< Pwovèb 6 >
1 Pitit mwen, si ou pwomèt pou ou reskonsab dèt yon zanmi ou fè, si ou bay pawòl ou pou lajan yon lòt moun prete,
Fili mi, si spoponderis pro amico tuo, defixisti apud extraneum manum tuam,
2 si yo pran pawòl ki soti nan bouch ou pou mele ou, si pwomès ou te fè yo tounen yon pèlen pou ou,
illaqueatus es verbis oris tui, et captus propriis sermonibus.
3 ay, pitit mwen! men sa pou ou fè pou ou wete tèt ou nan traka sa a. Kouri al jwenn zanmi ou lan, kenbe l' kout.
Fac ergo quod dico fili mi, et temetipsum libera: quia incidisti in manum proximi tui. Discurre, festina, suscita amicum tuum:
4 Pa dòmi sou sa. Pa kite sa trennen.
ne dederis somnum oculis tuis, nec dormitent palpebrae tuae.
5 Degaje ou chape kò ou anba men l', tankou kabrit k'ap chape kò l' anba men kaptè, tankou zwazo k'ap bat pou l' sove nan men chasè.
Eruere quasi damula de manu, et quasi avis de manu aucupis.
6 Ou menm parese, al pran leson nan men foumi yo. Ale wè jan y'ap viv pou ou manyè konprann lavi.
Vade ad formicam o piger, et considera vias eius, et disce sapientiam:
7 Yo pa bezwen moun pou di yo sa pou yo fè. Yo pa bezwen moun pou veye yo, ni pou ba yo lòd.
quae cum non habeat ducem, nec praeceptorem, nec principem,
8 Men, yo pase mwa chalè ap fè pwovizyon. Nan tan rekòt, yo ranmase manje mete la.
parat in aestate cibum sibi, et congregat in messe quod comedat.
9 Parese, kilè w'a sispann pase tout jounen ou kouche sou do? Kilè w'a souke kò ou leve sot nan dòmi?
Usquequo piger dormies? quando consurges e somno tuo?
10 W'ap di: Kite m' fè yon ti dòmi. Kite m' fè yon ti kabicha non. M'ap lonje kò m' pou m' pran yon ti repo.
Paululum dormies, paululum dormitabis, paululum conseres manus ut dormias:
11 Antan w'ap dòmi an, san ou pa konnen, se pòv w'ap vin pi pòv. Grangou ap tonbe sou ou tankou yon vòlè nan gran chemen.
et veniet tibi quasi viator, egestas, et pauperies quasi vir armatus. Si vero impiger fueris, veniet ut fons messis tua, et egestas longe fugiet a te.
12 Mechan yo fin deprave. Y'ap mache bay manti toupatou.
Homo apostata, vir inutilis, graditur ore perverso,
13 Y'ap twenzi je yo sou moun, y'ap peze gwo zòtèy yo atè. Y'ap fè siy ak dwèt yo.
annuit oculis, terit pede, digito loquitur,
14 Se move lide ase ki nan kè yo, yo toujou sou plan. Kote yo pase y'ap pouse dife.
pravo corde machinatur malum, et omni tempore iurgia seminat.
15 Se poutèt sa, y'ap rete konsa y'ap fini, y'ap glise tonbe san yo p'ap ka leve ankò.
huic extemplo veniet perditio sua, et subito conteretur, nec habebit ultra medicinam.
16 Gen sis bagay Seyè a pa vle wè. Sa m'ap di la a: Gen menm sèt bagay li pa ka sipòte:
Sex sunt, quae odit Dominus, et septimum detestatur anima eius:
17 Se moun k'ap gonfle lestonmak yo sou moun, se moun k'ap bay manti, se moun k'ap touye moun inonsan,
Oculos sublimes, linguam mendacem, manus effundentes innoxium sanguinem,
18 se moun k'ap fè move lide nan tèt yo pou fè mechanste, se moun ki toujou pare pou fè sa ki mal,
cor machinans cogitationes pessimas, pedes veloces ad currendum in malum,
19 se fo temwen k'ap bay manti sou moun, se moun k'ap mete frè ak zanmi dozado.
proferentem mendacia testem fallacem, et eum, qui seminat inter fratres discordias.
20 Pitit mwen, toujou fè sa papa ou di ou fè. Pa janm bliye sa manman ou te moutre ou.
Conserva fili mi praecepta patris tui, et ne dimittas legem matris tuae.
21 Kenbe pawòl yo nan kè ou, pa janm bliye yo. Mete yo nan kou ou tankou yon kolye.
Liga ea in corde tuo iugiter, et circumda gutturi tuo.
22 Pawòl sa yo va moutre ou bon chemen nan tou sa w'ap fè. Y'ap pwoteje ou lè w'ap dòmi lannwit. Y'a ba ou konsèy lè je ou klè.
Cum ambulaveris, gradiantur tecum: cum dormieris, custodiant te, et evigilans loquere cum eis.
23 Pawòl sa yo ap tankou yon lanp pou ou. Sa yo moutre ou ap tankou yon limyè nan lavi ou. Lè y'ap korije ou, lè y'ap rale zòrèy ou, se moutre y'ap moutre ou chemen lavi.
quia mandatum lucerna est, et lex lux, et via vitae increpatio disciplinae:
24 Y'ap fè ou rete lwen fanm k'ap twonpe mari yo, pou ou pa pran nan pawòl dous madan marye ki nan dezòd.
ut custodiant te a muliere mala, et a blanda lingua extraneae.
25 Yo te mèt bèl kou yo bèl, pa kite yo pran tèt ou. Pa kite yo pran tèt ou lè y'ap fè je dou ba ou.
Non concupiscat pulchritudinem eius cor tuum, nec capiaris nutibus illius:
26 Yon jennès ka koute yon kraze kòb. Men, yon fanm adiltè dèyè pou l' pran tou sa ou genyen.
pretium enim scorti vix est unius panis: mulier autem viri pretiosam animam capit.
27 Ou pa ka sere dife anndan rad sou ou pou rad la pa boule.
Numquid potest homo abscondere ignem in sinu suo, ut vestimenta illius non ardeant?
28 Ou pa ka mache sou chabon dife pou pye ou pa boule.
aut ambulare super prunas, ut non comburantur plantae eius?
29 Konsa tou, se yon gwo danje pou ou kouri dèyè fanm yon lòt gason. Depi ou manyen yon fanm konsa, ou gen pou ou peye pou sa.
sic qui ingreditur ad mulierem proximi sui, non erit mundus cum tetigerit eam.
30 Menm lè yon vòlò vòlò paske li grangou, se pa sa ki di li pa vòlò pou sa.
Non grandis est culpa, cum quis furatus fuerit: ut esurientem impleat animam:
31 Si yo bare l', y'ap fè l' peye sèt fwa lavalè sa l' pran an. Y'a fè l' bay tou sa li gen lakay li.
deprehensus tamen reddet septuplum, et omnem substantiam domus suae tradet.
32 Men, yon nonm ki fè adiltè, se moun fou li ye, se detwi l'ap detwi tèt li.
Qui autem adulter est, propter cordis inopiam perdet animam suam:
33 L'ap pran baton. Y'ap pase l' anba kont betiz, l'ap toujou wont pou sa l' fè a.
turpitudinem et ignominiam congregat sibi, et opprobrium illius non delebitur.
34 Lè yon mari ap fè jalouzi pou madanm li, nanpwen move tankou l'. Jou li mete men sou nèg la, pa gen anyen li p'ap fè l'.
quia zelus et furor viri non parcet in die vindictae,
35 Li p'ap asepte lajan. Nanpwen kado ki pou fè l' bliye sa.
nec acquiescet cuiusquam precibus, nec suscipiet pro redemptione dona plurima.