< Pukaana 21 >
1 EIA na olelo kupaa au e kau ai imua o lakou.
Hæc sunt judicia quæ propones eis.
2 Ina kuai oe nau i kauwa Hebera, e hookauwa mai no oia i eono makahiki; a i ka hiku hoi, o kuu wale ia'ku no oia.
Si emeris servum hebræum, sex annis serviet tibi: in septimo egredietur liber gratis.
3 Ina i komo mai oia iloko, o kona kino wale no, alaila, e hele aku no oia iwaho, o kona kino wale no: aka, ina i mareia oia, alaila e hele pu aku no kana wahine me ia.
Cum quali veste intraverit, cum tali exeat: si habens uxorem, et uxor egredietur simul.
4 Ina ua haawi mai kona haku i wahine nana, a ua hanau mai oia i mau keikikane nana, a i mau kaikamahine paha, alaila no ka haku ka wahine a me kana mau keiki. a e hele aku no ke kane, oia wale no.
Sin autem dominus dederit illi uxorem, et pepererit filios et filias: mulier et liberi ejus erunt domini sui, ipse vero exibit cum vestitu suo.
5 Aka, ina olelo ikaika mai ke kauwa, Ua aloha au i kuu haku, a me kuu wahine, a me ka'u mau ken ki, aole au e hele kuu wale ia;
Quod si dixerit servus: Diligo dominum meum et uxorem ac liberos; non egrediar liber:
6 Alaila, e lawe mai kona haku ia ia i na lunakanawai; a lawe mai no hoi ia ia i ka puka, a i ka lapauwila o ka puka paha; a e hou iho koua haku i kona pepeiao i ke kui, a e hookauwa mau loa mai oia nana.
offeret eum dominus diis, et applicabitur ad ostium et postes, perforabitque aurem ejus subula: et erit ei servus in sæculum.
7 Ina e kuai lilo aku ke kanaka i kana kaikamahine i kauwawahine, aole ia e hookuuia aku e like me ke kuuia'na o na kauwakane.
Si quis vendiderit filiam suam in famulam, non egredietur sicut ancillæ exire consueverunt.
8 Ina i hewa oia i na maka o kona haku, ka mea i hoopalau mai ia ia nana, alaila, o hoolapanai oia ia ia. Aole ia e hiki ke kuai aku ia ia i ko ka aina e, no kana hana ino ana ia ia.
Si displicuerit oculis domini sui cui tradita fuerat, dimittet eam: populo autem alieno vendendi non habebit potestatem, si spreverit eam.
9 A ina ua hoopalau oia ia ia na kana keikikane, e hana aku no oia ia ia e like me ka hana ana i na kaikamahine.
Sin autem filio suo desponderit eam, juxta morem filiarum faciet illi.
10 A ina i lawe oia i wahine hou nana, mai hoemi ia i ka ai a me ka aahu, a me ka launa mare o kela wahine.
Quod si alteram ei acceperit, providebit puellæ nuptias, et vestimenta, et pretium pudicitiæ non negabit.
11 A i ole ia e hana aku i keia mau mea ekolu ia ia, alaila, e hookuu wale ia aku oia, me ka uku ole ia mai i ke kala.
Si tria ista non fecerit, egredietur gratis absque pecunia.
12 O ka mea pepehi i kanaka, a make ia, e oiaio no e pepehiia oia.
Qui percusserit hominem volens occidere, morte moriatur.
13 Ina hoohalua ole ke kanaka, a na ke Akua i haawi mai ia ia iloko o kona lima, alaila, na'u no e kuhikuhi aku ia oe i kahi nona e pee aku ai.
Qui autem non est insidiatus, sed Deus illum tradidit in manus ejus, constituam tibi locum in quem fugere debeat.
14 Aka, ina i hana hookiekie ke kanaka i kona hoalauna, e pepehi maalea ia ia, e lawe no oe ia ia mai ko'u kuahu aku, i make ia.
Si quis per industriam occiderit proximum suum, et per insidias: ab altari meo evelles eum, ut moriatur.
15 O ka mea hahau i kona makuakane, a i kona makuwahine, e oiaio no, e make ia.
Qui percusserit patrem suum aut matrem, morte moriatur.
16 O ka mea aihne i ke kanaka, a kuai lilo aku ia ia, a ina i loaa oia ma kona lima, e oiaio no, e make ia.
Qui furatus fuerit hominem, et vendiderit eum, convictus noxæ, morte moriatur.
17 A o ka mea hailiili i kona makuakane, a me kona makuwahine, he oiaio no, e make ia.
Qui maledixerit patri suo, vel matri, morte moriatur.
18 A ina hakaka na kanaka, a pehi aku kekahi i kona hoa i ka pohaku, a kui aku i ka lima, aole hoi ia i make, na moe nae ma kahi moe;
Si rixati fuerint viri, et percusserit alter proximum suum lapide vel pugno, et ille mortuus non fuerit, sed jacuerit in lectulo:
19 Ina ala hou oia a hele iwaho ma kona kookoo, alaila, e pakele no ka mea nana ia i pepehi; aka, e uku no oia, no kona booki ana i kana hana, a nana no hoi e hoola loa aku ia ia.
si surrexerit, et ambulaverit foris super baculum suum, innocens erit qui percusserit, ita tamen ut operas ejus et impensas in medicos restituat.
20 A ina e hahau ke kanaka i kana kauwakane, a i kana kauwawahine, i ka laau, a make ia malalo iho o kona lima, e oiaio no, e hoopaiia oia.
Qui percusserit servum suum, vel ancillam virga, et mortui fuerint in manibus ejus, criminis reus erit.
21 Aka, ina e ola oia i hookahi la paha, a i elua paha, alaila, aole ia e hooukuia: no ka mea, oia kana kala.
Sin autem uno die vel duobus supervixerit, non subjacebit pœnæ, quia pecunia illius est.
22 Ina hakaka na kanaka, a hooeha i ka wahine hapai keiki, a hemo aku la kana keiki, aole hoi he hewa mahope; e oiaio no e hooukuia oia e like me ka mea e kauia maluna ona e ke kane a ka wahine; a e haawi no oia imua o na lunakanawai.
Si rixati fuerint viri, et percusserit quis mulierem prægnantem, et abortivum quidem fecerit, sed ipsa vixerit: subjacebit damno quantum maritus mulieris expetierit, et arbitri judicaverint.
23 Aka, ina he hewa mahope, alaila, e haawi no oe i ke ola no ke ola,
Sin autem mors ejus fuerit subsecuta, reddet animam pro anima,
24 I ka maka no ka maka, i ka lima no ka lima, i ka wawae no ka wawae.
oculum pro oculo, dentem pro dente, manum pro manu, pedem pro pede,
25 I ke kuni ana no ke kuni ana, i ka palapu no ka palapu, i ka paopao ana no ka paopao ana.
adustionem pro adustione, vulnus pro vulnere, livorem pro livore.
26 A ina e hahau ke kanaka i ka maka o kana kauwakane, a i ka maka o kana kauwawahine, a oki loa ia, alaila, e hookuu wale iho oia ia ia, no kona maka.
Si percusserit quispiam oculum servi sui aut ancillæ, et luscos eos fecerit, dimittet eos liberos pro oculo quem eruit.
27 A ina kui oia i ka niho o kana kauwakane, a i ka niho o kana kauwawahine, alaila, e hookuu wale iho oia ia ia, no kona niho.
Dentem quoque si excusserit servo vel ancillæ suæ, similiter dimittet eos liberos.
28 Ina e o iho ka bipi i ke kanaka, a i ka wahine, a make laua; alaila, e oiaio no e hailukuia ua bipi la, aole hoi e aiia kona io, a e hala ole ke kahu o ka bipi.
Si bos cornu percusserit virum aut mulierem, et mortui fuerint, lapidibus obruetur: et non comedentur carnes ejus, dominus quoque bovis innocens erit.
29 Aka, ina i o oia mamua, a na haiia i kona kahu, aole nae ia i hoopaa ia ia, a ua pepehi oia i ke kanaka, a i ka wahine paha, alaila, e hailukuia ua bipi la, a e make no hoi kona kahu.
Quod si bos cornupeta fuerit ab heri et nudiustertius, et contestati sunt dominum ejus, nec recluserit eum, occideritque virum aut mulierem: et bos lapidibus obruetur, et dominum ejus occident.
30 Aka, ina o hooukuia oia i ke kala, alaila, e haawi no oia i ka uku no kona ola, e like me ka mea i kauia maluna ona.
Quod si pretium fuerit ei impositum, dabit pro anima sua quidquid fuerit postulatus.
31 Ina i o oia i ke keikikane, a ina i o oia i ke kaikamahine paha, e hanaia aku no oia e like me keia kanawai.
Filium quoque et filiam si cornu percusserit, simili sententiæ subjacebit.
32 Ina e o iho ka bipi i ke kauwakane, a i ke kauwawahine paha, alaila, e uku aku oia i kanakolu sekela kala na ko laua haku, a e hailukuia ua bipi la.
Si servum ancillamque invaserit, triginta siclos argenti domino dabit, bos vero lapidibus opprimetur.
33 A ina wehe ke kanaka i lua, a ina eli ke kanaka i lua, aole hoi e uhi, a i haule ka bipi maloko, a he hoki paha;
Si quis aperuerit cisternam, et foderit, et non operuerit eam, cecideritque bos aut asinus in eam,
34 Alaila, e uku ka mea nana ka lua, a e haawi hoi i kala na ke kahu o laua; a e lilo ka mea make nana.
reddet dominus cisternæ pretium jumentorum: quod autem mortuum est, ipsius erit.
35 A ina hooeha ka bipi a ke kahi kanaka i ka kekahi, a make ia, alaila, e kuai lilo aku laua i ka bipi ola, a e puunaue i ke kala, a e puunaue no hoi laua i ka bipi i make.
Si bos alienus bovem alterius vulneraverit, et ille mortuus fuerit: vendent bovem vivum, et divident pretium, cadaver autem mortui inter se dispertient.
36 Aka, ina i ikeia ua o no ia bipi mamua, aole nae i hoopaa kona kahu ia ia, alaila, e oiaio no e uku aku no ia i bipi no ka bipi, a e lilo no ka bipi make nana.
Sin autem sciebat quod bos cornupeta esset ab heri et nudiustertius, et non custodivit eum dominus suus: reddet bovem pro bove, et cadaver integrum accipiet.