< Daniela 3 >
1 HANA iho la o Nebukaneza ke alii i kii gula, o kona kiekie he kanaono kubita, a o kona laula eono ia kubita; a kukulu iho la oia ia mea ma ka papu o Dura, ma ka aina o Babulona.
拿步高王製造了一尊高六十肘,寬六肘的金像,立在巴比倫省的杜辣平原上。
2 Alaila, hoouna aku la o Nebukaneza ke alii, e hoakoakoa mai i na'lii, a me na kiaaina, i na luna koa, ua lunakanawai, a me na lunawaiwai, i na kakaolelo, a me na ilamuku, a me na luna a pau o na aina, e hele mai no ka hoolaa ana i ua kii la a Nebukaneza ke alii i kukulu ai.
拿步高王就派人召集總督、省長、知縣、參謀、司庫、法官、警官和各省官長,前來參與拿步高立像的開光典禮。
3 Alaila, ua hoakoakoaia mai na'lii, a me na kiaaina, i na luna koa, na lunakanawai, a me na lunawaiwai, na kakaolelo, a me na ilamuku, a me na luna a pau o na aina, no ka hoolaa ana i ke kii a Nebukaneza ke alii i kukulu ai: a ku lakou imua o ua kii la a Nebukaneza i kukulu ai.
於是總督、省長、知縣、參謀、司庫、法官、警官和各省官長都聚集前來,參與拿步高王立像的開光典禮,都站在拿步高立的像前。
4 A kahea aku la ka luna kukala me ka leo nui, Ua kauohaia mai oukou, e na kanaka, a me na lahuikanaka, a me na elelo,
傳令官高聲呼喊說:「各民族、各邦國、各異語人民! 這是給你們下的令:
5 I ka wa a oukou e lohe ai i ka leo o ka pu, a me ka ohe, a me ka lira, a me ka hokiokio, a me ka violaumi, a me ka dukima, a me na mea kani a pau, alaila e moe kukuli iho oukou, a e hoomana aku i ke kii gula a Nebukaneza ke alii i kukulu ai:
你們幾時聽到角、笙、琴、瑟、箏、簫及各種樂器齊奏,就當俯伏朝拜拿步高王立的金像。
6 A o ka mea i moe ole ilalo, a hoomana ole aku, ia hora no e hooleiia aku ai oia iloko o ka umu ahi e aa ana.
凡不俯伏朝拜的,應當立刻投在烈火窯中。」
7 No ia mea, ia manawa, i ka lohe ana o kanaka a pau i ka leo o ka pu, a me ka ohe, a me ka lira, a me ka hokiokio, a me ka violaumi, a me na mea kani a pau, a e moe kukuli iho na kauaka a pau, a me na lahuikanaka, a me na elelo, a hoomana aku lakou i ua kii gula la a Nebukaneza ke alii i kukulu ai.
因此,當在場的人聽見角、笙、琴、瑟、箏、簫及各種樂器齊奏時,各民族、各邦國、各異語人民都俯伏朝拜了拿步高王所立的金像。
8 A ia manawa no, hele mai la kekahi o ka poe Kaledea, a hoopii aku no kekahi o ka poe Iudaio.
當時,有幾個加色丁人前來控告猶太人,
9 Olelo aku lakou, i aku la ia Nebukaneza i ke alii, E ke alii, e ola mau loa oe.
對拿步高王啟奏說:「大王萬歲!
10 Ua kau mai oe, e ke alii, i kanawai penei, Aia lohe na kanaka a pau i ka leo o ka pu, a me ka ohe, ka lira, a me ka hokiokio, a me ka violaumi a me ka dukima, a me na mea kani a pau, e moe kukuli iho lakou a hoomana aku i ua kii gula la.
大王! 你發出了諭令,要所有聽見角、笙、琴、瑟、箏、簫及各種樂器齊奏的人,都應立刻俯伏朝拜金像,
11 A o ka mea i moe ole ilalo, a hoomana ole, e hooleiia aku oia iloko o ka umu ahi e aa ana.
誰不俯伏朝拜,就應立即把他投入烈火窯中。
12 Aia hoi kekahi mau kanaka no ka poe Iudaio, na mea au i hoonoho ai maluna o na mea ma ka aina o Babulona, o Saderaka, o Mesaka, a o Abedenego; o keia mau kanaka, ea, aole lakou e hoolohe i kau, e ke alii e; aole lakou malama i kou mau akua, aole no hoi lakou i hoomana aku i ke kii gula au i kukulu ai.
然而有幾個你所委任管理巴比倫省政務的猶太人,即沙得辣客、默沙客和阿貝得乃哥,大王! 他們不尊重你的諭令,不恭敬你的神,也不朝拜你所立的金像。」
13 Alaila, kauoha aku la o Nebukaneza, me kona huhu a me kona ukiuki loa, E alakai mai ia Saderaka, a me Mesaka, a me Abedenego; a ua alakaiia mai no keia mau kanaka imua o ke alii.
拿步高勃然大怒,遂下令傳沙得辣客、默沙客和阿貝得乃哥來;這幾個人就被帶到君王前,
14 Olelo aku o Nebukaneza, i aku la ia lakou, Ma ko oukou manao anei ia, e Saderaka, a me Mesaka, a me Abedenego? Aole anei oukou e malama i ko'u mau akua, aole hoi i hoomana i ke kii gala a'u i kukulu ai?
拿步高便對他們說:「沙得辣客、默沙客、阿貝得乃哥! 你們是真存心不恭敬我的神,不朝拜我立的金像嗎﹖
15 Ina hoi e noho makaukau oukou, i ka wa a oukou e lohe ai i ka leo o ka pu, a me ka ohe, a me ka lira, a me ka hokiokio, a me ka dukima, a me ka violaumi, a me na mea kani a pau, a e moe iho oukou e hoomana aku i ke kii gula a'u i kukulu ai, ua pono; aka, i ole oukou e hoomana aku, ia hora no, e hooleiia'i oukou iloko o ka umu ahi e aa ana. A owai la ke Akua nana oukou e hoopakele mai kuu lima aku?
現在你們準備好,一聽見角、笙、琴、瑟、箏、簫及各種樂器齊奏,就俯伏朝拜我製造的像;若是你們不朝拜,你們就立刻被投入烈火窯中,看有什麼神能由我手中將你們救出﹖」
16 Olelo mai la o Saderaka, o Mesaka, a me Abedenego, i mai la i ke alii, E Nebukaneza, aole o makou mea e pane aku ai i kau ma keia mea.
沙得辣客 、默沙客和阿貝得乃哥回答拿步高王說:「關於這事,我們無須回答;
17 Ina pela, o ko makou Akua ka mea a makou e malama nei, e hiki no ia ia ke hoopakele ia makou mai ka umu ahi e aa ana, a e hoopakele no hoi ia makou mai kou lima aku, e ke alii.
如果我們所恭敬的天主肯救我們,大王! 他必會救我們脫離火窯和脫離你的手;
18 A i ole hoi ia, e ike auanei oe, e ke alii, aole makou e malama i kou mau akua, aole hoi makou e hoomana aku i ke kii gula au i kukulu ai.
如果他不肯,大王! 你應當知道,我們仍然不願意恭敬你的神,也不朝拜你所立的金像。」
19 Alaila, piha ae la o Nebukaneza i ka huhu, a ano e ae La kona helehelena ia Saderaka, a me Mesaka, a me Abedenego; a hoolale ae la oia e hoaa i ka umu ahi a pahiku ka enaena ana i kona mau e enaena ai.
拿步高一聽這話,怒火填胸,立刻對沙得辣客、默沙客和阿貝得乃哥變了臉,下令要人將火窯燒得比往常更熱七倍,
20 A kena aku la oia i na kanaka ikaika o kona poe koa, e nakinaki ia Saderaka, a me Mesaka, a me Abedenego, a e hoolei ia lakou iloko o ka umu ahi e aa ana.
又命軍中的幾個壯士將沙得辣客、默沙客和阿貝得乃哥捆起來,投入烈火窯中。
21 Alaila, nakinakiia iho la ua poe kanaka la me ko lakou mau lole wawae, a me na palule, a me na kapa aahu, a me na kapa e ae, a hooleiia lakou iloko o ka umu ahi e aa ana.
這三個人穿著外氅、長袍、頭巾和其他的衣服,被捆起來,投入烈火窯中。
22 A no ka ikaika o ka ke alii kauoha a me ke okoko loa o ka enaena ana o ka umu ahi, nolaila, ua make i ke apoia e ke okoko ana o ke ahi ka poe kanaka nana i hapai o Saderaka, a me Mesaka, a me Abedenego.
由於君王的命令急迫,火窯又燒得猛烈,火燄反將投擲沙得辣客、默沙客和阿貝得乃哥的那些人燒死了。
23 A o keia mau kanaka ekolu i nakinakiia, o Saderaka, a me Mesaka, a me Abedenego, haule no lakou iloko o ka umu ahi e aa ana.
至於沙得辣客、默沙客和阿貝得乃哥三個人,被捆著落入烈火窯中。
24 Alaila, pihoihoi iho la o Nebukaneza ke alii, a ku koke oia iluna, olelo aku la ia i kona poe kuhina, i aku la, Aole anei kakou i hoolei aku i ekolu kanaka i nakinakiia iloko o ke ahi? I mai lakou ia ia, E ke alii e, he oiaio no ia.
那時拿步高王十分驚慌,急忙站起,問他的臣僕說:「我們不是把他們三個人全捆起來拋入烈火窯中了嗎﹖」僕人回答君王說:「大王,實在是! 」
25 Olelo aku oia, i aku la, Aia hoi, ke ike nei au i na kanaka eha, aole i nakinakiia, e hele ana iloko o ke ahi, aole o lakou wela; a o ka ha, ua like ia me he keiki a ke Akua.
君王又問說:「怎麼我看見有四個人無拘無束地在火中行走,絲毫沒有受傷,而且那第四個人的外貌,彷彿是神的兒子。」
26 Alaila, hookokoke aku la o Nebukaneza ma ka puka o ka umu ahi e aa ana, a olelo aku, i aku la, E Saderaka, a me Mesaka, a me Abedenego, e na kauwa a ke Akua kiekie loa, e puka mai oukou, a e hele mai ia'u: alaila puka mai o Saderaka, a me Mesaka, a me Abedenego, mai loko mai o ke ahi.
於是拿步高走近烈火窯口,說道:「至高天主的僕人沙得辣客、默沙客、和阿貝得乃哥,你們出來罷! 」沙得辣客、默沙客和阿貝得乃哥即從火中出來。
27 Ua akoakoa iho la na alii, a me na kiaaina, a me na lunakoa, a me na kuhina o ke alii, a ike lakou i keia mau kanaka, aole lanakila ke ahi maluna o ko lakou mau kino, aole hoi i wela kekahi lauoho o ko lakou mau poo, aole i aa iki ia ko lakou kapa, aole hoi ka hohono ahi i pili ia lakou.
省長、太守、總督和君王的臣僕一齊前來,查看這幾個人,見烈火在他們身上一點不發生作用,連他們頭上的一根頭髮都沒有燒掉,他們的外氅也沒有變色,他們身上也沒有一點火的氣味。
28 Alaila, olelo aku o Nebukaneza, i aku la, E hoomaikaiiia ke Akua o Saderaka, a me Mesaka, a me Abedenego, ka mea i hoouna mai i kona anela, a i hoopakele mai i kona poe kauwa, ka poe i manaoio aku ia ia; ua hoolohe ole lakou i ka olelo a ke alii, a ua haawi lakou i ko lakou mau kino, i ole lakou e malama, a e hoomana i na akua e, aka, i ko lakou Akua wale no.
於是拿步高說道:「沙得辣客、默沙客和阿貝得乃哥的天主,是可讚美的! 他打發了自己的天使來,救護那些信賴自己的僕人,他們敢違背王命,寧願捐軀,除自己的天主以外,不願事奉叩拜其他任何神祇。
29 No ia mea, ke kau aku nei au i kanawai paa, O na kanaka a pau, a me na lahuikanaka, a me na olelo, ke hoino wale aku i ke Akua o Saderaka, a me Mesaka, a me Abedenego, e okioki liilii ia lakou, a e hooliloia ko lakou mau hale i hooleina moka; no ka mea, aohe akua e ae e hiki ai ke hoopakele e like me keia.
為此我今頒發詔書,無論那一個民族,那一邦國,那一個異語人民,凡對沙得辣客、默沙客和阿貝得乃哥的天主敢出言不恭的,必被萬剮凌遲,他們的住宅必成為廢墟,因為沒有其他的神能像他這樣施行拯救。」
30 No ia mea, hookiekie iho la ke alii ia Saderaka, a me Mesaka, a me Abedenego, ma ka aina o Babulona.
然後君王在巴比倫省擢陞了沙得辣客、默沙客和阿貝得乃哥。