< Κατα Λουκαν 1 >
1 επειδηπερ πολλοι επεχειρησαν αναταξασθαι διηγησιν περι των πεπληροφορημενων εν ημιν πραγματων
As you know, many others have attempted to put down in writing the things that have been fulfilled that involve us.
2 καθως παρεδοσαν ημιν οι απ αρχης αυτοπται και υπηρεται γενομενοι του λογου
They based their accounts on evidence from the earliest eyewitnesses and ministers of the Word,
3 εδοξεν καμοι παρηκολουθηκοτι ανωθεν πασιν ακριβως καθεξης σοι γραψαι κρατιστε θεοφιλε
and so I also decided that since I have followed these things very carefully from the beginning, it would be a good idea to write out an accurate account of all that happened.
4 ινα επιγνως περι ων κατηχηθης λογων την ασφαλειαν
I have done this dear Theophilus so you can be certain that what you were taught is completely reliable.
5 εγενετο εν ταις ημεραις ηρωδου του βασιλεως της ιουδαιας ιερευς τις ονοματι ζαχαριας εξ εφημεριας αβια και η γυνη αυτου εκ των θυγατερων ααρων και το ονομα αυτης ελισαβετ
During the time when Herod was king of Judea, there was a priest called Zechariah, who came from the Abijah priestly division. He was married to Elizabeth, who was also descended from Aaron the priest.
6 ησαν δε δικαιοι αμφοτεροι ενωπιον του θεου πορευομενοι εν πασαις ταις εντολαις και δικαιωμασιν του κυριου αμεμπτοι
They both did what was right before God, being careful to follow all the Lord's commandments and regulations.
7 και ουκ ην αυτοις τεκνον καθοτι η ελισαβετ ην στειρα και αμφοτεροι προβεβηκοτες εν ταις ημεραις αυτων ησαν
They had no children because Elizabeth wasn't able to have any, and they were both growing old.
8 εγενετο δε εν τω ιερατευειν αυτον εν τη ταξει της εφημεριας αυτου εναντι του θεου
While Zechariah was serving as a priest before God, on behalf of his priestly division,
9 κατα το εθος της ιερατειας ελαχεν του θυμιασαι εισελθων εις τον ναον του κυριου
he was chosen by lot according to priestly custom to enter the Temple of the Lord and burn incense.
10 και παν το πληθος του λαου ην προσευχομενον εξω τη ωρα του θυμιαματος
During the time of offering incense a large crowd of people were praying outside.
11 ωφθη δε αυτω αγγελος κυριου εστως εκ δεξιων του θυσιαστηριου του θυμιαματος
An angel of the Lord appeared to Zechariah, standing to the right of the altar of incense.
12 και εταραχθη ζαχαριας ιδων και φοβος επεπεσεν επ αυτον
When Zechariah saw the angel, he was startled and became terrified.
13 ειπεν δε προς αυτον ο αγγελος μη φοβου ζαχαρια διοτι εισηκουσθη η δεησις σου και η γυνη σου ελισαβετ γεννησει υιον σοι και καλεσεις το ονομα αυτου ιωαννην
But the angel told him, “Don't be afraid, Zechariah. Your prayer has been heard, and your wife Elizabeth will bear you a son, and you shall call him John.
14 και εσται χαρα σοι και αγαλλιασις και πολλοι επι τη γεννησει αυτου χαρησονται
He will bring you joy and gladness, and many will celebrate his birth.
15 εσται γαρ μεγας ενωπιον του κυριου και οινον και σικερα ου μη πιη και πνευματος αγιου πλησθησεται ετι εκ κοιλιας μητρος αυτου
He will be great in the sight of the Lord. He will refuse to drink wine or other alcoholic drink. He will be filled with the Holy Spirit even before he's born.
16 και πολλους των υιων ισραηλ επιστρεψει επι κυριον τον θεον αυτων
He will turn many Israelites back to the Lord their God.
17 και αυτος προελευσεται ενωπιον αυτου εν πνευματι και δυναμει ηλιου επιστρεψαι καρδιας πατερων επι τεκνα και απειθεις εν φρονησει δικαιων ετοιμασαι κυριω λαον κατεσκευασμενον
He will go ahead of the Lord in the spirit and power of Elijah, to turn the fathers back to thinking about their children, and to turn those who are rebellious back to a right understanding—to prepare a people ready for the Lord.”
18 και ειπεν ζαχαριας προς τον αγγελον κατα τι γνωσομαι τουτο εγω γαρ ειμι πρεσβυτης και η γυνη μου προβεβηκυια εν ταις ημεραις αυτης
“How can I be sure about this?” Zechariah asked the angel. “I'm an old man, and my wife is getting old too.”
19 και αποκριθεις ο αγγελος ειπεν αυτω εγω ειμι γαβριηλ ο παρεστηκως ενωπιον του θεου και απεσταλην λαλησαι προς σε και ευαγγελισασθαι σοι ταυτα
“I am Gabriel,” the angel replied. “I stand in God's presence, and I was sent to speak to you and give you this good news.
20 και ιδου εση σιωπων και μη δυναμενος λαλησαι αχρι ης ημερας γενηται ταυτα ανθ ων ουκ επιστευσας τοις λογοις μου οιτινες πληρωθησονται εις τον καιρον αυτων
But since you didn't believe what I told you, you'll become dumb, unable to speak, until the appointed time when my words come true.”
21 και ην ο λαος προσδοκων τον ζαχαριαν και εθαυμαζον εν τω χρονιζειν αυτον εν τω ναω
Outside the people were waiting for Zechariah, wondering why he was taking so long in the Temple.
22 εξελθων δε ουκ ηδυνατο λαλησαι αυτοις και επεγνωσαν οτι οπτασιαν εωρακεν εν τω ναω και αυτος ην διανευων αυτοις και διεμενεν κωφος
When eventually he came out, he wasn't able to speak to them. They realized he'd seen a vision in the Temple, for though he could make gestures, he was completely dumb.
23 και εγενετο ως επλησθησαν αι ημεραι της λειτουργιας αυτου απηλθεν εις τον οικον αυτου
After he'd finished his time of service, he went back home.
24 μετα δε ταυτας τας ημερας συνελαβεν ελισαβετ η γυνη αυτου και περιεκρυβεν εαυτην μηνας πεντε λεγουσα
Some time later his wife Elizabeth became pregnant. She stayed at home for five months.
25 οτι ουτως μοι πεποιηκεν ο κυριος εν ημεραις αις επειδεν αφελειν το ονειδος μου εν ανθρωποις
“The Lord has done this for me,” she said, “now that he's taken away my disgrace in the eyes of others.”
26 εν δε τω μηνι τω εκτω απεσταλη ο αγγελος γαβριηλ υπο του θεου εις πολιν της γαλιλαιας η ονομα ναζαρετ
In the sixth month of her pregnancy God sent the angel Gabriel to a young girl called Mary who lived in the town of Nazareth in Galilee.
27 προς παρθενον μεμνηστευμενην ανδρι ω ονομα ιωσηφ εξ οικου δαυιδ και το ονομα της παρθενου μαριαμ
She was engaged to a man named Joseph.
28 και εισελθων ο αγγελος προς αυτην ειπεν χαιρε κεχαριτωμενη ο κυριος μετα σου ευλογημενη συ εν γυναιξιν
The angel greeted her. “You are very privileged,” he told her. “The Lord is with you.”
29 η δε ιδουσα διεταραχθη επι τω λογω αυτου και διελογιζετο ποταπος ειη ο ασπασμος ουτος
Mary was very puzzled at what he said, and wondered what this greeting meant.
30 και ειπεν ο αγγελος αυτη μη φοβου μαριαμ ευρες γαρ χαριν παρα τω θεω
“Don't worry, Mary,” the angel went on, “for God has shown his graciousness to you.
31 και ιδου συλληψη εν γαστρι και τεξη υιον και καλεσεις το ονομα αυτου ιησουν
You will become pregnant and give birth to a son. You shall call him Jesus.
32 ουτος εσται μεγας και υιος υψιστου κληθησεται και δωσει αυτω κυριος ο θεος τον θρονον δαυιδ του πατρος αυτου
He will be very great, and he will be called the Son of the Most High. The Lord God will give him the throne of David his father,
33 και βασιλευσει επι τον οικον ιακωβ εις τους αιωνας και της βασιλειας αυτου ουκ εσται τελος (aiōn )
and he will reign over the house of Jacob forever. His kingdom will never come to an end.” (aiōn )
34 ειπεν δε μαριαμ προς τον αγγελον πως εσται τουτο επει ανδρα ου γινωσκω
“How is this possible?” Mary asked. “I'm still a virgin.”
35 και αποκριθεις ο αγγελος ειπεν αυτη πνευμα αγιον επελευσεται επι σε και δυναμις υψιστου επισκιασει σοι διο και το γεννωμενον αγιον κληθησεται υιος θεου
He replied, “The Holy Spirit will come upon you, and the power of the Most High will cover you. The baby who is to be born is holy, and will be called the Son of God.
36 και ιδου ελισαβετ η συγγενης σου και αυτη συνειληφυια υιον εν γηρει αυτης και ουτος μην εκτος εστιν αυτη τη καλουμενη στειρα
And Elizabeth, your relative, even she is pregnant in her old age. The woman that people said couldn't have children is already six months pregnant.
37 οτι ουκ αδυνατησει παρα τω θεω παν ρημα
Nothing is impossible for God.”
38 ειπεν δε μαριαμ ιδου η δουλη κυριου γενοιτο μοι κατα το ρημα σου και απηλθεν απ αυτης ο αγγελος
“Here I am, ready to be the Lord's servant,” said Mary. “May it happen to me just as you said.” Then the angel left her.
39 αναστασα δε μαριαμ εν ταις ημεραις ταυταις επορευθη εις την ορεινην μετα σπουδης εις πολιν ιουδα
A little while later, Mary got herself ready and hurried up into the hills of Judea, to the town where
40 και εισηλθεν εις τον οικον ζαχαριου και ησπασατο την ελισαβετ
Zechariah's house was. She called out to Elizabeth as she went in.
41 και εγενετο ως ηκουσεν η ελισαβετ τον ασπασμον της μαριας εσκιρτησεν το βρεφος εν τη κοιλια αυτης και επλησθη πνευματος αγιου η ελισαβετ
As soon as Elizabeth heard Mary's voice, the baby jumped for joy inside her. Elizabeth was filled with the Holy Spirit,
42 και ανεφωνησεν φωνη μεγαλη και ειπεν ευλογημενη συ εν γυναιξιν και ευλογημενος ο καρπος της κοιλιας σου
and cried out in a loud voice, “How blessed you are among women, and how blessed will be the child born to you!
43 και ποθεν μοι τουτο ινα ελθη η μητηρ του κυριου μου προς με
Why am I so honored that the mother of my Lord should visit me?
44 ιδου γαρ ως εγενετο η φωνη του ασπασμου σου εις τα ωτα μου εσκιρτησεν το βρεφος εν αγαλλιασει εν τη κοιλια μου
As soon as I heard you call out in greeting, my baby jumped for joy inside me.
45 και μακαρια η πιστευσασα οτι εσται τελειωσις τοις λελαλημενοις αυτη παρα κυριου
How fortunate you are, because you are convinced that the Lord will do what he has promised you!”
46 και ειπεν μαριαμ μεγαλυνει η ψυχη μου τον κυριον
Mary replied, “How I praise the Lord!
47 και ηγαλλιασεν το πνευμα μου επι τω θεω τω σωτηρι μου
I am so happy with God my Savior,
48 οτι επεβλεψεν επι την ταπεινωσιν της δουλης αυτου ιδου γαρ απο του νυν μακαριουσιν με πασαι αι γενεαι
because he decided that I, his servant, was worthy of his consideration, despite my humble background. From now on every generation will say I was blessed.
49 οτι εποιησεν μοι μεγαλεια ο δυνατος και αγιον το ονομα αυτου
God Almighty has done great things for me; his name is holy.
50 και το ελεος αυτου εις γενεας γενεων τοις φοβουμενοις αυτον
His mercy lasts for generation after generation to those who respect him.
51 εποιησεν κρατος εν βραχιονι αυτου διεσκορπισεν υπερηφανους διανοια καρδιας αυτων
With his power he has broken to pieces those who arrogantly think they're so clever.
52 καθειλεν δυναστας απο θρονων και υψωσεν ταπεινους
He tears the powerful down from their thrones, and elevates those who are humble.
53 πεινωντας ενεπλησεν αγαθων και πλουτουντας εξαπεστειλεν κενους
He fills the hungry with good things to eat, and he sends the rich away empty-handed.
54 αντελαβετο ισραηλ παιδος αυτου μνησθηναι ελεους
He has helped his servant Israel, remembering him in mercy,
55 καθως ελαλησεν προς τους πατερας ημων τω αβρααμ και τω σπερματι αυτου εως αιωνος (aiōn )
just as he promised our fathers, to Abraham and his descendants for ever.” (aiōn )
56 εμεινεν δε μαριαμ συν αυτη ωσει μηνας τρεις και υπεστρεψεν εις τον οικον αυτης
Mary stayed with her for three months and then returned home.
57 τη δε ελισαβετ επλησθη ο χρονος του τεκειν αυτην και εγεννησεν υιον
The time came for Elizabeth to have her baby and she gave birth to a son.
58 και ηκουσαν οι περιοικοι και οι συγγενεις αυτης οτι εμεγαλυνεν κυριος το ελεος αυτου μετ αυτης και συνεχαιρον αυτη
Her neighbors and relatives heard how the Lord had showed her great kindness, and they celebrated together with her.
59 και εγενετο εν τη ογδοη ημερα ηλθον περιτεμειν το παιδιον και εκαλουν αυτο επι τω ονοματι του πατρος αυτου ζαχαριαν
Eight days later they came to circumcise the boy. They planned to call him Zechariah after his father.
60 και αποκριθεισα η μητηρ αυτου ειπεν ουχι αλλα κληθησεται ιωαννης
“No,” Elizabeth said. “He shall be called John.”
61 και ειπον προς αυτην οτι ουδεις εστιν εν τη συγγενεια σου ος καλειται τω ονοματι τουτω
“But there's nobody among your relatives who has this name,” they told her.
62 ενενευον δε τω πατρι αυτου το τι αν θελοι καλεισθαι αυτον
Through gestures they asked Zechariah, the boy's father, what he wanted to call his son.
63 και αιτησας πινακιδιον εγραψεν λεγων ιωαννης εσται το ονομα αυτου και εθαυμασαν παντες
Zechariah motioned for something to write on. To everyone's surprise he wrote, “His name is John.”
64 ανεωχθη δε το στομα αυτου παραχρημα και η γλωσσα αυτου και ελαλει ευλογων τον θεον
Immediately he could speak again, and he started praising God.
65 και εγενετο επι παντας φοβος τους περιοικουντας αυτους και εν ολη τη ορεινη της ιουδαιας διελαλειτο παντα τα ρηματα ταυτα
All those living nearby were in awe at what had happened, and the news spread throughout the hill country of Judea.
66 και εθεντο παντες οι ακουσαντες εν τη καρδια αυτων λεγοντες τι αρα το παιδιον τουτο εσται και χειρ κυριου ην μετ αυτου
Everyone who heard the news wondered what it meant. “What will the little boy grow up to be?” they asked, for it was clear he was very special to God.
67 και ζαχαριας ο πατηρ αυτου επλησθη πνευματος αγιου και προεφητευσεν λεγων
Zechariah, his father, filled with the Holy Spirit, spoke this prophecy:
68 ευλογητος κυριος ο θεος του ισραηλ οτι επεσκεψατο και εποιησεν λυτρωσιν τω λαω αυτου
“The Lord, the God of Israel, he is wonderful, for he has come to his people and set them free.
69 και ηγειρεν κερας σωτηριας ημιν εν τω οικω δαυιδ του παιδος αυτου
He has given us a great Savior from the line of his servant David,
70 καθως ελαλησεν δια στοματος των αγιων των απ αιωνος προφητων αυτου (aiōn )
as he promised through his holy prophets long ago. (aiōn )
71 σωτηριαν εξ εχθρων ημων και εκ χειρος παντων των μισουντων ημας
He promised to save us from our enemies, from those who hate us.
72 ποιησαι ελεος μετα των πατερων ημων και μνησθηναι διαθηκης αγιας αυτου
He was merciful to our fathers, remembering his holy agreement—
73 ορκον ον ωμοσεν προς αβρααμ τον πατερα ημων
the promise that he made to our father Abraham.
74 του δουναι ημιν αφοβως εκ χειρος των εχθρων ημων ρυσθεντας λατρευειν αυτω
He gives us freedom from fear and rescues us from our enemies,
75 εν οσιοτητι και δικαιοσυνη ενωπιον αυτου πασας τας ημερας της ζωης ημων
so we can serve him by doing what is good and right for our whole lives.
76 και συ παιδιον προφητης υψιστου κληθηση προπορευση γαρ προ προσωπου κυριου ετοιμασαι οδους αυτου
Even though you are only a small child, you will be called the prophet of the Most High, for you will go ahead of the Lord to prepare his way,
77 του δουναι γνωσιν σωτηριας τω λαω αυτου εν αφεσει αμαρτιων αυτων
providing knowledge of salvation to his people through the forgiveness of their sins.
78 δια σπλαγχνα ελεους θεου ημων εν οις επεσκεψατο ημας ανατολη εξ υψους
Through God's caring kindness to us, heaven's dawn will break upon us
79 επιφαναι τοις εν σκοτει και σκια θανατου καθημενοις του κατευθυναι τους ποδας ημων εις οδον ειρηνης
to shine on those who live in darkness and under the shadow of death, and to guide us along the path of peace.”
80 το δε παιδιον ηυξανεν και εκραταιουτο πνευματι και ην εν ταις ερημοις εως ημερας αναδειξεως αυτου προς τον ισραηλ
The boy John grew and became spiritually strong. He lived in the desert until the time came for his public ministry to Israel.