Πραξεις 16

1 κατηντησεν δε εις δερβην και λυστραν και ιδου μαθητης τις ην εκει ονοματι τιμοθεος υιος γυναικος τινος ιουδαιας πιστης πατρος δε ελληνος

And he cam in to Derben and Listram. And lo! a disciple was there, bi name Timothe, the sone of a Jewesse cristen, and of the fadir hethen.

2 ος εμαρτυρειτο υπο των εν λυστροις και ικονιω αδελφων

And britheren that weren in Listris and Iconye, yeldiden good witnessing to hym.

3 τουτον ηθελησεν ο παυλος συν αυτω εξελθειν και λαβων περιετεμεν αυτον δια τους ιουδαιους τους οντας εν τοις τοποις εκεινοις ηδεισαν γαρ απαντες τον πατερα αυτου οτι ελλην υπηρχεν

And Poul wolde that this man schulde go forth with him, and he took, and circumsidide hym, for Jewis that weren in the places. For alle wisten, that his fadir was hethen.

4 ως δε διεπορευοντο τας πολεις παρεδιδουν αυτοις φυλασσειν τα δογματα τα κεκριμενα υπο των αποστολων και των πρεσβυτερων των εν ιερουσαλημ

Whanne thei passiden bi citees, thei bitoken to hem to kepe the techingis, that weren demyd of apostlis and eldre men, that weren at Jerusalem.

5 αι μεν ουν εκκλησιαι εστερεουντο τη πιστει και επερισσευον τω αριθμω καθ ημεραν

And the chirches weren confermed in feith, and encreseden in noumbre eche dai.

6 διελθοντες δε την φρυγιαν και την γαλατικην χωραν κωλυθεντες υπο του αγιου πνευματος λαλησαι τον λογον εν τη ασια

And thei passiden Frigie, and the cuntre of Galathi, and weren forbedun of the Hooli Goost to speke the word of God in Asie.

7 ελθοντες κατα την μυσιαν επειραζον κατα την βιθυνιαν πορευεσθαι και ουκ ειασεν αυτους το πνευμα

And whanne thei camen in to Mysie, thei assaieden to go in to Bithynye, and the spirit of Jhesu suffride not hem.

8 παρελθοντες δε την μυσιαν κατεβησαν εις τρωαδα

But whanne thei hadden passid bi Mysie, thei camen doun to Troade;

9 και οραμα δια της νυκτος ωφθη τω παυλω ανηρ τις ην μακεδων εστως παρακαλων αυτον και λεγων διαβας εις μακεδονιαν βοηθησον ημιν

and a visioun `bi nyyt was schewid to Poul. But a man of Macedonye that stoode, preiede hym, and seide, Go thou in to Macedonye, and helpe vs.

10 ως δε το οραμα ειδεν ευθεως εζητησαμεν εξελθειν εις την μακεδονιαν συμβιβαζοντες οτι προσκεκληται ημας ο κυριος ευαγγελισασθαι αυτους

And as he hadde sei the visioun, anoon we souyten to go forth in to Macedonye, and weren maad certeyn, that God hadde clepid vs to preche to hem.

11 αναχθεντες ουν απο της τρωαδος ευθυδρομησαμεν εις σαμοθρακην τη τε επιουση εις νεαπολιν

And we yeden bi schip fro Troade, and camen to Samatrachia with streiyt cours; and the dai suynge to Neapolis;

12 εκειθεν τε εις φιλιππους ητις εστιν πρωτη της μεριδος της μακεδονιας πολις κολωνια ημεν δε εν ταυτη τη πολει διατριβοντες ημερας τινας

and fro thennus to Filippis, that is the firste part of Macedonye, the citee colonye. And we weren in this citee summe daies, and spaken togidere.

13 τη τε ημερα των σαββατων εξηλθομεν εξω της πολεως παρα ποταμον ου ενομιζετο προσευχη ειναι και καθισαντες ελαλουμεν ταις συνελθουσαις γυναιξιν

And in the dai of sabotis we wenten forth with out the yate bisidis the flood, where preier semyde to be; and we saten, and spaken to wymmen that camen togidere.

14 και τις γυνη ονοματι λυδια πορφυροπωλις πολεως θυατειρων σεβομενη τον θεον ηκουεν ης ο κυριος διηνοιξεν την καρδιαν προσεχειν τοις λαλουμενοις υπο του παυλου

And a womman, Lidda bi name, a purpuresse of the cite of Tiatirens, worschipinge God, herde; whos herte the Lord openyde to yyue tente to these thingis, that weren seid of Poul.

15 ως δε εβαπτισθη και ο οικος αυτης παρεκαλεσεν λεγουσα ει κεκρικατε με πιστην τω κυριω ειναι εισελθοντες εις τον οικον μου μεινατε και παρεβιασατο ημας

And whanne sche was baptisid and hir hous, sche preyede, and seide, If ye han demyd that Y am feithful to the Lord, entre ye in to myn hous, and dwelle.

16 εγενετο δε πορευομενων ημων εις προσευχην παιδισκην τινα εχουσαν πνευμα πυθωνος απαντησαι ημιν ητις εργασιαν πολλην παρειχεν τοις κυριοις αυτης μαντευομενη

And sche constreynede vs. And it was don, whanne we yeden to preier, that a damysel that hadde a spirit of diuynacioun, mette vs, which yaf greet wynnyng to her lordis in dyuynynge.

17 αυτη κατακολουθησασα τω παυλω και ημιν εκραζεν λεγουσα ουτοι οι ανθρωποι δουλοι του θεου του υψιστου εισιν οιτινες καταγγελλουσιν ημιν οδον σωτηριας

This suede Poul and vs, and criede, and seide, These men ben seruauntis of the hiy God, that tellen to you the weie of helthe.

18 τουτο δε εποιει επι πολλας ημερας διαπονηθεις δε ο παυλος και επιστρεψας τω πνευματι ειπεν παραγγελλω σοι εν τω ονοματι ιησου χριστου εξελθειν απ αυτης και εξηλθεν αυτη τη ωρα

And this sche dide in many daies. And Poul sorewide, and turnede, and seide to the spirit, Y comaunde thee in the name of Jhesu Crist, that thou go out of hir.

19 ιδοντες δε οι κυριοι αυτης οτι εξηλθεν η ελπις της εργασιας αυτων επιλαβομενοι τον παυλον και τον σιλαν ειλκυσαν εις την αγοραν επι τους αρχοντας

And he wente out in the same our. And the lordis of hir siyen, that the hope of her wynnyng wente awei, and thei token Poul and Silas, and ledden in to the `dom place, to the princis.

20 και προσαγαγοντες αυτους τοις στρατηγοις ειπον ουτοι οι ανθρωποι εκταρασσουσιν ημων την πολιν ιουδαιοι υπαρχοντες

And thei brouyten hem to the magistratis, and seiden, These men disturblen oure citee,

21 και καταγγελλουσιν εθη α ουκ εξεστιν ημιν παραδεχεσθαι ουδε ποιειν ρωμαιοις ουσιν

for thei ben Jewis, and schewen a custom, which it is not leueful to vs to resseyue, nether do, sithen we ben Romayns.

22 και συνεπεστη ο οχλος κατ αυτων και οι στρατηγοι περιρρηξαντες αυτων τα ιματια εκελευον ραβδιζειν

And the puple `and magistratis runnen ayens hem, and when thei hadden to-rente the cootis of hem, thei comaundiden hem to be betun with yerdis.

23 πολλας τε επιθεντες αυτοις πληγας εβαλον εις φυλακην παραγγειλαντες τω δεσμοφυλακι ασφαλως τηρειν αυτους

And whanne thei hadden youun to hem many woundis, thei senten hem into prisoun, and comaundiden to the kepere, that he schulde kepe hem diligentli.

24 ος παραγγελιαν τοιαυτην ειληφως εβαλεν αυτους εις την εσωτεραν φυλακην και τους ποδας αυτων ησφαλισατο εις το ξυλον

And whanne he hadde take siche a precept, he putte hem into the ynnere prisoun, and streynede the feet of hem in a tre.

25 κατα δε το μεσονυκτιον παυλος και σιλας προσευχομενοι υμνουν τον θεον επηκροωντο δε αυτων οι δεσμιοι

And at mydniyt Poul and Silas worschipide, and heriden God; and thei that weren in kepyng herden hem.

26 αφνω δε σεισμος εγενετο μεγας ωστε σαλευθηναι τα θεμελια του δεσμωτηριου ανεωχθησαν τε παραχρημα αι θυραι πασαι και παντων τα δεσμα ανεθη

And sudenli a greet erthe mouyng was maad, so that the foundementis of the prisoun weren moued. And anoon alle the doris weren openyd, and the boondis of alle weren lousid.

27 εξυπνος δε γενομενος ο δεσμοφυλαξ και ιδων ανεωγμενας τας θυρας της φυλακης σπασαμενος μαχαιραν εμελλεν εαυτον αναιρειν νομιζων εκπεφευγεναι τους δεσμιους

And the kepere of the prisoun was awakid, and siy the yatis `of the prisoun openyd, and with a swerd drawun out he wolde haue slawe hym silf, and gesside that the men that weren boundun, hadden fled.

28 εφωνησεν δε φωνη μεγαλη ο παυλος λεγων μηδεν πραξης σεαυτω κακον απαντες γαρ εσμεν ενθαδε

But Poul criede with a greet vois, and seide, Do thou noon harm to thi silf, for alle we ben here.

29 αιτησας δε φωτα εισεπηδησεν και εντρομος γενομενος προσεπεσεν τω παυλω και τω σιλα

And he axide liyt, and entride, and tremblide, and felle doun to Poul and to Silas at her feet.

30 και προαγαγων αυτους εξω εφη κυριοι τι με δει ποιειν ινα σωθω

And he brouyte hem with out forth, and seide, Lordis, what bihoueth me to do, that Y be maad saaf?

31 οι δε ειπον πιστευσον επι τον κυριον ιησουν χριστον και σωθηση συ και ο οικος σου

And thei seiden, Bileue thou in the Lord Jhesu, and thou schalt be saaf, and thin hous.

32 και ελαλησαν αυτω τον λογον του κυριου και πασιν τοις εν τη οικια αυτου

And thei spaken to hym the word of the Lord, with alle that weren in his hous.

33 και παραλαβων αυτους εν εκεινη τη ωρα της νυκτος ελουσεν απο των πληγων και εβαπτισθη αυτος και οι αυτου παντες παραχρημα

And he took hem in the ilke our of the niyt, and waschide her woundis. And he was baptisid, and al his hous anoon.

34 αναγαγων τε αυτους εις τον οικον αυτου παρεθηκεν τραπεζαν και ηγαλλιασατο πανοικι πεπιστευκως τω θεω

And whanne he hadde led hem in to his hous, he settide to hem a boord. And he was glad with al his hous, and bileuede to God.

35 ημερας δε γενομενης απεστειλαν οι στρατηγοι τους ραβδουχους λεγοντες απολυσον τους ανθρωπους εκεινους

And whanne dai was come, the magistratis senten catchepollis, and seiden, Delyuere thou tho men.

36 απηγγειλεν δε ο δεσμοφυλαξ τους λογους τουτους προς τον παυλον οτι απεσταλκασιν οι στρατηγοι ινα απολυθητε νυν ουν εξελθοντες πορευεσθε εν ειρηνη

And the kepere of the prisoun telde these wordis to Poul, That the magistratis han sent, that ye be delyuered; now therfor go ye out, and go ye in pees.

37 ο δε παυλος εφη προς αυτους δειραντες ημας δημοσια ακατακριτους ανθρωπους ρωμαιους υπαρχοντας εβαλον εις φυλακην και νυν λαθρα ημας εκβαλλουσιν ου γαρ αλλα ελθοντες αυτοι ημας εξαγαγετωσαν

And Poul seide to hem, Thei senten vs men of Rome in to prisoun, that weren betun openli and vndampned, and now priueli thei bringen vs out; not so, but come thei hem silf, and delyuere vs out.

38 ανηγγειλαν δε τοις στρατηγοις οι ραβδουχοι τα ρηματα ταυτα και εφοβηθησαν ακουσαντες οτι ρωμαιοι εισιν

And the catchepollis telden these wordis to the magistratis; and thei dredden, for thei herden that thei weren Romayns.

39 και ελθοντες παρεκαλεσαν αυτους και εξαγαγοντες ηρωτων εξελθειν της πολεως

And thei camen, and bisechiden hem, and thei brouyten hem out, and preieden, that thei schulden go out of the citee.

40 εξελθοντες δε εκ της φυλακης εισηλθον εις την λυδιαν και ιδοντες τους αδελφους παρεκαλεσαν αυτους και εξηλθον

And thei yeden out of the prisoun, and entriden to Lidie. And whanne thei siyen britheren, thei coumfortiden hem, and yeden forth.