Κατα Ματθαιον 10
1 Καὶ προσκαλεσάμενος τοὺς δώδεκα μαθητὰς αὐτοῦ, ἔδωκεν αὐτοῖς ἐξουσίαν πνευμάτων ἀκαθάρτων, ὥστε ἐκβάλλειν αὐτά, καὶ θεραπεύειν πᾶσαν νόσον καὶ πᾶσαν μαλακίαν.
Basa naa ma, Yesus noꞌe ana mana tungga nara fo rema raꞌabꞌue. Boe ma Ana fee se koasa fo reu use-oi nitu hetar ma tao raꞌahahaiꞌ atahori mamahedꞌiꞌ mataꞌ-mataꞌ.
2 Τῶν δὲ δώδεκα ἀποστόλων τὰ ὀνόματά ἐστι ταῦτα· πρῶτος Σίμων ὁ λεγόμενος Πέτρος, καὶ Ἀνδρέας ὁ ἀδελφὸς αὐτοῦ· Ἰάκωβος ὁ τοῦ Ζεβεδαίου, καὶ Ἰωάννης ὁ ἀδελφὸς αὐτοῦ·
Ana mana tunggan ka sanahulu ruaꞌ fo Ana denuꞌ ra nara nara, naeni: Ka esan, naran Simon (fo roꞌe na rae, ‘Petrus’) boe ma odꞌin, naran Anderias, ma, Yakobis, no odꞌin, naran Yohanis (ruꞌa se, Sabadeus ana nara)
3 Φίλιππος, καὶ Βαρθολομαῖος· Θωμᾶς, καὶ Ματθαῖος ὁ τελώνης· Ἰάκωβος ὁ τοῦ Ἀλφαίου, καὶ Λεββαῖος ὁ ἐπικληθεὶς Θαδδαῖος·
Boe ma Filipus, no Bartolomeos. Ma Tomas, no Mateos (mana edꞌa bea). Yakobis (Alpius anan), no Tadius.
4 Σίμων ὁ Κανανίτης, καὶ Ἰούδας Ἰσκαριώτης ὁ καὶ παραδοὺς αὐτόν.
Simon (mana tungga partei Selot), boe ma Yudas Iskariot (dei fo mana seo hendi Yesus).
5 Τούτους τοὺς δώδεκα ἀπέστειλεν ὁ Ἰησοῦς, παραγγείλας αὐτοῖς, λέγων, Εἰς ὁδὸν ἐθνῶν μὴ ἀπέλθητε, καὶ εἰς πόλιν Σαμαρειτῶν μὴ εἰσέλθητε·
Basa naa ma, Yesus denu ana mana tungga atahori ka sanahulu ruaꞌ ra, Ana parenda se nae, “Au denu nggi mii sia hita atahori Yahudi nara, huu hetar mia hita atahori nara nda tungga Lamatuaꞌ dalan no matetuꞌ sa. Ara onaꞌ, bibꞌi lombo mana mopoꞌ ra. Huu naa, ama afiꞌ mii sia atahori nda Yahudi ra sa ma atahori Samaria ra.
6 πορεύεσθε δὲ μᾶλλον πρὸς τὰ πρόβατα τὰ ἀπολωλότα οἴκου Ἰσραήλ.
7 Πορευόμενοι δὲ κηρύσσετε, λέγοντες ὅτι Ἤγγικεν ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν.
Mii mifadꞌe hita atahori Israꞌel nara mae, ‘Fai na losa de basa atahori bisa dadꞌi Lamatualain atahorin ena.’
8 Ἀσθενοῦντας θεραπεύετε, λεπροὺς καθαρίζετε, δαιμόνια ἐκβάλλετε· δωρεὰν ἐλάβετε, δωρεὰν δότε.
Mii tao miꞌihahaiꞌ atahori mamahedꞌiꞌ ra, mii tao misodꞌa baliꞌ atahori mates ra, tao miꞌihahaiꞌ atahori mamahedꞌi kusta, ma use-oi hendi nitu ra. Lamatuaꞌ pala-banggi fee nggi naen seli ena, te Ana nda noꞌe baliꞌ saa sa boe. Dadꞌi ia naa ama musi mii fo pala-banggi naeꞌ fee neu atahori laen fai, akaꞌ naa afiꞌ moꞌe baliꞌ saa-saa sia se boe.
9 Μὴ κτήσησθε χρυσόν, μηδὲ ἄργυρον, μηδὲ χαλκὸν εἰς τὰς ζώνας ὑμῶν,
Ama laoꞌ rou-rou, e. Nda parlu mendi doiꞌ sa,
10 μὴ πήραν εἰς ὁδόν, μηδὲ δύο χιτῶνας, μηδὲ ὑποδήματα, μηδὲ ῥάβδους· ἄξιος γὰρ ὁ ἐργάτης τῆς τροφῆς αὐτοῦ ἐστιν.
lepa-ngges, bua-baꞌu seluaoꞌ, sapatu, do teteas. Huu atahori mana tao ues, nandaa hambu eni hahambun fo nasodꞌa.
11 Εἰς ἣν δ᾽ ἂν πόλιν ἢ κώμην εἰσέλθητε, ἐξετάσατε τίς ἐν αὐτῇ ἄξιός ἐστι· κἀκεῖ μείνατε, ἕως ἂν ἐξέλθητε.
Mete ma misiꞌ kota esa, do, kamboꞌ esa, na, ama sangga atahori mana naena rala maloleꞌ mana nau simbo nggi. Fo leo sia naa, losa ama lao hela mamanaꞌ naa.
12 Εἰσερχόμενοι δὲ εἰς τὴν οἰκίαν, ἀσπάσασθε αὐτήν.
Mete ma misiꞌ atahori sa umen, na, olaꞌ mae, ‘Sodꞌa-moleꞌ! Lamatuaꞌ fee nggi papala-babꞌanggiꞌ.’
13 Καὶ ἐὰν μὲν ᾖ ἡ οἰκία ἀξία, ἐλθέτω ἡ εἰρήνη ὑμῶν ἐπ᾽ αὐτήν· ἐὰν δὲ μὴ ᾖ ἀξία, ἡ εἰρήνη ὑμῶν πρὸς ὑμᾶς ἐπιστραφήτω.
Mete ma atahori sia ume a simbo nggi no maloleꞌ, ama moꞌe fo Lamatuaꞌ fee se papala-babꞌanggiꞌ. Te mete ma ara nda simbo nggi sa, na, Lamatuaꞌ o nda fee se papala-babꞌanggiꞌ sa boe. Te papala-babꞌanggiꞌ baliꞌ neti nggi.
14 Καὶ ὃς ἐὰν μὴ δέξηται ὑμᾶς μηδὲ ἀκούσῃ τοὺς λόγους ὑμῶν, ἐξερχόμενοι τῆς οἰκίας ἢ τῆς πόλεως ἐκείνης, ἐκτινάξατε τὸν κονιορτὸν τῶν ποδῶν ὑμῶν.
Mete ma atahori nda nau rena nggi sa, na, lao hela ume naa, do, kota naa, basa naa nggafur hendi afu sia ei mara, fo dadꞌi tatandaꞌ oi, ara nda nau rena saa, de, ara lemba-dꞌoi ao nara
15 Ἀμὴν λέγω ὑμῖν, ἀνεκτότερον ἔσται γῇ Σοδόμων καὶ Γομόρρων ἐν ἡμέρᾳ κρίσεως, ἢ τῇ πόλει ἐκείνῃ.
Mete ma losa fai nggero-furiꞌ fo Lamatualain huku-dꞌoki atahori sia raefafoꞌ, na huku-dokiꞌ soaꞌ neu atahori nda mana nau simbo nggi sa, beran lenaꞌ huku-dokiꞌ neu Sodꞌom no Gomora fo deꞌulaka nara manaseliꞌ a. Te misinedꞌa, e! Te dei fo Ana natudꞌa huku-dokiꞌ beran seli soaꞌ neu atahori nda mana nau simbo nggi sa!”
16 Ἰδού, ἐγὼ ἀποστέλλω ὑμᾶς ὡς πρόβατα ἐν μέσῳ λύκων· γίνεσθε οὖν φρόνιμοι ὡς οἱ ὄφεις, καὶ ἀκέραιοι ὡς αἱ περιστεραί.
“Misinedꞌa, e! Te Au denu nggi ia, onaꞌ Au fee bibꞌi lombo nisiꞌ busa fui deꞌulakaꞌ a taladꞌan. Huu naa, ama musi pake dudꞌuꞌat onaꞌ mengge mahineꞌ. Boe ma rala mara musi ndoos onaꞌ mbui lunda nda mana sangga dala deulakaꞌ sa.
17 Προσέχετε δὲ ἀπὸ τῶν ἀνθρώπων· παραδώσουσι γὰρ ὑμᾶς εἰς συνέδρια, καὶ ἐν ταῖς συναγωγαῖς αὐτῶν μαστιγώσουσιν ὑμᾶς·
Te besa-besa, o! Dei fo atahori tao doidꞌoso nggi. Dei fo ara nore nggi misiꞌ mamana nggero dedꞌeat agama. Ma dei fo ara filo nggi sia ume hule-oꞌe nara.
18 καὶ ἐπὶ ἡγεμόνας δὲ καὶ βασιλεῖς ἀχθήσεσθε ἕνεκεν ἐμοῦ, εἰς μαρτύριον αὐτοῖς καὶ τοῖς ἔθνεσιν.
Dei fo ara nore nggi mii mitaa sia hofernor no maneꞌ a, huu ama tungga Au. Te ama musi pake kakaꞌeꞌ naa fo mifadꞌe Hara-lii Malole ngga neu se. No taꞌo naa, atahori nda mana rahine Lamatuaꞌ sa o, hambu rena soꞌal Au boe.
19 Ὅταν δὲ παραδιδῶσιν ὑμᾶς, μὴ μεριμνήσητε πῶς ἢ τί λαλήσητε· δοθήσεται γὰρ ὑμῖν ἐν ἐκείνῃ τῇ ὥρᾳ τί λαλήσετε·
Te mete ma atahori nore rendi nggi onaꞌ naa, na, afiꞌ mimitau mae, ‘Dei fo au olaꞌ ae saa?” Do, ‘Dei fo, au utaa ae, saa?’ Sudi boe dudꞌuꞌa taꞌo naa, huu losa fain, dei fo hei Amam sia sorga nafadꞌe saa fo ama musi olaꞌ.
20 οὐ γὰρ ὑμεῖς ἐστε οἱ λαλοῦντες, ἀλλὰ τὸ πνεῦμα τοῦ πατρὸς ὑμῶν τὸ λαλοῦν ἐν ὑμῖν.
Leleꞌ naa, saa fo ama olaꞌ naa, nda miaꞌ a hei e sa, te Dula-dalen nafadꞌe nggi saa fo ama olaꞌ a.
21 Παραδώσει δὲ ἀδελφὸς ἀδελφὸν εἰς θάνατον, καὶ πατὴρ τέκνον· καὶ ἐπαναστήσονται τέκνα ἐπὶ γονεῖς, καὶ θανατώσουσιν αὐτούς.
Hei mete neuꞌ ena, te dei fo sia ume sa rala, mete ma hambu atahori ramahere Au, dei fo toronoo nara sangga dalaꞌ fo fee atahori tao risa e. Ma mete ma anaꞌ sa namahere, dei fo aman tao nisa e. Mete ma amaꞌ no inaꞌ sa ramahere, dei fo ana bonggin tao nisa se.
22 Καὶ ἔσεσθε μισούμενοι ὑπὸ πάντων διὰ τὸ ὄνομά μου· ὁ δὲ ὑπομείνας εἰς τέλος, οὗτος σωθήσεται.
Mete te, dei fo basa atahori binci nggi seli, huu ama tungga Au. Te, atahori mana naꞌatataaꞌ nakandoo losa babꞌasan, dei fo Lamatualain fee ne masoi-masodꞌaꞌ.
23 Ὅταν δὲ διώκωσιν ὑμᾶς ἐν τῇ πόλει ταύτῃ, φεύγετε εἰς τὴν ἄλλην· ἀμὴν γὰρ λέγω ὑμῖν, οὐ μὴ τελέσητε τὰς πόλεις τοῦ Ἰσραήλ, ἕως ἂν ἔλθῃ ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου.
Mete ma atahori tao doidꞌoso nggi sia kota esa, na, mela misiꞌ kota laen. Tebꞌe! Au ia, Atahori Matetuꞌ a. Dei fo ama nda feꞌe lao ndule basa kota Israꞌel sa, te Au baliꞌ uma ena.
24 Οὐκ ἔστι μαθητὴς ὑπὲρ τὸν διδάσκαλον, οὐδὲ δοῦλος ὑπὲρ τὸν κύριον αὐτοῦ.
Atahori ra biasa fee hadꞌa-hormat neu meser esa, lenaꞌ ana dedꞌenu nara. Ma atahori fee hadꞌa-hormat neu malangga esa, lenaꞌ ana mana tao ues nara.
25 Ἀρκετὸν τῷ μαθητῇ ἵνα γένηται ὡς ὁ διδάσκαλος αὐτοῦ, καὶ ὁ δοῦλος ὡς ὁ κύριος αὐτοῦ. Εἰ τὸν οἰκοδεσπότην Βεελζεβοὺλ ἐκάλεσαν, πόσῳ μᾶλλον τοὺς οἰκειακοὺς αὐτοῦ;
Mete ma ana dedꞌenuꞌ esa nanori fo mahinen onaꞌ meser na, ana nae naa dai ena. Ma mete ma ana mana tao ues naa nanori fo mahinen onaꞌ malanggan, na, ana o nae naa dai ena boe. Dadꞌi misinedꞌa, e! Mete ma atahori roꞌe tenu umeꞌ a ena rae, ‘Ho ia, Balsebul, naeni nitu ra malanggan!’ Na, tantu ume isi nara o hambu naraꞌ nda maloleꞌ lenaꞌ sa fai.”
26 Μὴ οὖν φοβηθῆτε αὐτούς· οὐδὲν γάρ ἐστι κεκαλυμμένον ὃ οὐκ ἀποκαλυφθήσεται, καὶ κρυπτὸν ὃ οὐ γνωσθήσεται.
“Dadꞌi ama afiꞌ mimitau atahori mana labꞌan nggi. Te saa fo atahori tao raꞌafuniꞌ, dei fo basa atahori rita boe.
27 Ὃ λέγω ὑμῖν ἐν τῇ σκοτίᾳ, εἴπατε ἐν τῷ φωτί· καὶ ὃ εἰς τὸ οὖς ἀκούετε, κηρύξατε ἐπὶ τῶν δωμάτων.
Saa fo Au unori neu mesaꞌ nggi, dei fo ama musi mii mifadꞌe neu basa atahori. Boe ma saa fo Au ufadꞌe neenee, dei fo ama musi mii mifadꞌe ndule basa mamanaꞌ ra.
28 Καὶ μὴ φοβεῖσθε ἀπὸ τῶν ἀποκτενόντων τὸ σῶμα, τὴν δὲ ψυχὴν μὴ δυναμένων ἀποκτεῖναι· φοβήθητε δὲ μᾶλλον τὸν δυνάμενον καὶ τὴν ψυχὴν καὶ τὸ σῶμα ἀπολέσαι ἐν γεέννῃ. (Geenna g1067)
Afiꞌ mimitau atahori, te ara bisa ramateꞌ atahori, te nda bisa tao ralutu atahori ao samana nara sa. Naa de, ama musi mimitau Lamatualain, huu naꞌena koasa fo nggari atahori ao sisin no samanan nisiꞌ tasi ai mana mbila roroo nakandooꞌ a. (Geenna g1067)
29 Οὐχὶ δύο στρουθία ἀσσαρίου πωλεῖται; Καὶ ἓν ἐξ αὐτῶν οὐ πεσεῖται ἐπὶ τὴν γῆν ἄνευ τοῦ πατρὸς ὑμῶν·
Dadꞌi tao manggatetee rala mara. Atahori seo mbui randak sia pasar felin mbeiꞌ a. Te nda hambu esa tudꞌa fo mate sa boe, mete ma Amam mana sia sorga nda nau sa.
30 ὑμῶν δὲ καὶ αἱ τρίχες τῆς κεφαλῆς πᾶσαι ἠριθμημέναι εἰσί.
Hei Amam sia sorga o tao mataꞌ neu nggi losa dala-dala ana dikiꞌ ra. Langga fulu mara dedesi nara o, Ana nahine ena.
31 Μὴ οὖν φοβηθῆτε· πολλῶν στρουθίων διαφέρετε ὑμεῖς.
De ama afiꞌ mimitau! Huu Lamatualain nilei nggi mafeliꞌ lenaꞌ basa mbui randak ra.”
32 Πᾶς οὖν ὅστις ὁμολογήσει ἐν ἐμοὶ ἔμπροσθεν τῶν ἀνθρώπων, ὁμολογήσω κἀγὼ ἐν αὐτῷ ἔμπροσθεν τοῦ πατρός μου τοῦ ἐν οὐρανοῖς.
Basa ma Yesus olaꞌ fai nae, taꞌo ia, “Atahori mana nambarani nataa sia atahori matan sia raefafoꞌ ia nae eni nahine Au, dei fo Au o utaa sia Ama Ngga matan sia sorga ae, ‘Eni ia, Au atahori ngga.’
33 Ὅστις δ᾽ ἂν ἀρνήσηταί με ἔμπροσθεν τῶν ἀνθρώπων, ἀρνήσομαι αὐτὸν κἀγὼ ἔμπροσθεν τοῦ πατρός μου τοῦ ἐν οὐρανοῖς.
Te atahori mana nafanii Au sia atahori matan nae, eni nda nahine Au sa, dei fo Au o ufadꞌe Ama ngga sia sorga ae, ‘Au nda uhine atahori ia sa.’”
34 Μὴ νομίσητε ὅτι ἦλθον βαλεῖν εἰρήνην ἐπὶ τὴν γῆν· οὐκ ἦλθον βαλεῖν εἰρήνην, ἀλλὰ μάχαιραν.
“Hei afiꞌ duꞌa mae, Au uma endi sodꞌa-moleꞌ sia raefafoꞌ ia. Te Au uma tao atahori esa balabꞌan no esa.
35 Ἦλθον γὰρ διχάσαι ἄνθρωπον κατὰ τοῦ πατρὸς αὐτοῦ, καὶ θυγατέρα κατὰ τῆς μητρὸς αὐτῆς, καὶ νύμφην κατὰ τῆς πενθερᾶς αὐτῆς·
Au raefafoꞌ uma ia, tungga saa fo Lamatuaꞌ mana ola-ola nara olaꞌ memaꞌ rae, ‘Dei fo ana touꞌ labꞌan aman, ana inaꞌ labꞌan inan, ma ana feto feus labꞌan ina arin,
36 καὶ ἐχθροὶ τοῦ ἀνθρώπου οἱ οἰκειακοὶ αὐτοῦ.
Te ume isiꞌ ra esa musu no esa.’
37 Ὁ φιλῶν πατέρα ἢ μητέρα ὑπὲρ ἐμέ, οὐκ ἔστι μου ἄξιος· καὶ ὁ φιλῶν υἱὸν ἢ θυγατέρα ὑπὲρ ἐμέ, οὐκ ἔστι μου ἄξιος·
De atahori mana nae tungga Au tebꞌe-tebꞌeꞌ, musi sue Au lenaꞌ basa e; lenaꞌ ina-aman ma lenaꞌ ana nara. Te hokoꞌ na, atahori naa nda nandaa dadꞌi Au atahori ngga sa.
38 καὶ ὃς οὐ λαμβάνει τὸν σταυρὸν αὐτοῦ καὶ ἀκολουθεῖ ὀπίσω μου, οὐκ ἔστι μου ἄξιος.
Huu atahori mana nae tungga Au, te nda nau lemba susa-sonaꞌ sa, na nda nandaa dadꞌi Au atahori ngga sa.
39 Ὁ εὑρὼν τὴν ψυχὴν αὐτοῦ ἀπολέσει αὐτήν· καὶ ὁ ἀπολέσας τὴν ψυχὴν αὐτοῦ ἕνεκεν ἐμοῦ εὑρήσει αὐτήν.
Atahori mana sadꞌia mate huu ana tungga Au, dei fo ana hambu nasodꞌa nakandoo no Lamatuaꞌ. Te atahori mana nauꞌ a nasodꞌa soaꞌ neuꞌ a aon, dei fo masodꞌan, mopo hendiꞌ e neuꞌ ena!”
40 Ὁ δεχόμενος ὑμᾶς ἐμὲ δέχεται· καὶ ὁ ἐμὲ δεχόμενος δέχεται τὸν ἀποστείλαντά με.
“Atahori mana simbo nggi no maloleꞌ, eni o simbo Au boe. Ma atahori mana simbo Au, ana o simbo Lamatualain mana denu Auꞌ a.
41 Ὁ δεχόμενος προφήτην εἰς ὄνομα προφήτου μισθὸν προφήτου λήψεται· καὶ ὁ δεχόμενος δίκαιον εἰς ὄνομα δικαίου μισθὸν δικαίου λήψεται.
Atahori mana simbo Lamatualain mana ola-olan, huu ana olaꞌ soꞌal Lamatuaꞌ, dei fo Lamatuaꞌ bala-bꞌae e onaꞌ Ana bala-bꞌae mana ola-olan esa. Boe ma atahori mana simbo atahori rala ndoos esa, huu atahori naa tungga tebꞌe-tebꞌeꞌ Lamatuaꞌ hihii-nanaun, dei fo Lamatuaꞌ bala-bꞌae e onaꞌ Ana bala-bꞌae atahori rala ndoos esa.
42 Καὶ ὃς ἐὰν ποτίσῃ ἕνα τῶν μικρῶν τούτων ποτήριον ψυχροῦ μόνον εἰς ὄνομα μαθητοῦ, ἀμὴν λέγω ὑμῖν, οὐ μὴ ἀπολέσῃ τὸν μισθὸν αὐτοῦ.
Atahori mana simbo ana diki anaꞌ esa huu ana tungga Au, dei fo Lamatuaꞌ bala-bꞌae e. Mae atahori fee akaꞌ oe nggalas esa o, Lamatualain nda liliiꞌ e sa.”
