Pwovèb 15
1 Yon bon repons dous ap kalme yon moun ki ankòlè. Men, si ou reponn li rèd, w'ap fè l' pi eksite.
Responsio mollis frangit iram: sermo durus suscitat furorem.
2 Pawòl ki soti nan bouch moun ki gen bon konprann fè ou anvi konnen tou. Men, pawòl ki soti nan bouch moun san konprann, se pawòl san sans.
Lingua sapientium ornat scientiam: os fatuorum ebullit stultitiam.
3 Je Seyè a toupatou, l'ap veye tout moun, bon kou mechan.
In omni loco oculi Domini contemplantur bonos et malos.
4 Bon pawòl yon zanmi bay lavi. Men, move pawòl demanbre.
Lingua placabilis, lignum vitæ: quæ autem immoderata est, conteret spiritum.
5 Moun fou pa koute lè papa yo ap pale yo. Men, moun ki gen bon konprann koute lè y'ap rale zòrèy yo.
Stultus irridet disciplinam patris sui: qui autem custodit increpationes, astutior fiet. In abundanti iustitia virtus maxima est: cogitationes autem impiorum eradicabuntur.
6 Moun ki mache dwat ap toujou gen sa yo bezwen an kantite lakay yo. Men, tou sa mechan yo genyen se tèt chaje pou yo.
Domus iusti plurima fortitudo: et in fructibus impii conturbatio.
7 Lè moun ki gen bon konprann yo ap pale, se konesans y'ap bay. Men, se pa menm bagay pou moun ki san konprann yo.
Labia sapientium disseminabunt scientiam: cor stultorum dissimile erit.
8 Seyè a pa ka sipòte lè mechan yo ap ofri bèt pou touye pou li. Men, sa fè l' plezi anpil lè moun k'ap mache dwat yo ap lapriyè nan pye l'.
Victimæ impiorum abominabiles Domino: vota iustorum placabilia:
9 Seyè a pa ka sipòte jan mechan yo ap viv la. Men, li renmen moun k'ap fè sa ki dwat devan li.
Abominatio est Domino via impii: qui sequitur iustitiam, diligitur ab eo.
10 Moun ki fè sa ki mal mèt pare tann pinisyon yo. Men, moun ki pa ka sipòte pou yo pini yo pa lwen mouri.
Doctrina mala deserenti viam vitæ: qui increpationes odit, morietur.
11 Seyè a konnen sa k'ap pase nan twou san fon an ak nan peyi kote mò yo ye a. Ou pa bezwen mande si l' pa konnen sa k'ap pase nan kè moun. (Sheol h7585)
Infernus, et perditio coram Domino: quanto magis corda filiorum hominum? (Sheol h7585)
12 Moun k'ap pase moun nan betiz pa renmen moun rale zòrèy yo. Yo pa janm mande moun ki gen bon konprann konsèy.
Non amat pestilens eum, qui se corripit: nec ad sapientes graditur.
13 Lè kè ou kontan, yo wè sa sou figi ou. Lè ou nan lapenn, ou kagou.
Cor gaudens exhilarat faciem: in mœrore animi deiicitur spiritus.
14 Yon moun ki gen konprann toujou ap chache gen konesans. Men, moun sòt pran plezi nan pale koze san sans.
Cor sapientis quærit doctrinam: et os stultorum pascitur imperitia.
15 Lè ou nan lafliksyon, chak jou se pwoblèm. Men, lè kè ou kontan, lavi se yon fèt pou ou.
Omnes dies pauperis, mali: secura mens quasi iuge convivium.
16 Pito ou pa gen anpil byen men ou gen krentif pou Bondye pase pou ou rich epi pou ou nan tèt chaje.
Melius est parum cum timore Domini, quam thesauri magni et insatiabiles.
17 Pito ou manje mayi moulen blanch ak moun ki renmen ou pase pou ou manje vyann ou byen gra ak moun ki rayi ou.
Melius est vocari ad olera cum charitate: quam ad vitulum saginatum cum odio.
18 Yon moun ki gen san wo toujou ap pouse dife. Men, moun ki pa fè kòlè fasil toujou ap mete lapè.
Vir iracundus provocat rixas: qui patiens est, mitigat suscitatas.
19 Lè ou parese, ou wè pwoblèm toupatou. Men, pou moun ki pa pè travay, pa gen pwoblèm ki pou rete l'.
Iter pigrorum quasi sepes spinarum: via iustorum absque offendiculo.
20 Yon pitit byen elve fè kè papa l' kontan. Men, yon moun ki san konprann meprize manman l'.
Filius sapiens lætificat patrem: et stultus homo despicit matrem suam.
21 Moun ki san konprann kontan lè y'ap aji tankou moun fou. Men, moun ki gen konprann ap toujou fè sa ki dwat.
Stultitia gaudium stulto: et vir prudens dirigit gressus suos.
22 Lè ou pa pran konsèy, plan travay ou p'ap mache. Lè ou pran konsèy nan men anpil moun, ou mèt sèten travay ou ap mache byen.
Dissipantur cogitationes ubi non est consilium: ubi vero sunt plures consiliarii, confirmantur.
23 Ala kontan ou kontan lè ou jwenn yon bon repons pou ou bay! Ala bon sa bon lè ou jwenn yon pawòl ki tonbe daplon!
Lætatur homo in sententia oris sui: et sermo opportunus est optimus.
24 Moun ki gen konprann, se yon chemen moute y'ap swiv, chemen lavi a. Yo pa pran chemen desann, chemen lanmò a. (Sheol h7585)
Semita vitæ super eruditum, ut declinet de inferno novissimo. (Sheol h7585)
25 Seyè a ap disparèt moun awogan yo ansanm ak tout fanmi yo. Men, l'ap pwoteje kay fanm ki pèdi mari yo.
Domum superborum demolietur Dominus: et firmos faciet terminos viduæ.
26 Seyè a pa ka sipòte lide mechan yo gen nan tèt yo. Men, sa fè l' plezi pou l' tande pawòl moun ki san repwòch.
Abominatio Domini cogitationes malæ: et purus sermo pulcherrimus firmabitur ab eo.
27 Moun k'ap kouri dèyè lajan, se traka y'ap chache bay fanmi yo. Men, moun ki refize kite yo achte l' ap viv lontan.
Conturbat domum suam qui sectatur avaritiam: qui autem odit munera, vivet. Per misericordiam et fidem purgantur peccata: per timorem autem Domini declinat omnis a malo.
28 Yon moun ki dwat kalkile anvan li bay repons. Men, mechan yo prese bay move pawòl.
Mens iusti meditatur obedientiam: os impiorum redundat malis.
29 Lè mechan yo ap lapriyè, Seyè a pa sou bò yo. Men, li pare zòrèy li pou l' koute sa moun ki mache dwat yo ap di l'.
Longe est Dominus ab impiis: et orationes iustorum exaudiet.
30 Ou kontan lè ou wè moun ki kontan wè ou. Ou santi w'ap viv lè ou resevwa bon nouvèl.
Lux oculorum lætificat animam: fama bona impinguat ossa.
31 Moun ki koute lè y'ap rale zòrèy yo pou byen yo va jwenn yon plas nan sosyete moun ki gen bon konprann.
Auris, quæ audit increpationes vitæ, in medio sapientium commorabitur.
32 Moun ki refize mache sou prigad yo rayi tèt yo. Men, moun ki asepte lè yo rale zòrèy yo ap vin gen plis konprann.
Qui abiicit disciplinam, despicit animam suam: qui autem acquiescit increpationibus, possessor est cordis.
33 Lè ou gen krentif pou Bondye, ou deja konprann anpil bagay. Lè ou soumèt devan Bondye, moun va fè lwanj ou.
Timor Domini, disciplina sapientiæ: et gloriam præcedit humilitas.
