατον τόπον κατέχειν.
10 Aka, i ka wa i konoia'i oe, e hele hoi oe e noho iho ma kahi haahaa; a hiki mai ka mea nana oe i kono e olelo oia ia oe, E ka hoaaloha, e eu ae oe i kahi maikai ae; alaila e mahaloia oe imua i ke alo o ka poe hoaai e noho pu ana mo oe.
ἀλλ᾽ ὅταν κληθῇς, πορευθεὶς ἀνάπεσε εἰς τὸν ἔσχατον τόπον, ἵνα ὅταν ἔλθῃ ὁ κεκληκώς σε, ἐρεῖ σοι, Φίλε, προσανάβηθι ἀνώτερον· τότε ἔσται σοι δόξα ἐνώπιον πάντων τῶν συνανακειμένων σοί.
11 No ka mea, o ka mea i hookiekie ae ia ia iho, oia ke hoohaahaaia; a o ka mea i hoohaahaa ia ia iho, oia ke hookiekieia'e.
ὅτι πᾶς ὁ ὑψῶν ἑαυτὸν ταπεινωθήσεται, καὶ ὁ ταπεινῶν ἑαυτὸν ὑψωθήσεται.
12 Olelo mai la ia i ka mea nana ia i kono, A i hana oe i ka ahaaina awakea, a i ka ahaaina ahiahi paha, mai kii aku oe i kou mau hoaaloha, aole i kou mau hoahanau, aole hoi i kou mau hoalauna waiwai, o kii hou mai lakou ia oe, a e ukuia mai oe.
Ἔλεγεν δὲ καὶ τῷ κεκληκότι αὐτόν, Ὅταν ποιῇς ἄριστον ἢ δεῖπνον, μὴ φώνει τοὺς φίλους σου, μηδὲ τοὺς ἀδελφούς σου, μηδὲ τοὺς συγγενεῖς σου, μηδὲ γείτονας πλουσίους, μή ποτε καὶ αὐτοὶ ἀντικαλέσωσίν σε καὶ γένηται ἀνταπόδομά σοι.
13 Aka, i ka wa e hana'i oe i ka ahaaina, e kii aku oe i ka poe ilihune, i ka poe mumuku, i ka poe oopa, a me ka poe makapo;
ἀλλ᾽ ὅταν ποιῇς δοχήν, κάλει πτωχοὺς ἀναπείρους χωλοὺς τυφλούς,
14 A e pomaikai auanei oe; no ka mea, aole a lakou mea e uku mai ai ia oe; no ka mea hoi, e ukuia no oe i ke ala hou ana o ka poe pono.
καὶ μακάριος ἔσῃ, ὅτι οὐκ ἔχουσιν ἀνταποδοῦναί σοι· ἀνταποδοθήσεται γάρ σοι ἐν τῇ ἀναστάσει τῶν δικαίων.
15 A i ka lohe ana o kekahi o ka poe hoaai e noho pu ana, i keia mea, i aku la oia ia ia, Pomaikai ka mea e ahaaina aku iloko o ke aupuni o ke Akua.
Ἀκούσας δέ τις τῶν συνανακειμένων ταῦτα εἶπεν αὐτῷ, Μακάριος ὅστις φάγεται ἄρτον ἐν τῇ βασιλείᾳ τοῦ θεοῦ.
16 I mai la oia ia ia, Ua hana kekahi kanaka i ka ahaaina nui, a kono aku i na hoaai he nui wale.
ὁ δὲ εἶπεν αὐτῷ, Ἄνθρωπός τις ἐποίει δεῖπνον μέγα καὶ ἐκάλεσεν πολλούς·
17 A i ka manawa ahaaina, hoouna aku la i kana kau wa e olelo aku i ka poe i konoia, E hele mai; no ka mea, ano ua makaukau na mea a pau.
καὶ ἀπέστειλεν τὸν δοῦλον αὐτοῦ τῇ ὥρᾳ τοῦ δείπνου εἰπεῖν τοῖς κεκλημένοις, Ἔρχεσθε, ὅτι ἤδη ἕτοιμά ἐστιν [πάντα].
18 Pau pu ae la lakou i ka olelo e; i mai la kekahi, Ua kuai iho nei au i kahi aina no'u, e pono e hele nu e nana aku ia; ko noi aku nei au ia oe e hookuu mai ia'u.
καὶ ἤρξαντο ἀπὸ μιᾶς πάντες παραιτεῖσθαι. ὁ πρῶτος εἶπεν αὐτῷ, Ἀγρὸν ἠγόρασα, καὶ ἔχω ἀνάγκην ἐξελθὼν ἰδεῖν αὐτόν· ἐρωτῶ σε, ἔχε με παρῃτημένον.
19 A i mai la kekahi, Ua kuai iho nei au i elima bipi kaulua no'u, e hele ana au e hoao ia lakou; ke noi aku nei au ia oe e hookuu mai ia'u.
καὶ ἕτερος εἶπεν, Ζεύγη βοῶν ἠγόρασα πέντε, καὶ πορεύομαι δοκιμάσαι αὐτά· ἐρωτῶ σε, ἔχε με παρῃτημένον.
20 I mai la hoi kekahi, Ua mare iho noi au i ka wahine, nolaila aole e hiki ia'u ke holo aku.
καὶ ἕτερος εἶπεν, Γυναῖκα ἔγημα, καὶ διὰ τοῦτο οὐ δύναμαι ἐλθεῖν.
21 A hoi mai la ua kauwa la, hai mai la ia i kona haku ia mau mea. Alaila huhu iho la ka mea hale, i aku la i kana kauwa, E hele koke aku oe maloko o na alanui a me na ala ololi o ke kulanakauhale, a e lawe mai iloko nei i ka poe ilihune, a i ka poe mumuku, a i ka poe oopa a me ka poe makapo.
καὶ παραγενόμενος ὁ δοῦλος ἀπήγγειλεν τῷ κυρίῳ αὐτοῦ ταῦτα. τότε ὀργισθεὶς ὁ οἰκοδεσπότης εἶπεν τῷ δούλῳ αὐτοῦ, Ἔξελθε ταχέως εἰς τὰς πλατείας καὶ ῥύμας τῆς πόλεως, καὶ τοὺς πτωχοὺς καὶ ἀναπείρους καὶ τυφλοὺς καὶ χωλοὺς εἰσάγαγε ὧδε.
22 A olelo mai la ua kauwa la, E ka haku, ua pau i ka hanaia kau mea i olelo mai ai, a he wahi kaawale no koe.
καὶ εἶπεν ὁ δοῦλος, Κύριε, γέγονεν ὃ ἐπέταξας, καὶ ἔτι τόπος ἐστίν.
23 Olelo aku la ka haku i ke kauwa, E hele aku ma na kuamoo, a me na pilipa, e koi aku i kanaka e hele mai i piha ai ko'u hale;
καὶ εἶπεν ὁ κύριος πρὸς τὸν δοῦλον, Ἔξελθε εἰς τὰς ὁδοὺς καὶ φραγμούς, καὶ ἀνάγκασον εἰσελθεῖν, ἵνα γεμισθῇ μου ὁ οἶκος.
24 No ka mea, ke olelo aku nei au ia oukou, o kela poe kanaka i kii e ia'ku aole mea o lakou o ai iki i kuu ahaaina.
λέγω γὰρ ὑμῖν ὅτι οὐδεὶς τῶν ἀνδρῶν ἐκείνων τῶν κεκλημένων γεύσεταί μου τοῦ δείπνου.
25 A hele pu ae la ka ahakanaka nui me Iesu; haliu ae la ia, i mai la ia lakou,
Συνεπορεύοντο δὲ αὐτῷ ὄχλοι πολλοί· καὶ στραφεὶς εἶπεν πρὸς αὐτούς,
26 Ina i hele mai kekahi kanaka io'u nei me ka hoowahawaha ole i kona makuakane, a me kona makuwahine, a me kana wahine, a me kana mau keiki, a me kona mau hoahanau, a me kona ola nei, aole e hiki ia ia ke lilo mai i haumana na'u.
Εἴ τις ἔρχεται πρός με, καὶ οὐ μισεῖ τὸν πατέρα αὐτοῦ καὶ τὴν μητέρα καὶ τὴν γυναῖκα καὶ τὰ τέκνα καὶ τοὺς ἀδελφοὺς καὶ τὰς ἀδελφάς, ἔτι τε καὶ τὴν ἑαυτοῦ ψυχήν, οὐ δύναται εἶναί μου μαθητής.
27 A o ka mea aole e hapai i kona kea a hahai mai ia'u, aole e hiki ia ia ke lilo mai i haumana na'u.
καὶ ὅστις οὐ βα στάζει τὸν σταυρὸν αὐτοῦ καὶ ἔρχεται ὀπίσω μου, οὐ δύναται εἶναί μου μαθητής.
28 No ka mea, owai la ko oukou mea e manao ana e kukulu i hale kiai, aole hoi e noho mua ilalo e helu i ka waiwai e lilo aku, i ike ia he mea lawa paha kana e paa ai ia?
τίς γὰρ ἐξ ὑμῶν θέλων πύργον οἰκοδομῆσαι οὐχὶ πρῶτον καθίσας ψηφίζει τὴν δαπάνην, εἰ ἔχει εἰς ἀπαρτισμόν;
29 O hiki ole ia ia ke hoopaa i ka halo mahope iho o kana hookumu ana, a henehene mai ia ia ka poe a pau e nana mai ana,
ἵνα μή ποτε θέντος αὐτοῦ θεμέλιον καὶ μὴ ἰσχύοντος ἐκτελέσαι, πάντες οἱ θεωροῦντες ἄρξωνται αὐτῷ ἐμπαίζειν,
30 Me ka olelo, Ua hoomaka keia kanaka e kukulu, aole hoi i hiki ia ia ke hoopaa.
λέγοντες ὅτι Οὗτος ὁ ἄνθρωπος ἤρξατο οἰκοδομεῖν καὶ οὐκ ἴσχυσεν ἐκτελέσαι.
31 A owai la hoi kealii e hele aku ana e kaua aku i kekahi alii, aole hoi e noho mua ilalo, e noonoo iho, e hiki paha ia ia e hoouka aku me na kanaka he umi tausani i ke alii e hoouka mai ana ia ia me na kanaka he iwakalua tausani?
ἢ τίς βασιλεὺς πορευόμενος ἑτέρῳ βασιλεῖ συμβαλεῖν εἰς πόλεμον οὐχὶ καθίσας πρῶτον βουλεύεται εἰ δυνατός ἐστιν ἐν δέκα χιλιάσιν ὑπαντῆσαι τῷ μετὰ εἴκοσι χιλιάδων ἐρχομένῳ ἐπ᾽ αὐτόν;
32 A hiki ole, e hoouna e aku ia i ka elele oi kaawale aku kela, e noi aku ana i kuikahi.
εἰ δὲ μή γε, ἔτι αὐτοῦ πόῤῥω ὄντος πρεσβείαν ἀποστείλας ἐρωτᾷ τὰ πρὸς εἰρήνην.
33 Pela hoi kela mea keia mea o oukou i haalele ole i kona mau mea a pau, aole e hiki ia ia ke lilo mai i haumana na'u.
οὕτως οὖν πᾶς ἐξ ὑμῶν ὃς οὐκ ἀποτάσσεται πᾶσιν τοῖς ἑαυτοῦ ὑπάρχουσιν, οὐ δύναται εἶναί μου μαθητής.
34 He mea maikai ka paakai; aka, ina pau ka liu o ka paakai, pehea la ia e liu hou ai?
καλὸν [οὖν] τὸ ἅλας· ἐὰν δὲ καὶ τὸ ἅλας μωρανθῇ, ἐν τίνι ἀρτυθήσεται;
35 Aole ia e pono no ka aina, aole hoi no ka puu opala kipulu; ua kiola wale ia'ku no ia. O ka mea pepeiao lohe, e hoolohe ia.
οὔτε εἰς γῆν οὔτε εἰς κοπρίαν εὔθετόν ἐστιν· ἔξω βάλλουσιν αὐτό. ὁ ἔχων ὦτα ἀκούειν ἀκουέτω.
