Κατα Μαρκον 14
1 ην δε το πασχα και τα αζυμα μετα δυο ημερας και εζητουν οι αρχιερεις και οι γραμματεις πως αυτον εν δολω κρατησαντες αποκτεινωσιν
Pask and the feest of therf looues was after twei daies. And the hiyest preestis and scribis souyten, hou thei schulden holde hym with gile, and sle.
2 ελεγον δε μη εν τη εορτη μηποτε θορυβος εσται του λαου
But thei seiden, Not in the feeste dai, lest perauenture a noyse were maad among the puple.
3 και οντος αυτου εν βηθανια εν τη οικια σιμωνος του λεπρου κατακειμενου αυτου ηλθεν γυνη εχουσα αλαβαστρον μυρου ναρδου πιστικης πολυτελους και συντριψασα το αλαβαστρον κατεχεεν αυτου κατα της κεφαλης
And whanne he was at Betanye, in the hous of Symount leprous, and restide, a womman cam, that hadde a boxe of alabastre of precious oynement spikenard; and whanne the boxe of alabastre was brokun, sche helde it on his heed.
4 ησαν δε τινες αγανακτουντες προς εαυτους και λεγοντες εις τι η απωλεια αυτη του μυρου γεγονεν
But there weren summe that beren it heuyli with ynne hem silf, and seiden, Wher to is this losse of oynement maad?
5 ηδυνατο γαρ τουτο πραθηναι επανω τριακοσιων δηναριων και δοθηναι τοις πτωχοις και ενεβριμωντο αυτη
For this oynement myyte haue be seld more than for thre hundrid pens, and be youun to pore men. And thei groyneden ayens hir.
6 ο δε ιησους ειπεν αφετε αυτην τι αυτη κοπους παρεχετε καλον εργον ειργασατο εις εμε
But Jhesus seide, Suffre ye hir; what be ye heuy to hir? sche hath wrouyt a good werk in me.
7 παντοτε γαρ τους πτωχους εχετε μεθ εαυτων και οταν θελητε δυνασθε αυτους ευ ποιησαι εμε δε ου παντοτε εχετε
For euermore ye schulen haue pore men with you, and whanne ye wolen, ye moun do wel to hem; but ye schulen not euer more haue me.
8 ο ειχεν αυτη εποιησεν προελαβεν μυρισαι μου το σωμα εις τον ενταφιασμον
Sche dide that that sche hadde; sche cam bifore to anoynte my bodi in to biriyng.
9 αμην λεγω υμιν οπου αν κηρυχθη το ευαγγελιον τουτο εις ολον τον κοσμον και ο εποιησεν αυτη λαληθησεται εις μνημοσυνον αυτης
Treuli Y seie to you, where euer this gospel be prechid in al the world, and that that `this womman hath don, schal be told in to mynde of hym.
10 και ο ιουδας ο ισκαριωτης εις των δωδεκα απηλθεν προς τους αρχιερεις ινα παραδω αυτον αυτοις
And Judas Scarioth, oon of the twelue, wente to the hiyest prestis, to bitraye hym to hem.
11 οι δε ακουσαντες εχαρησαν και επηγγειλαντο αυτω αργυριον δουναι και εζητει πως ευκαιρως αυτον παραδω
And thei herden, and ioyeden, and bihiyten to yyue hym money. And he souyt hou he schulde bitraye hym couenabli.
12 και τη πρωτη ημερα των αζυμων οτε το πασχα εθυον λεγουσιν αυτω οι μαθηται αυτου που θελεις απελθοντες ετοιμασωμεν ινα φαγης το πασχα
And the firste dai of therf looues, whanne thei offriden pask, the disciplis seyn to hym, Whidir `wilt thou that we go, and make redi to thee, that thou ete the pask?
13 και αποστελλει δυο των μαθητων αυτου και λεγει αυτοις υπαγετε εις την πολιν και απαντησει υμιν ανθρωπος κεραμιον υδατος βασταζων ακολουθησατε αυτω
And he sendith tweyn of hise disciplis, and seith to hem, Go ye in to the citee, and a man berynge a galoun of watir schal meete you; sue ye hym.
14 και οπου εαν εισελθη ειπατε τω οικοδεσποτη οτι ο διδασκαλος λεγει που εστιν το καταλυμα οπου το πασχα μετα των μαθητων μου φαγω
And whidur euer he entrith, seie ye to the lord of the hous, That the maister seith, Where is myn etynge place, where Y schal ete pask with my disciplis?
15 και αυτος υμιν δειξει ανωγεον μεγα εστρωμενον ετοιμον εκει ετοιμασατε ημιν
And he schal schewe to you a grete soupyng place arayed, and there make ye redi to vs.
16 και εξηλθον οι μαθηται αυτου και ηλθον εις την πολιν και ευρον καθως ειπεν αυτοις και ητοιμασαν το πασχα
And hise disciplis wenten forth, and camen in to the citee, and founden as he hadde seid to hem; and thei maden redy the pask.
17 και οψιας γενομενης ερχεται μετα των δωδεκα
And whanne the euentid was come, he cam with the twelue.
18 και ανακειμενων αυτων και εσθιοντων ειπεν ο ιησους αμην λεγω υμιν οτι εις εξ υμων παραδωσει με ο εσθιων μετ εμου
And whanne thei saten `at the mete, and eeten, Jhesus seide, Treuli Y seie to you, that oon of you that etith with me, schal bitray me.
19 οι δε ηρξαντο λυπεισθαι και λεγειν αυτω εις καθ εις μητι εγω και αλλος μητι εγω
And thei bigunnen to be sori, and to seie to hym, ech bi hem silf, Whether Y?
20 ο δε αποκριθεις ειπεν αυτοις εις εκ των δωδεκα ο εμβαπτομενος μετ εμου εις το τρυβλιον
Which seide to hem, Oon of twelue that puttith the hoond with me in the platere.
21 ο μεν υιος του ανθρωπου υπαγει καθως γεγραπται περι αυτου ουαι δε τω ανθρωπω εκεινω δι ου ο υιος του ανθρωπου παραδιδοται καλον ην αυτω ει ουκ εγεννηθη ο ανθρωπος εκεινος
And sotheli mannus sone goith, as it is writun of hym; but wo to that man, by whom mannus sone schal be bitrayed. It were good to hym, yf thilke man hadde not be borun.
22 και εσθιοντων αυτων λαβων ο ιησους αρτον ευλογησας εκλασεν και εδωκεν αυτοις και ειπεν λαβετε φαγετε τουτο εστιν το σωμα μου
And while thei eeten, Jhesus took breed, and blessid, and brak, and yaf to hem, and seide, Take ye; this is my bodi.
23 και λαβων το ποτηριον ευχαριστησας εδωκεν αυτοις και επιον εξ αυτου παντες
And whanne he hadde take the cuppe, he dide thankyngis, and yaf to hem, and alle dronken therof.
24 και ειπεν αυτοις τουτο εστιν το αιμα μου το της καινης διαθηκης το περι πολλων εκχυνομενον
And he seide to hem, This is my blood of the newe testament, which schal be sched for many.
25 αμην λεγω υμιν οτι ουκετι ου μη πιω εκ του γεννηματος της αμπελου εως της ημερας εκεινης οταν αυτο πινω καινον εν τη βασιλεια του θεου
Treuli Y seye to you, for now Y schal not drynke of this fruyt of vyne, in to that dai whane Y schal drynke it newe in the rewme of God.
26 και υμνησαντες εξηλθον εις το ορος των ελαιων
And whanne the ympne was seid, thei wenten out in to the hil of Olyues.
27 και λεγει αυτοις ο ιησους οτι παντες σκανδαλισθησεσθε εν εμοι εν τη νυκτι ταυτη οτι γεγραπται παταξω τον ποιμενα και διασκορπισθησεται τα προβατα
And Jhesus seide to hem, Alle ye schulen be sclaundrid in me in this nyyt; for it is writun, Y schal smyte the scheepherde, and the scheep of the flok schulen be disparplid.
28 αλλα μετα το εγερθηναι με προαξω υμας εις την γαλιλαιαν
But aftir that Y schal rise ayen, Y schal go bifor you in to Galilee.
29 ο δε πετρος εφη αυτω και ει παντες σκανδαλισθησονται αλλ ουκ εγω
And Petir seide to hym, Thouy alle schulen be sclaundrid, but not Y.
30 και λεγει αυτω ο ιησους αμην λεγω σοι οτι σημερον εν τη νυκτι ταυτη πριν η δις αλεκτορα φωνησαι τρις απαρνηση με
And Jhesus seide to hym, Treuli Y seie to thee, that to dai bifore that the cok in this niyt crowe twies, thou schalt thries denye me.
31 ο δε εκ περισσου ελεγεν μαλλον εαν με δεη συναποθανειν σοι ου μη σε απαρνησομαι ωσαυτως δε και παντες ελεγον
But he seide more, Thouy it bihoueth, that Y die togider with thee, Y schal not forsake thee. And in lijk maner alle seiden.
32 και ερχονται εις χωριον ου το ονομα γεθσημανη και λεγει τοις μαθηταις αυτου καθισατε ωδε εως προσευξωμαι
And thei camen in to a place, whos name is Gethsamany. And he seide to hise disciplis, Sitte ye here, while Y preye.
33 και παραλαμβανει τον πετρον και τον ιακωβον και ιωαννην μεθ εαυτου και ηρξατο εκθαμβεισθαι και αδημονειν
And he took Petir and James and Joon with hym, and bigan to drede, and to be anoyed.
34 και λεγει αυτοις περιλυπος εστιν η ψυχη μου εως θανατου μεινατε ωδε και γρηγορειτε
And he seide to hem, My soule is soreweful to the deeth; abide ye here, and wake ye with me.
35 και προελθων μικρον επεσεν επι της γης και προσηυχετο ινα ει δυνατον εστιν παρελθη απ αυτου η ωρα
And whanne he was gon forth a litil, he felde doun on the erthe, and preiede, that if it myyte be, that the our schulde passe fro hym.
36 και ελεγεν αββα ο πατηρ παντα δυνατα σοι παρενεγκε το ποτηριον απ εμου τουτο αλλ ου τι εγω θελω αλλα τι συ
And he seide, Abba, fadir, alle thingis ben possible to thee, bere ouer fro me this cuppe; but not that Y wole, but that thou wolt, be don.
37 και ερχεται και ευρισκει αυτους καθευδοντας και λεγει τω πετρω σιμων καθευδεις ουκ ισχυσας μιαν ωραν γρηγορησαι
And he cam, and foond hem slepynge. And he seide to Petir, Symount, slepist thou? myytist thou not wake with me oon our?
38 γρηγορειτε και προσευχεσθε ινα μη εισελθητε εις πειρασμον το μεν πνευμα προθυμον η δε σαρξ ασθενης
Wake ye, and `preie ye, that ye entre not in to temptacioun; for the spirit is redi, but the fleische is sijk.
39 και παλιν απελθων προσηυξατο τον αυτον λογον ειπων
And eftsoone he yede, and preiede, and seide the same word;
40 και υποστρεψας ευρεν αυτους παλιν καθευδοντας ησαν γαρ οι οφθαλμοι αυτων βεβαρημενοι και ουκ ηδεισαν τι αυτω αποκριθωσιν
and turnede ayen eftsoone, and foond hem slepynge; for her iyen weren heuyed. And thei knewen not, what thei schulden answere to hym.
41 και ερχεται το τριτον και λεγει αυτοις καθευδετε το λοιπον και αναπαυεσθε απεχει ηλθεν η ωρα ιδου παραδιδοται ο υιος του ανθρωπου εις τας χειρας των αμαρτωλων
And he cam the thridde tyme, and seide to hem, Slepe ye now, and reste ye; it suffisith. The hour is comun; lo! mannus sone schal be bitraied in to the hondis of synful men.
42 εγειρεσθε αγωμεν ιδου ο παραδιδους με ηγγικεν
Rise ye, go we; lo! he that schal bitraye me is nyy.
43 και ευθεως ετι αυτου λαλουντος παραγινεται ιουδας εις ων των δωδεκα και μετ αυτου οχλος πολυς μετα μαχαιρων και ξυλων παρα των αρχιερεων και των γραμματεων και των πρεσβυτερων
And yit while he spak, Judas Scarioth, oon of the twelue, cam, and with him miche puple with swerdis and staues, sent fro the hiyest prestis, and the scribis, and fro the eldre men.
44 δεδωκει δε ο παραδιδους αυτον συσσημον αυτοις λεγων ον αν φιλησω αυτος εστιν κρατησατε αυτον και απαγαγετε ασφαλως
And his traytour hadde youun to hem a tokene, and seide, Whom euer Y kisse, he it is; holde ye hym, and lede ye warli.
45 και ελθων ευθεως προσελθων αυτω λεγει ραββι ραββι και κατεφιλησεν αυτον
And whanne he cam, anoon he came to hym, and seide, Maistir; and he kisside hym.
46 οι δε επεβαλον επ αυτον τας χειρας αυτων και εκρατησαν αυτον
And thei leiden hondis on hym, and helden hym.
47 εις δε τις των παρεστηκοτων σπασαμενος την μαχαιραν επαισεν τον δουλον του αρχιερεως και αφειλεν αυτου το ωτιον
But oon of the men that stoden aboute, drowy out a swerd, and smoot the seruaunt of the hiyest preest, and kittide of his eere.
48 και αποκριθεις ο ιησους ειπεν αυτοις ως επι ληστην εξηλθετε μετα μαχαιρων και ξυλων συλλαβειν με
And Jhesus answeride, and seide to hem, As to a theef ye han gon out with swerdis and staues, to take me?
49 καθ ημεραν ημην προς υμας εν τω ιερω διδασκων και ουκ εκρατησατε με αλλ ινα πληρωθωσιν αι γραφαι
Dai bi dai Y was among you, and tauyte in the temple, and ye helden not me; but that the scripturis be fulfillid.
50 και αφεντες αυτον παντες εφυγον
Thanne alle hise disciplis forsoken hym, and fledden.
51 και εις τις νεανισκος ηκολουθει αυτω περιβεβλημενος σινδονα επι γυμνου και κρατουσιν αυτον οι νεανισκοι
But a yong man, clothid with lynnun cloth on the bare, suede hym; and thei helden hym.
52 ο δε καταλιπων την σινδονα γυμνος εφυγεν απ αυτων
And he lefte the lynnyn clothing, and fleiy nakid awei fro hem.
53 και απηγαγον τον ιησουν προς τον αρχιερεα και συνερχονται αυτω παντες οι αρχιερεις και οι πρεσβυτεροι και οι γραμματεις
And thei ledden Jhesu to the hiyest preest. And alle the prestis and scribis and eldere men camen togidir.
54 και ο πετρος απο μακροθεν ηκολουθησεν αυτω εως εσω εις την αυλην του αρχιερεως και ην συγκαθημενος μετα των υπηρετων και θερμαινομενος προς το φως
But Petir suede hym afer in to the halle of the hiyest preest. And he sat with the mynystris, and warmede hym at the fier.
55 οι δε αρχιερεις και ολον το συνεδριον εζητουν κατα του ιησου μαρτυριαν εις το θανατωσαι αυτον και ουχ ευρισκον
And the hiyest prestis, and al the counsel, souyten witnessyng ayens Jhesu to take hym to the deeth; but thei founden not.
56 πολλοι γαρ εψευδομαρτυρουν κατ αυτου και ισαι αι μαρτυριαι ουκ ησαν
For manye seiden fals witnessyng ayens hym, and the witnessyngis weren not couenable.
57 και τινες ανασταντες εψευδομαρτυρουν κατ αυτου λεγοντες
And summe risen vp, and baren fals witnessyng ayens hym,
58 οτι ημεις ηκουσαμεν αυτου λεγοντος οτι εγω καταλυσω τον ναον τουτον τον χειροποιητον και δια τριων ημερων αλλον αχειροποιητον οικοδομησω
and seiden, For we `han herd hym seiynge, Y schal vndo this temple maad with hondis, and aftir the thridde dai Y schal bilde another not maad with hondis.
59 και ουδε ουτως ιση ην η μαρτυρια αυτων
And the witnessyng `of hem was not couenable.
60 και αναστας ο αρχιερευς εις το μεσον επηρωτησεν τον ιησουν λεγων ουκ αποκρινη ουδεν τι ουτοι σου καταμαρτυρουσιν
And the hiyest prest roos vp in to the myddil, and axide Jhesu, and seide, Answerist thou no thing to tho thingis that ben put ayens thee of these?
61 ο δε εσιωπα και ουδεν απεκρινατο παλιν ο αρχιερευς επηρωτα αυτον και λεγει αυτω συ ει ο χριστος ο υιος του ευλογητου
But he was stille, and answeride no thing. Eftsoone the hiyest prest axide hym, and seide to hym, Art thou Crist, the sone of the blessid God?
62 ο δε ιησους ειπεν εγω ειμι και οψεσθε τον υιον του ανθρωπου καθημενον εκ δεξιων της δυναμεως και ερχομενον μετα των νεφελων του ουρανου
And Jhesus seide to hym, Y am; and ye schulen se mannus sone sittynge on the riythalf of the vertu of God, and comynge in the cloudis of heuene.
63 ο δε αρχιερευς διαρρηξας τους χιτωνας αυτου λεγει τι ετι χρειαν εχομεν μαρτυρων
And the hiyest preest torente hise clothis, and seide, What yit dissiren we witnessis?
64 ηκουσατε της βλασφημιας τι υμιν φαινεται οι δε παντες κατεκριναν αυτον ειναι ενοχον θανατου
Ye han herd blasfemye. What semeth to you? And thei alle condempneden hym to be gilti of deeth.
65 και ηρξαντο τινες εμπτυειν αυτω και περικαλυπτειν το προσωπον αυτου και κολαφιζειν αυτον και λεγειν αυτω προφητευσον και οι υπηρεται ραπισμασιν αυτον εβαλλον
And summe bigunnen to bispete hym, `and to hile his face, and to smite hym with buffetis, and seie to hym, Areede thou. And the mynystris beeten hym with strokis.
66 και οντος του πετρου εν τη αυλη κατω ερχεται μια των παιδισκων του αρχιερεως
And whanne Petir was in the halle bynethen, oon of the damesels of the hiyest prest cam.
67 και ιδουσα τον πετρον θερμαινομενον εμβλεψασα αυτω λεγει και συ μετα του ναζαρηνου ιησου ησθα
And whanne sche hadde seyn Petir warmynge hym, sche bihelde hym, and seide, And thou were with Jhesu of Nazareth.
68 ο δε ηρνησατο λεγων ουκ οιδα ουδε επισταμαι τι συ λεγεις και εξηλθεν εξω εις το προαυλιον και αλεκτωρ εφωνησεν
And he denyede, and seide, Nethir Y woot, nethir Y knowe, what thou seist. And he wente without forth bifor the halle; and anoon the cok crewe.
69 και η παιδισκη ιδουσα αυτον παλιν ηρξατο λεγειν τοις παρεστηκοσιν οτι ουτος εξ αυτων εστιν
And eftsoone whanne another damesel hadde seyn hym, sche bigan to seye to men that stoden aboute, That this is of hem.
70 ο δε παλιν ηρνειτο και μετα μικρον παλιν οι παρεστωτες ελεγον τω πετρω αληθως εξ αυτων ει και γαρ γαλιλαιος ει και η λαλια σου ομοιαζει
And he eftsoone denyede. And aftir a litil, eftsoone thei that stoden nyy, seiden to Petir, Verili thou art of hem, for thou art of Galilee also.
71 ο δε ηρξατο αναθεματιζειν και ομνυειν οτι ουκ οιδα τον ανθρωπον τουτον ον λεγετε
But he bigan to curse and to swere, For Y knowe not this man, whom ye seien.
72 και εκ δευτερου αλεκτωρ εφωνησεν και ανεμνησθη ο πετρος του ρηματος ου ειπεν αυτω ο ιησους οτι πριν αλεκτορα φωνησαι δις απαρνηση με τρις και επιβαλων εκλαιεν
And anoon eftsoones the cok crew. And Petir bithouyte on the word that Jhesus hadde seide to hym, Bifor the cok crowe twies, thries thou schalt denye me. And he bigan to wepe.
