< Pwovèb 23 >
1 Lè chèf envite ou manje sou menm tab ak li, pa janm bliye ki moun li ye.
Quando sederis ut comedas cum principe, diligenter attende quae apposita sunt ante faciem tuam:
2 Si ou se yon moun ki gen bon lapeti, kontwole bouch ou.
et statue cultrum in gutture tuo, si tamen habes in potestate animam tuam,
3 Pa pote lanvi sou bon ti manje l'ap ofri ou yo. Se ka yon pèlen li tann pou ou.
ne desideres de cibis eius, in quo est panis mendacii.
4 Pa touye tèt ou ap kouri dèyè lajan pou ou vin rich. Wete lide ou sou sa.
Noli laborare ut diteris: sed prudentiae tuae pone modum.
5 Paske, anvan ou bat je ou, li gen tan disparèt. Ou ta di lajan gen zèl. Li rete konsa, li vole, li ale.
Ne erigas oculos tuos ad opes, quas non potes habere: quia facient sibi pennas quasi aquilae, et volabunt in caelum.
6 Pa chita pou ou manje sou menm tab ak moun ki tikoulout. Pa pote lanvi sou manje l'ap ofri ou.
Ne comedas cum homine invido, et ne desideres cibos eius:
7 Li chich ata ak tèt pa li, ale wè avè ou. L'ap di ou: Manje non, monchè! Bwè non! Men se pa ak tout kè li l'ap di ou sa.
quoniam in similitudinem arioli, et coniectoris, aestimat quod ignorat. Comede et bibe, dicet tibi: et mens eius non est tecum.
8 W'a vonmi tou sa ou te manje a. Tout bèl pawòl ou te di l' yo p'ap sèvi ou anyen.
Cibos, quos comederas, evomes: et perdes pulchros sermones tuos.
9 Pa chache fè yon moun san konprann konprann anyen. Li p'ap tande anyen nan sa w'ap di l' la. Lèfini, l'ap meprize ou met sou li.
In auribus insipientium ne loquaris: qui despicient doctrinam eloquii tui.
10 Pa janm deplase bòn tè kote yo te ye depi lontan an. Pa antre sou jaden ki pou timoun san papa.
Ne attingas parvulorum terminos: et agrum pupillorum ne introeas:
11 Se Bondye k'ap defann yo, li gen anpil pouvwa. L'a plede kòz yo kont ou.
Propinquus enim illorum fortis est: et ipse iudicabit contra te causam illorum.
12 Mete tèt ou an plas lè y'ap moutre ou kichòy. Louvri zòrèy ou lè yon moun ki gen konesans ap pale.
Ingrediatur ad doctrinam cor tuum: et aures tuae ad verba scientiae.
13 Ou pa bezwen pè bat yon timoun. Yon bèl kal, sa p'ap touye l'.
Noli subtrahere a puero disciplinam: si enim percusseris eum virga, non morietur.
14 Okontrè, si ou bat li, w'a sove nanm li pou l' pa mouri. (Sheol )
Tu virga percuties eum: et animam eius de inferno liberabis. (Sheol )
15 Pitit mwen, si ou gen bon konprann, mwen p'ap manke kontan.
Fili mi, si sapiens fuerit animus tuus, gaudebit tecum cor meum:
16 M'a kontan anpil lè m'a tande bon pawòl k'ap soti nan bouch ou.
et exultabunt renes mei, cum locuta fuerint recta labia tua.
17 Pa pote lanvi sou moun k'ap fè sa ki mal. Nan tou sa w'ap fè, toujou gen krentif pou Bondye.
Non aemuletur cor tuum peccatores: sed in timore Domini esto tota die:
18 Paske gen denmen. Se pa pou gremesi w'ap tann sa w'ap tann lan.
quia habebis spem in novissimo, et praestolatio tua non auferetur.
19 Louvri zòrèy ou, gason mwen, pou ou ka gen bon konprann, pou ou ka mache dwat. Kalkile byen kote w'ap mete pye ou, pou ou ka mache dwat.
Audi fili mi, et esto sapiens: et dirige in via animum tuum.
20 Pa fè zanmi avèk moun k'ap bwè twòp, ak moun k'ap fè safte.
Noli esse in conviviis potatorum, nec in comessationibus eorum, qui carnes ad vescendum conferunt:
21 Paske moun k'ap fè metye bwè ak moun ki afre ap vin pòv. Si ou pase tout tan ou ap dòmi, talè konsa w'ap mache yon men devan yon men dèyè.
quia vacantes potibus, et dantes symbola consumentur, et vestietur pannis dormitatio.
22 Pitit mwen, koute papa ou ki fè ou. Pa meprize manman ou lè li fin granmoun.
Audi patrem tuum, qui genuit te: et ne contemnas cum senuerit mater tua.
23 Verite, konesans, lespri ak bon konprann, se bagay ou mèt peye chè pou ou genyen. Men, pa janm vann sa.
Veritatem eme, et noli vendere sapientiam, et doctrinam, et intelligentiam.
24 Papa ki gen yon pitit k'ap mache dwat ap toujou kontan. Manman ki fè yon pitit ki gen bon konprann ap toujou gen kè kontan.
Exultat gaudio pater iusti: qui sapientem genuit, laetabitur in eo.
25 Fè kè papa ou ak manman ou kontan. Fè kè manman ki fè ou la kontan.
Gaudeat pater tuus, et mater tua, et exultet quae genuit te.
26 Pitit mwen, louvri zòrèy ou pou tande sa m'ap di ou. Louvri je ou byen pou ou wè jan m'ap viv.
Praebe fili mi cor tuum mihi: et oculi tui vias meas custodiant.
27 Fanm jennès se tankou yon twou pèlen, fanm adiltè se tankou yon pi jis jis.
Fovea enim profunda est meretrix: et puteus angustus, aliena.
28 Tankou vòlò, y'ap pare pèlen pou ou. Yo fè anpil gason pèdi tèt yo.
Insidiatur in via quasi latro, et quos incautos viderit, interficiet.
29 Ki moun ki nan tèt chaje, ki nan lapenn? Ki moun ki toujou nan kont, ki tou tan ap plenyen? Ki moun k'ap pran kou san rezon, ki gen je yo tou wouj?
Cui vae? cuius patri vae? cui rixae? cui foveae? cui sine causa vulnera? cui suffusio oculorum?
30 Se moun k'ap bwè twòp gwòg, moun k'ap kouri dèyè tranpe.
Nonne his, qui commorantur in vino, et student calicibus epotandis?
31 Pa kite bweson pran nanm ou, ou te mèt wè jan li bèl, jan li klè nan vè a. Lè ou bwè l', li desann dous nan gòj ou.
Ne intuearis vinum quando flavescit, cum splenduerit in vitro color eius: ingreditur blande,
32 Men, pita ou santi se tankou yon move sèpan ki mòde ou, yon sèpan aspik ki pike ou.
sed in novissimo mordebit ut coluber, et sicut regulus venena diffundet.
33 W'ap wè tout bagay ap vire devan je ou, w'ap depale.
Oculi tui videbunt extraneas, et cor tuum loquetur perversa.
34 W'ap santi tankou si ou te sou lanmè: w'ap tankou si ou te sou tèt yon ma batiman.
Et eris sicut dormiens in medio mari, et quasi sopitus gubernator, amisso clavo:
35 Lè sa a w'a di: Gen lè yo bat mwen, mwen pa santi sa. Gen lè yo te ban m' kou, mwen pa konn sa. Kilè m'a leve la a? Mwen ta pran yon ti kou ankò.
et dices: Verberaverunt me, sed non dolui: traxerunt me, et ego non sensi: quando evigilabo, et rursus vina reperiam?