Παροιμίαι 23
1 Όταν καθήσης να φάγης μετά άρχοντος, παρατήρει επιμελώς τα παρατιθέμενα έμπροσθέν σου·
Si tu es à table avec un grand, fais attention à ce qui est devant toi.
2 και βάλε μάχαιραν εις τον λαιμόν σου, εάν ήσαι αδηφάγος·
Mets un couteau à ta gorge, si tu as trop d’avidité.
3 μη επιθύμει τα εδέσματα αυτού· διότι ταύτα είναι τροφή δολιότητος.
Ne convoite pas ses mets délicats, c’est un aliment trompeur. Ne pas se tourmenter pour s’enrichir.
4 Μη μερίμνα διά να γείνης πλούσιος· άπεχε από της σοφίας σου.
Ne te tourmente pas pour devenir riche, abstiens-toi d’ y appliquer ton intelligence.
5 Θέλεις επιστήσει τους οφθαλμούς σου εις το μη υπάρχον; διότι ο πλούτος κατασκευάζει βεβαίως εις εαυτόν πτέρυγας ως αετού και πετά προς τον ουρανόν.
Veux-tu poursuivre du regard ce qui va s’évanouir? Car la richesse se fait des ailes, et, comme l’aigle, elle s’envole vers les cieux. Éviter la table de l’envieux.
6 Μη τρώγε τον άρτον του φθονερού, μηδέ επιθύμει τα εδέσματα αυτού·
Ne mange pas le pain de l’homme envieux, et ne convoite pas ses mets délicats;
7 διότι καθώς φρονεί εν τη ψυχή αυτού, τοιούτος είναι· φάγε και πίε, λέγει προς σέ· αλλ' η καρδία αυτού δεν είναι μετά σου.
car il ne vaut pas plus que les pensées de son âme. « Mange et bois, » te dira-t-il; mais son cœur n’est pas avec toi.
8 Το ψωμίον, το οποίον έφαγες, θέλεις εξεμέσει και θέλεις χάσει τας γλυκείας συνομιλίας σου.
Tu vomiras le morceau que tu as mangé, et tu en seras pour tes belles paroles. L’insensé méprise la sagesse.
9 Μη λάλει εις τα ώτα του άφρονος· διότι θέλει καταφρονήσει την σοφίαν των λόγων σου.
Ne parle pas aux oreilles de l’insensé, car il méprisera la sagesse de tes discours. Respect des bornes.
10 Μη μετακίνει όρια αρχαία· και μη εισέλθης εις τους αγρούς των ορφανών·
Ne déplace pas la borne antique, et n’entre pas dans le champ des orphelins.
11 διότι ο Λυτρωτής αυτών είναι ισχυρός· αυτός θέλει εκδικάσει την δίκην αυτών εναντίον σου.
Car leur vengeur est puissant: il défendra leur cause contre toi. Instruction et correction.
12 Προσκόλλησον την καρδίαν σου εις την παιδείαν και τα ώτα σου εις τους λόγους της γνώσεως.
Applique ton cœur à l’instruction, et tes oreilles aux paroles de la science.
13 Μη φείδου να παιδεύης το παιδίον· διότι εάν κτυπήσης αυτό διά της ράβδου, δεν θέλει αποθάνει·
N’épargne pas la correction à l’enfant; si tu le frappes de la verge, il ne mourra point.
Tu le frappes de la verge, et tu délivres son âme du schéol. Le sage fait le bonheur de qui l’instruit. (Sheol h7585)
15 Υιέ μου, εάν η καρδία σου γείνη σοφή, θέλει ευφραίνεσθαι και η καρδία εμού·
Mon fils, si ton cœur est sage, mon cœur, à moi aussi, sera dans la joie.
16 και τα νεφρά μου θέλουσιν αγάλλεσθαι, όταν τα χείλη σου λαλώσιν ορθά.
Mes entrailles tressailliront d’allégresse, quand tes lèvres diront ce qui est droit. Récompense de la crainte de Yahweh.
17 Ας μη ζηλεύη η καρδία σου τους αμαρτωλούς· αλλ' έσο εν τω φόβω του Κυρίου όλην την ημέραν·
Que ton cœur n’envie pas les pécheurs, mais qu’il reste toujours dans la crainte de Yahweh;
18 διότι βεβαίως είναι αμοιβή, και η ελπίς σου δεν θέλει εκκοπή.
car il y a un avenir, et ton espérance ne sera pas anéantie. Contre la gourmandise.
19 Άκουε συ, υιέ μου, και γίνου σοφός, και κατεύθυνε την καρδίαν σου εις την οδόν.
Écoute, mon fils, et sois sage; dirige ton cœur dans la voie droite.
20 Μη έσο μεταξύ οινοποτών, μεταξύ κρεοφάγων ασώτων·
Ne sois pas parmi les buveurs de vin, parmi ceux qui se gorgent de viandes;
21 διότι ο μέθυσος και ο άσωτος θέλουσι πτωχεύσει· και ο υπνώδης θέλει ενδυθή ράκη.
car le buveur et le gourmand s’appauvrissent, et la somnolence fait porter des haillons. Sagesse des enfants, bonheur des parents.
22 Υπάκουε εις τον πατέρα σου, όστις σε εγέννησε· και μη καταφρόνει την μητέρα σου, όταν γηράση.
Écoute ton père, lui qui t’a engendré, et ne méprise pas ta mère, quand elle est devenue vieille.
23 Αγόραζε την αλήθειαν και μη πώλει· την σοφίαν και την παιδείαν και την σύνεσιν.
Acquiers la vérité, et ne la vend pas, la sagesse, l’instruction et l’intelligence.
24 Ο πατήρ του δικαίου θέλει χαρή σφόδρα· και όστις γεννά σοφόν υιόν, θέλει ευφραίνεσθαι εις αυτόν.
Le père du juste est dans l’allégresse, celui qui donne le jour à un sage en aura de la joie.
25 Ο πατήρ σου και η μήτηρ σου θέλουσιν ευφραίνεσθαι· μάλιστα εκείνη, ήτις σε εγέννησε, θέλει χαίρει.
Que ton père et ta mère se réjouissent! Que celle qui t’a enfanté soit dans l’allégresse! Dangers de la courtisane.
26 Υιέ μου, δος την καρδίαν σου εις εμέ, και ας προσέχωσιν οι οφθαλμοί σου εις τας οδούς μου·
Mon fils, donne-moi ton cœur, et que tes yeux gardent mes voies:
27 διότι η πόρνη είναι λάκκος βαθύς· και η αλλοτρία γυνή στενόν φρέαρ.
car la courtisane est une fosse profonde, et l’étrangère un puits étroit.
28 Αυτή προσέτι ενεδρεύει ως ληστής και πληθύνει τους παραβάτας μεταξύ των ανθρώπων.
Elle dresse des embûches comme pour une proie et elle augmente parmi les hommes le nombre des prévaricateurs.
29 Εις τίνα είναι ουαί; εις τίνα στεναγμοί; εις τίνα έριδες; εις τίνα ματαιολογίαι; εις τίνα κτυπήματα άνευ αιτίας; εις τίνα φλόγωσις οφθαλμών;
Pour qui les ah? Pour qui les hélas? Pour qui les disputes? Pour qui les murmures? Pour qui les blessures sans raison? Pour qui les yeux rouges?…
30 Εις τους εγχρονίζοντας εν τω οίνω· εις εκείνους οίτινες διάγουσιν ανιχνεύοντες οινοποσίας.
Pour ceux qui s’attardent auprès du vin, pour ceux qui vont goûter du vin aromatisé.
31 Μη θεώρει τον οίνον ότι κοκκινίζει, ότι δίδει το χρώμα αυτού εις το ποτήριον, ότι καταβαίνει ευαρέστως.
Ne regarde pas le vin: comme il est vermeil, comme il donne son éclat dans la coupe, comme il coule aisément.
32 Εν τω τέλει αυτού δάκνει ως όφις και κεντρόνει ως βασιλίσκος·
Il finit par mordre comme un serpent, et par piquer comme un basilic.
33 οι οφθαλμοί σου θέλουσι κυττάξει αλλοτρίας γυναίκας, και η καρδία σου θέλει λαλήσει αισχρά·
Tes yeux se porteront sur des étrangères, et ton cœur tiendra des discours pervers.
34 και θέλεις είσθαι ως κοιμώμενος εν μέσω θαλάσσης, και ως κοιτώμενος επί κορυφής, καταρτίου·
Tu seras comme un homme couché au milieu de la mer, comme un homme endormi au sommet d’un mât.
35 με έτυπτον, θέλεις ειπεί, και δεν επόνεσα· με έδειραν, και δεν ησθάνθην· πότε θέλω εγερθή, διά να υπάγω να ζητήσω αυτόν πάλιν;
« On m’a frappé… Je n’ai point de mal! On m’a battu… Je ne sens rien!… Quand me réveillerai-je?… Il m’en faut encore! »
