Pwovèb 25
1 Men kèk lòt pwovèb wa Salomon. Se moun nan palè Ezekyas, wa peyi Jida a, ki te kouche yo sou papye.
Dette er og ordtøke av Salomo, og mennerne åt Hizkia, kongen i Juda, hev samla deim.
2 Bondye konnen lè pou l' kite nou konprann, se sa ki fè pouvwa li. Wa yo toujou ap chache konprann, se sa ki fè moun respekte yo.
Guds æra er å dylja ei sak, og kongars æra å granska ei sak.
3 Menm jan ou pa konnen wotè syèl la ak fondè tè a, se konsa tou ou pa ka konnen sa k'ap pase nan tèt yon wa.
Himmel-høgd og jord-dypt og konge-hjarto kann ingen granska ut.
4 Wete tout vye kras ki nan ajan an. Efèv la ap ba ou yon bèl travay byen fèt.
Burt med slagget or sylvet! So fær gullsmeden ei skål av det.
5 Wete tout mechan bò kote wa a, gouvènman l' lan ap chita byen chita. p'ap gen lenjistis.
Burt med gudlaus mann frå kongen! So vert hans kongsstol fast ved rettferd.
6 Pa fè grandizè devan wa a. Pa chita nan plas grannèg yo.
Briska deg ikkje for kongen, og stell deg ikkje på storfolks plass.
7 Pito yo di ou moute pi wo, pase pou yo fè ou bay plas la, pou ou ta wont devan chèf la.
For betre er at dei segjer med deg: «Stig her upp!» Enn at du vert nedflutt for augo på fyrsten. Kva so augo dine hev set.
8 Sa ou wè ak je ou, pa prese al rapòte l' lajistis. Si apre sa, yon lòt temwen kanpe pou demanti ou, lè sa a kisa ou va fè?
Ver ikkje for snar til å reisa sak; for kva vil du gjera til slutt, når motparten gjer deg til skammar?
9 Lè ou gen kont ak yon moun, regle zafè nou san nou pa mete lòt moun ladan li. Pa mete sekrè l' deyò.
Før di sak med grannen din, men ber ikkje ut ein annan manns løyndom,
10 Paske, lè moun konnen ou pa ka kenbe sekrè, y'a fè ou wont. Y'a ba ou move non.
For elles vil den som høyrer det, skjella deg ut, og du vil alltid få låkt ord på deg.
11 Lè ou bay bon pawòl ki tonbe daplon se tankou yon moso lò byen travay yo plake sou yon moso ajan.
Som eple av gull i skåler av sylv er eit ord som ein talar i rette tid.
12 Lè yon moun ki gen bon konprann rale zòrèy moun ki gen tande, se tankou zanno ak kolye ki fèt ak bon lò ou mete sou ou.
Som ein gullring i øyra og sylgja av gull er ein vismann som refser for høyrande øyra.
13 Yon komisyonè ki p'ap twonpe moun ki voye l' la, se tankou yon bon vè dlo byen fre w'ap bwè nan mitan chalè rekòt. L'ap remoute kouraj mèt li.
Som svalande snø ein skurdonne-dag er ein tru bodberar for deim som sender han, han kveikjer sjæli åt herren sin.
14 Moun ki toujou ap pwomèt san yo pa janm kenbe pwomès yo, se tankou nwaj ak van ki pa janm pote lapli.
Som skyer og vind utan regn er ein mann som kyter av gåvor han ikkje gjev.
15 Lè ou pa fè kòlè fasil, ou jwenn jwen pou fè chèf la kwè sa ou vle. Konsa tou, ak pawòl dous, w'ap kraze tout antrav ou ta ka jwenn sou chemen ou.
Tolmod fær domaren yvertald, og den linne tunga bryt bein.
16 Lè ou jwenn siwo myèl, bwè kantite ou ka bwè. Si ou pran twòp, l'a fè kè ou plen, l'a fè ou vonmi.
Finn du honning, so et det du treng, so du ikkje vert ovmett og spyr han ut.
17 Konsa tou, pa al rann vizit twò dri lakay zanmi ou, pou li pa bouke avè ou, pou l' pa rayi ou.
Set sjeldan din fot i huset åt grannen, so han ikkje vert leid deg og hatar deg.
18 Yon moun k'ap mache bay manti sou moun, se tankou yon makak chaplèt, yon nepe, yon flèch byen pwenti. Li ka touye ou.
Hamar og sverd og kvasse pil er den som vitnar falskt mot sin næste.
19 Jou malè, si ou mete konfyans ou sou moun trèt, se tankou si ou vle mòde ak dan pouri, osinon kouri sou pye foule.
Som roti tonn og ustød fot, so er lit til utru mann på trengselsdagen.
20 Chante mereng pou yon moun ki nan lapenn, se tankou moun ki wete tout rad sou li nan fredi, se tankou si ou prije sitwon sou yon malenng.
Som kastar du klædi ein frostdag, som eddik på natron, so er den som syng visor for sorgfullt hjarta.
21 Si lènmi ou grangou, ba li manje. Si li swaf dlo, ba li dlo pou l' bwè.
Er din fiend’ svolten, gjev honom mat, er han tyrst, so gjev honom drikka.
22 Lè sa a, w'a fè l' wont anpil. Seyè a va rekonpanse ou.
For då hopar du gloande kol på hovudet hans, og Herren skal løna deg att for det.
23 Tripotaj fè moun fè kòlè, menm jan nòde bay lapli.
Nordanvind føder regn, og ei kviskrande tunga sure andlit.
24 Pito ou viv pou kont ou nan yon kwen galata pase pou w'ap viv nan yon kay ansanm ak yon fanm k'ap chache kont tout tan.
Betre å bu i ei krå på taket enn ha sams hus med trættekjær kvinna.
25 Lè ou resevwa yon bon nouvèl ki soti nan peyi Jida, se tankou yon vè dlo fre pou yon moun ki sot moute mòn.
Som friske vatnet for den trøytte, so er god tidend frå eit land langt burte.
26 Lè yon moun ki mache dwat kite yon mechan pran tèt li, se tankou yon sous dlo moun mache ladan l', se tankou yon pi yo sal.
Som gruggi kjelda og ein utskjemd brunn, so er rettferdig mann som vinglar medan gudlaus ser det.
27 Twòp siwo myèl pa bon pou lasante. Konsa tou, pa chache pou moun nonmen non ou twòp.
Eta for mykje honning er ikkje godt, men å granska det vandaste er ei æra.
28 Si ou pa kapab kontwole kòlè ou, ou tankou yon lavil san ranpa. Y'ap anvayi l' fasil. Y'ap mete men sou ou fasil.
Som ein by med murarne brotne og burte er mannen som ikkje kann styra sin hug.
