Παροιμίαι 22
1 Προτιμότερον όνομα καλόν παρά πλούτη μεγάλα, χάρις αγαθή παρά αργύριον και χρυσίον.
Más vale el buen nombre que las muchas riquezas, Y el ser apreciado más que la plata y el oro.
2 Πλούσιος και πτωχός συναπαντώνται· ο Κύριος είναι ο Ποιητής αμφοτέρων τούτων.
El rico y el pobre tienen esto en común: Yavé los hizo a todos ellos.
3 Ο φρόνιμος προβλέπει το κακόν και κρύπτεται· οι άφρονες όμως προχωρούσι και τιμωρούνται.
El prudente ve el mal y se aparta, Pero los ingenuos siguen y reciben el daño.
4 Η αμοιβή της ταπεινώσεως και του φόβου του Κυρίου είναι πλούτος και δόξα και ζωή.
En las huellas de la humildad y del temor a Yavé, Andan riqueza, honor y vida.
5 Τρίβολοι και παγίδες είναι εν τη οδώ του σκολιού· όστις φυλάττει την ψυχήν αυτού, θέλει είσθαι μακράν απ' αυτών.
Espinos y lazos hay en el camino de los perversos, El que guarda su alma se aparta de ellos.
6 Δίδαξον το παιδίον εν αρχή της οδού αυτού· και δεν θέλει απομακρυνθή απ' αυτής ουδέ όταν γηράση.
Instruye al niño en el camino que debe seguir, Aun cuando sea viejo no se apartará de él.
7 Ο πλούσιος εξουσιάζει τους πτωχούς· και ο δανειζόμενος είναι δούλος του δανείζοντος.
El rico domina al pobre, Y el que pide prestado es esclavo del prestamista.
8 Ο σπείρων ανομίαν θέλει θερίσει συμφοράς· και η ράβδος της ύβρεως αυτού θέλει εκλείψει.
El que siembra maldad cosecha desgracia, Y la vara de su arrogancia se consumirá.
9 Ο έχων όμμα αγαθόν θέλει ευλογηθή· διότι δίδει εκ του άρτου αυτού εις τον πτωχόν.
El que tiene ojo generoso será bendecido, Porque repartió su pan con el pobre.
10 Εκδίωξον τον χλευαστήν και θέλει συνεξέλθει η φιλονεικία, και η έρις και η ύβρις θέλουσι παύσει.
Echa fuera al escarnecedor, y se irá la discordia, Y también saldrán la contienda y las afrentas.
11 Όστις αγαπά την καθαρότητα της καρδίας, διά την χάριν των χειλέων αυτού ο βασιλεύς θέλει είσθαι φίλος αυτού.
El que ama la pureza de corazón, El que tiene gracia en sus labios Tendrá como amigo al propio rey.
12 Οι οφθαλμοί του Κυρίου περιφρουρούσι την γνώσιν· ανατρέπει δε τας υποθέσεις του παρανόμου.
Los ojos de Yavé velan por la verdad, Y Él descubre el engaño de los traicioneros.
13 Ο οκνηρός λέγει, Λέων είναι έξω· εν τω μέσω των πλατειών θέλω φονευθή.
Dice el perezoso: Afuera hay un león. En plena calle me matará.
14 Στόμα γυναικός αλλοτρίας είναι λάκκος βαθύς· ο μισούμενος υπό Κυρίου θέλει εμπέσει εις αυτόν.
Abismo profundo es la boca de la mujer ajena. El aborrecido de Yavé caerá allí.
15 Η ανοησία είναι συνδεδεμένη μετά της καρδίας του παιδίου· η ράβδος της παιδείας θέλει αποχωρίσει αυτήν απ' αυτού.
La necedad se pega al corazón del niño. La vara de la corrección se la apartará.
16 Όστις καταθλίβει τον πτωχόν διά να αυξήση τα πλούτη αυτού, και όστις δίδει εις τον πλούσιον, θέλει ελθεί βεβαίως εις ένδειαν.
El que oprime al pobre enriquece. Quien da al rico se empobrece.
17 Κλίνον το ωτίον σου και άκουε τους λόγους των σοφών, και προσκόλλησον την καρδίαν σου εις την γνώσιν μου·
Inclina tu oído, escucha las palabras de los sabios Y aplica tu corazón a mis enseñanzas,
18 διότι είναι τερπνοί, εάν φυλάττη αυτούς εν τη καρδία σου· και θέλουσι συναρμόζεσθαι ομού επί των χειλέων σου.
Porque será bueno que las guardes dentro de ti, Y las establezcas sobre tus labios,
19 Διά να ήναι το θάρρος σου επί τον Κύριον, εδίδαξα ταύτα εις σε την ημέραν ταύτην, μάλιστα εις σε.
Para que pongas en Yavé tu confianza. Te instruiré también a ti.
20 Δεν έγραψα εις σε πολλάκις διά συμβουλών και γνώσεων,
¿No te escribí cosas excelentes de consejos y enseñanzas,
21 διά να σε κάμω να γνωρίσης την βεβαιότητα των λόγων της αληθείας, ώστε να αποκρίνησαι λόγους αληθείας προς τους εξαποστέλλοντάς σε;
Para que conozcas la certeza de los dichos de verdad, Y las hagas llegar a los que te son enviados?
22 Μη γυμνόνης τον πτωχόν, διότι είναι πτωχός· μηδέ κατάθλιβε εις την πύλην τον δυστυχούντα·
No explotes al pobre, porque es pobre, Ni atropelles al desgraciado en la puerta,
23 διότι ο Κύριος θέλει εκδικάσει την δίκην αυτών· και θέλει γυμνώσει την ψυχήν των γυμνωσάντων αυτούς.
Porque Yavé defenderá su causa Y quitará la vida a los que la quitan a otro.
24 Μη κάμνε φιλίαν μετά ανθρώπου θυμώδους· και μετά ανθρώπου οργίλου μη συμπεριπάτει·
No hagas amistad con el hombre iracundo, Ni te hagas acompañar del hombre violento,
25 μήποτε μάθης τας οδούς αυτού, και λάβης παγίδα εις την ψυχήν σου.
No sea que te acostumbres a sus caminos, Y coloques lazo a tu propia alma.
26 Μη έσο εκ των διδόντων χείρα, εκ των εγγυωμένων διά χρέη.
No seas tú de los que dan la mano, Y salen fiadores de deudas.
27 Εάν δεν έχης πόθεν να πληρώσης, διά τι να πάρωσι την κλίνην σου υποκάτωθέν σου;
Si no tienes con qué pagar, ¿Por qué te quitarán tu propia cama?
28 Μη μετακίνει όρια αρχαία, τα οποία έθεσαν οι πατέρες σου.
No remuevas el lindero antiguo Que colocaron tus antepasados.
29 Είδες άνθρωπον επιτήδειον εις τα έργα αυτού; αυτός θέλει παρασταθή ενώπιον βασιλέων· δεν θέλει παρασταθή ενώπιον ουτιδανών.
¿Has visto hombre diligente en su obra? Estará delante de los reyes y no de la gentuza.
