Κατα Λουκαν 12
1 Εν τω μεταξύ αφού συνηθροίσθησαν αι μυριάδες του όχλου, ώστε κατεπάτουν αλλήλους, ήρχισε να λέγη προς τους μαθητάς αυτού πρώτον· Προσέχετε εις εαυτούς από της ζύμης των Φαρισαίων, ήτις είναι υπόκρισις.
Hejar hejar nyi v nyipam bv aakum kunamv, vkvlvgabv bunu chaajap minsu toku, Jisu mintuminke bv ninyigv lvbwlaksu vdwa minto, “Parisis vdwgv vpap am himasuto laka—Ngo minamsi bunugv kaakudubv rinam a.
2 Αλλά δεν είναι ουδέν κεκαλυμμένον, το οποίον δεν θέλει ανακαλυφθή, και κρυπτόν, το οποίον δεν θέλει γνωρισθή·
Ogugonyi mvtum pvdw hum mvkok reku, vvsinam mvnwng vdwa chimu reku.
3 όθεν όσα είπετε εν τω σκότει εν τω φωτί θέλουσιν ακουσθή, και ό, τι ελαλήσατε προς το ωτίον εν τοις ταμείοις θέλει κηρυχθή επί των δωμάτων.
Vkvlvgabv, nonu ogugo kanv arwnglo minpvkudw hum alulvpa loung kolo tvvpa reku, nonugv naam a koktum tvvla arwnglo japsi nama naam mwnglo aolo chaapv tvvla gokpa reku.”
4 Λέγω δε προς εσάς τους φίλους μου· Μη φοβηθήτε από των αποκτεινόντων το σώμα και μετά ταύτα μη δυναμένων περισσότερόν τι να πράξωσι.
“Ngo nonua mindunv, ngoogv ajin vdwa, ayakka mvki jinv nga yvvnyika busu mabvka vbvritola ayungjvma kochinglo ogu alvmanvgo rinyu mare.
5 Θέλω δε σας δείξει ποίον να φοβηθήτε· Φοβήθητε εκείνον, όστις αφού αποκτείνη, έχει εξουσίαν να ρίψη εις την γέενναν· ναι, σας λέγω, τούτον φοβήθητε. (Geenna g1067)
Yvvnyi busu svngvdw ngo kaatamre: Pwknvyarnvnyi busu laka, nw gvlo, mvkiro kochingbv, uyumooku bolo horlu nyudubv jwkrw doodu. Nga tvjwng laka, ninyinv nonugv busu svngv!” (Geenna g1067)
6 Δεν πωλούνται πέντε στρουθία διά δύο ασσάρια; και εν εξ αυτών δεν είναι λελησμονημένον ενώπιον του Θεού·
“Pvdwng nvnga barnyi gubv piokma dvnvri? Vbvrijvka Pwknvyarnv pvdwng nvvkin gunyika mvngpa mabv rima.
7 αλλά και αι τρίχες της κεφαλής υμών είναι πάσαι ηριθμημέναι. Μη φοβείσθε λοιπόν· από πολλών στρουθίων διαφέρετε.
Nonu gv dumpo gv dwmw mvnwng haka kingam ropv. Vkvlvgabv busu mabvka; No pvdwng vdwa achialvbv arv doya nvgo!”
8 Σας λέγω δέ· Πας όστις με ομολογήση έμπροσθεν των ανθρώπων, και ο Υιός του ανθρώπου θέλει ομολογήσει αυτόν έμπροσθεν των αγγέλων του Θεού·
Ngo nonua jvjvbv mindunv yvvdw nyi vdwlo ngo gvngv vla nw minpok jidunv, Nyia Kuunyilo ngvka vbvdvdvbv bunua rire nyidogindung vdwgv Pwknvyarnv gv kaagialo.
9 όστις δε με αρνηθή ενώπιον των ανθρώπων, και ο Υιός του ανθρώπου θέλει αρνηθή αυτόν ενώπιον των αγγέλων του Θεού.
Vbvritola yvvdw nga nw gvngema vla minpok dunv, Nyia Kuunyilo ngvka bunua nw gvngvma vla mintare nyidogindung vdwgv Pwknvyarnv gv kaagialo.
10 Και πας όστις θέλει ειπεί λόγον κατά του Υιού του ανθρώπου, θέλει συγχωρηθή εις αυτόν· όστις όμως βλασφημήση κατά του Αγίου Πνεύματος, εις αυτόν δεν θέλει συγχωρηθή.
“Yvvdw Nyia Kuunyilo nga minying dunv hum mvngnga nyulare; Vbvritola yvvdw Darwknv Dow a minying dunv hum vdwloka mvngnga nyulamare.”
11 Όταν δε σας φέρωσιν εις τας συναγωγάς και τας αρχάς και τας εξουσίας, μη μεριμνάτε πως ή τι να απολογηθήτε, ή τι να είπητε·
“Vdwlo bunu nonua Jius kumkunaamlo rika dubv vmalo gobunor vdwgv kaagialo vmalo kvvbi vdwgvlo, nonu atu v oguaingbv mvnging svngvdw vla vmalo nonu ogugo minsedw vla mvngdwk mabvka.
12 διότι το Άγιον Πνεύμα θέλει σας διδάξει εν αυτή τη ώρα τι πρέπει να είπητε.
Nonu ogugo mirung svngvdw hum hoka Darwknv Dow v nonua tamsarre.”
13 Είπε δε τις προς αυτόν εκ του όχλου· Διδάσκαλε, ειπέ προς τον αδελφόν μου να μοιρασθή μετ' εμού την κληρονομίαν.
Nyipam lokv nyi ako Jisunyi minto, “Tamsarnv, ngoogv achiboru a minjilabv abu gv yikungyira vngyu nama ngam lvkobv orpin sudubv.”
14 Ο δε είπε προς αυτόν· Άνθρωπε, τις με κατέστησε δικαστήν ή μεριστήν εφ' υμάς;
Jisu ninyia mirwkto, “Ajin, nga nonyi gv pingkolo miriadubv vmalo yikungyira nga baag nyuladubv jinv ngv yvvla?”
15 Και είπε προς αυτούς· Προσέχετε και φυλάττεσθε από της πλεονεξίας· διότι εάν τις έχη περισσά, η ζωή αυτού δεν συνίσταται εκ των υπαρχόντων αυτού.
Okv nw mvnwngnga minbwngto, “Raarwnv mvnwng gvlokv nonu atuv himasuto laka; ogulvgavbolo nyi gv jvjvbv singnam v ninyigv yikungyira lokv mvvma, nw vdwgo nyitv dajvka.”
16 Είπε δε προς αυτούς παραβολήν, λέγων· Ανθρώπου τινός πλουσίου ηυτύχησαν τα χωράφια·
Vbvrikunamv Jisu so minchisinam sum bunua miji toku: “Ho hoka nyi ako dooto nw kvdw go rongo ali amw alvbv linji nvgo dooto.
17 Και διελογίζετο εν εαυτώ λέγων· Τι να κάμω, διότι δεν έχω που να συνάξω τους καρπούς μου;
Nw atu v mvngrap sutoku, ‘Ngo ngoogv ali amw a vvpv jikugo kaakuma. Ngo ogugo rila dukunv?
18 Και είπε· Τούτο θέλω κάμει· θέλω χαλάσει τας αποθήκας μου και θέλω οικοδομήσει μεγαλητέρας και συνάξει εκεί πάντα τα γεννήματά μου και τα αγαθά μου,
Ngo so svbv rireku,’ nw atu v minsuto; ‘Ngo ngoogv nesung nga mvyak reku okv sungtv nvgo mvgvrekula hoka ngoogv ali amw okv ngoogv yikungyira mvnwngnga vvpv reku.
19 και θέλω ειπεί προς την ψυχήν μου· Ψυχή, έχεις πολλά αγαθά εναποτεταμιευμένα δι' έτη πολλά· αναπαύου, φάγε, πίε, ευφραίνου.
Vbvrigvrikula ngo atu v minsureku, Gamdaknv nyi go! no achialv anying gv lvgabv dinchijinam alvnv ogu mvnwng ngv doosupvku. Himpu alvbv svngmin laka, dvmin laka, tvngmin laka okv no atuv himpu dubv rimin sulaka!’
20 Είπε δε προς αυτόν ο Θεός· Άφρον, ταύτην την νύκτα την ψυχήν σου απαιτούσιν από σού· όσα δε ητοίμασας, τίνος θέλουσιν είσθαι;
Vbvritola Pwknvyarnv ninyia minto, ‘Pvchanvno! Siyu gv ayulo no noogv singnam a topu rungdubv rireku; vbvrikunamv no atubogv lvgabv ogu mvnwng nga mvpvripv kunama paajikunv yvvkudw?’”
21 Ούτω θέλει είσθαι όστις θησαυρίζει εις εαυτόν και δεν πλουτεί εις Θεόν.
Okv Jisu minyabv minto, “Atubogv lvgabv nyitv tvvtola vbvritola Pwknvyarnv gv lvgabv nyitv manv ngv so svbv ridunv.”
22 Είπε δε προς τους μαθητάς αυτού· Διά τούτο λέγω προς εσάς, Μη μεριμνάτε διά την ζωήν σας, τι να φάγητε, μηδέ διά το σώμα, τι να ενδυθήτε.
Vbvrikunamv Jisu lvbwlaksu vdwa minto, “Okv vkvlvgabv ngo nonua mindunv nonu dvla singdubv vla dvse lvgabv vmalo nonu ayak gv lvgabv vji kose go vla mvngdwk mabvka.
23 Η ζωή είναι τιμιώτερον της τροφής και το σώμα του ενδύματος.
Singnam si dvnam a achialvbv kaiyanv, okv ayak si vji a achialvbv kaiyanv.
24 Παρατηρήσατε τους κόρακας, ότι δεν σπείρουσιν ουδέ θερίζουσιν, οίτινες δεν έχουσι ταμείον ουδέ αποθήκην, και ο Θεός τρέφει αυτούς· πόσω μάλλον σεις διαφέρετε των πτηνών.
Paak ka kaatoka: bunu ali lilwkma vmalo aam nvvma; bunu nesung naam kaama; Pwknvyarnv bunuam dvmu tvngmudu! nonu pvta vdwa achialvbv arv doya nvgo!
25 Και τις εξ υμών μεριμνών δύναται να προσθέση εις το ανάστημα αυτού μίαν πήχυν;
Hum mvngdwk gvrila nonu gvlokv akonv yvvla svnggv nama achukgo svngsu yadubv svnglajinv?
26 Εάν λοιπόν ουδέ το ελάχιστον δύνασθε, τι μεριμνάτε περί των λοιπών;
No svkvnv ogu miang nvnga rilwk nyuma bolo, ogubv kvvbi ogua mvngdwk yadunv?
27 Παρατηρήσατε τα κρίνα πως αυξάνουσι· δεν κοπιάζουσιν ουδέ κλώθουσι· σας λέγω όμως, ουδέ ο Σολομών εν πάση τη δόξη αυτού ενεδύθη ως εν τούτων.
Kaatoka mootum gv apung ngv oguaing bv svngdu: bunu ogugo rima vmalo bunu atugv lvgabv vji vbi mvvma. Vbvritola ngo nonua mindunv Dvbv Solomon achialvbv nyitv nvgobv rikubvka vji vbi gvnam vka so apung vdwgv kaapu aingbv rinv gvmato.
28 Αλλ' εάν τον χόρτον, όστις σήμερον είναι εν τω αγρώ και αύριον ρίπτεται εις κλίβανον, ο Θεός ενδύη ούτω, πόσω μάλλον εσάς, ολιγόπιστοι.
So si Pwknvyarnv yvvdw mootum gv nvsing nvmwng nga vji koomunv—nvmwng v silu doodu okv aarunyi nyeji kunv, vmvlo rampak svngv. Nw nonua vji gvmu dubv vla ogumvnwngnga mvngma rungredw? Nonugv mvngjwng ngv miang gomwng doodu!”
29 Και σεις μη ζητείτε τι να φάγητε ή τι να πίητε, και μη ήσθε μετέωροι·
“Vkvlvgabv mvnwnglo ogugo dvsvdw okv tvngsedw vla alu gv dwkia mvngap dvdvla mvngdwk mabvka.
30 διότι ταύτα πάντα ζητούσι τα έθνη του κόσμου· υμών δε ο Πατήρ εξεύρει ότι έχετε χρείαν τούτων·
(Sichingmooku so gv Pwknvyarnvnyi chimanv vdwv aludwkia so ogu mvnwng gv lvgabv mvnggap dvdv dvnv.) No so vdw sum dinchi dunv vla noogv Abu chindu.
31 πλην ζητείτε την βασιλείαν του Θεού, και ταύτα πάντα θέλουσι σας προστεθή.
Vmabvya Pwknvyarnv gv Karv lvga nga mvnggap yato, okv nw nonua so gv ogumvnwngnga jire.”
32 Μη φοβού, μικρόν ποίμνιον· διότι ο Πατήρ σας ηυδόκησε να σας δώση την βασιλείαν.
Twngtv manv nonu, busu mabvka, nonugv Abu nonua ninyigv Karv nga jidubv mvngbiudu.
33 Πωλήσατε τα υπάρχοντά σας και δότε ελεημοσύνην. Κάμετε εις εαυτούς βαλάντια τα οποία δεν παλαιούνται, θησαυρόν εν τοις ουρανοίς όστις δεν εκλείπει, όπου κλέπτης δεν πλησιάζει ουδέ ο σκώληξ διαφθείρει·
No ogugo doodudw hum mvnwngnga pyoktoka okv morko nga heemanv vdwa jitoka. Morko vgianvnv ungko manvlo no atu v orsu laka, okv no gv nyitv a aomooku tolo tvvpv tvka, tolo vdwloka ngoomare, ogulvgavbolo dvcho nvngv tolo bunu gvlo aachi mare, okv bunua taram dvmwk jinv guka kaamare.
34 διότι όπου είναι ο θησαυρός σας, εκεί θέλει είσθαι και η καρδία σας.
Ogolo no gv nyitv nga tvvpv pvdw hoka no gv haapok vka alu loki a doore.
35 Ας ήναι αι οσφύες σας περιεζωσμέναι και οι λύχνοι καιόμενοι·
“Ogugo aaridw ho lvgabv Kaya laka, rinam lvgabv kaya laka, okv no gv mvdurrupum a baanu tvla doogv laka,
36 και σεις όμοιοι με ανθρώπους, οίτινες προσμένουσι τον κύριον αυτών, πότε θέλει επιστρέψει εκ των γάμων, διά να ανοίξωσιν ευθύς εις αυτόν όταν έλθη και κρούση.
Nyira vdwgv bunugv atu v nyida lokv aari kunvpv vla kaayala doonam aingbv. Vdwlo nw aalaku okv takdin kubolo bunu vjakgobv agi nga ninyigv lvgabv kokda jiriku.
37 Μακάριοι οι δούλοι εκείνοι, τους οποίους ελθών ο κύριος θέλει ευρεί αγρυπνούντας. Αληθώς σας λέγω, ότι θέλει περιζωσθή και καθίσει αυτούς εις την τράπεζαν, και ελθών εις το μέσον θέλει υπηρετήσει αυτούς.
Ho nyira vdwv mvngpu v yvvgv atu v aakur rikulo bunua hula doodubv okv kaayala doodubv kaanam vdwv! Ngo nonua mindu, nw ninyigv jvtv am pilin reku, okv bunua dootung dubv minreku, okv bunuam jilahola rireku.
38 Και εάν έλθη εν τη δευτέρα φυλακή και εν τη τρίτη φυλακή έλθη και εύρη ούτω, μακάριοι είναι οι δούλοι εκείνοι.
Vdwgo mvngpu guku bunu nw bunua kaayala doodubv kaapa kubolo, nw yupra jama nga aaku jvka vmalo koching nyijvka!
39 Τούτο δε γινώσκετε, ότι εάν ήξευρεν ο οικοδεσπότης ποίαν ώραν ο κλέπτης έρχεται, ήθελεν αγρυπνήσει και δεν ήθελεν αφήσει να διορυχθή ο οίκος αυτού.
Nonu chinsudo naam namgo gv atu v dvcho nvgv cholwk dwa chincho bolo, nw vdwloka dvcho nvnga ninyigv naam a tarkola amumare.
40 Και σεις λοιπόν γίνεσθε έτοιμοι· διότι καθ' ην ώραν δεν στοχάζεσθε, έρχεται ο Υιός του ανθρώπου.
Okv nonuka, dooya segorung, ogulvgavbolo nyia Kuunyilo ngv nonugv vdwlo dvmin mari gonyika aariku.”
41 Είπε δε προς αυτόν ο Πέτρος· Κύριε, προς ημάς λέγεις την παραβολήν ταύτην ή και προς πάντας;
Pitar minto, “Ahtu so gv minchisinam si ngonua mindu nvre, vmalo mvnwngnga mindu nvre?”
42 Και ο Κύριος είπε· Τις λοιπόν είναι ο πιστός οικονόμος και φρόνιμος, τον οποίον θέλει καταστήσει ο κύριος αυτού επί των υπηρετών αυτού, διά να δίδη εν καιρώ την διωρισμένην τροφήν;
Ahtu mirwkto, yvv, vbvrikunamv, alvnv okv mvnglaknv nyira ngv? Hv ho angv ninyigv atu hv ninyia naam nyi vdwa rigv dubv jinam, okv nyira kvvbi a bunugv dvse nga dvdw lo dvnam jinam.
43 Μακάριος ο δούλος εκείνος, τον οποίον ελθών ο κύριος αυτού θέλει ευρεί πράττοντα ούτως.
Vdwgo mvngpu vku ho pakbu angv ninyigv atu v vdwlo naam aaku namv ninyia vbvridubv kaapa koku namv!
44 Αληθώς σας λέγω, ότι θέλει καταστήσει αυτόν επί πάντων των υπαρχόντων αυτού.
Vbvrung, Ngo nonua mindunv, Atu v ho pakbua-nga ninyigv yikungyira nga rigv modubv jire.
45 Εάν δε είπη ο δούλος εκείνος εν τη καρδία αυτού, Βραδύνει να έλθη ο κύριός μου· και αρχίση να δέρη τους δούλους και τας δούλας, και να τρώγη και να πίνη και να μεθύη,
Vbvritola ho pakbu angv nw atu v minsu bolo ninyigv atu moing vngro baapubv aakur nyuku mare vla kvvbi nyira vdwa okv nyimv daka nyilo daka dvngrap laku, dvlaku tvnglaku okv dvkium tvngkium kubolo.
46 θέλει ελθεί ο κύριος του δούλου εκείνου, καθ' ην ημέραν δεν προσμένει και καθ' ην ώραν δεν εξεύρει, και θέλει αποχωρίσει αυτόν, και το μέρος αυτού θέλει θέσει μετά των απίστων.
Vbvrikunamv Atu alugonyi aakur reku vdwlo pakbu gv ninyia dvmin marilo ho gv dwa nw chimpa kuma. Atu v ninyia patungpayung mvriku okv nw gv tvvma nvnga hingkw moreku.
47 Εκείνος δε ο δούλος, όστις γνωρίσας το θέλημα του κυρίου αυτού δεν ητοίμασεν ουδέ έκαμε κατά το θέλημα αυτού, θέλει δαρθή πολύ·
Pakbu ngv yvv atu gv nw a ritokv mvngnam chindunv, vbvritola nw atu v hum ridubv okv agiarap madunv, hum achialvbv svnyakpare
48 όστις όμως μη γνωρίσας έπραξεν άξια δαρμών, θέλει δαρθή ολίγον· εις πάντα δε, εις τον οποίον εδόθη πολύ, πολύ θέλει ζητηθή παρ' αυτού, και εις όντινα ενεπιστεύθη πολύ, περισσότερον θέλουσιν απαιτήσει παρ' αυτού.
Vbvritola pakbu ngv yvvdw ninyigv atu gv mvngnam um chima gvrila nw dvngku yadubv riredw hum miang yabv dvngre. Yvv nw kaigo jipvdw hum kaigo koore; Yvv nw kaiyachok go jipvdw um kaiyachok go koyare.
49 Πυρ ήλθον να βάλω εις την γην, και τι θέλω, εάν ήδη ανήφθη;
“Ngo nyiamooku so vmv rulwk tebv aato okv hv vbv ngoogv mvngkulo riro duku nvgo vla ngo mvngdu!
50 Βάπτισμα δε έχω να βαπτισθώ, και πως στενοχωρούμαι εωσού εκτελεσθή.
Ngo baptisma naase go doodu, okv hum richima dvdvlo ngo mvngdwk sakdwk bv ridu!
51 Νομίζετε ότι ήλθον να δώσω ειρήνην εν τη γη; ουχί, σας λέγω, αλλά διαχωρισμόν.
Nonu nga nyiamooku so sarsopoyo alvbv rigv nvnv nga aagvla aapvnv mvngdu nvlare? Ma, sarsopoyo bvma, vbvritola apinain dubv.
52 Διότι από του νυν θέλουσιν είσθαι πέντε εν οίκω ενί διακεχωρισμένοι, οι τρεις κατά των δύο και οι δύο κατά των τριών·
Vjak gvlokv rila vpin akolo nyi angu go doonv apin-ain reku, aom gunv anyia rinying reku okv anyiv aom a rinying reku.
53 Θέλει διαχωρισθή πατήρ κατά υιού και υιός κατά πατρός, μήτηρ κατά θυγατρός και θυγάτηρ κατά μητρός, πενθερά κατά της νύμφης αυτής και νύμφη κατά της πενθεράς αυτής.
Abu vdwv bunugv kuunyilo vdwa rinying reku okv kuunyilo vdwv bunugv abu vdwa rinying reku; anv vdwv bunugv kuunyijar vdwa rinying reku okv kuunyijar vdwv bunugv anv vdwa rinying reku; ayu vdwv bunugv dungnv vdwa rinying reku okv dungnv vdwv bunugv ayu vdwa rinying reku.”
54 Έλεγε και προς τους όχλους· Όταν ίδητε την νεφέλην ανυψουμένην από δυσμών, ευθύς λέγετε, Βροχή έρχεται, και γίνεται ούτω·
Jisu nyi vdwa mindvto, “Vdwlo nonu haapam a pogga takbv chaadubv kaapa bolo, vjakgobv nonu mindado nyido hotv dvnvgo vla—okv v vbv rido.
55 και όταν νότον πνέοντα, λέγετε ότι καύσων θέλει είσθαι, και γίνεται.
Okv vdwlo mooko takbv doori richa nama nonu himpa bolo, nonu mindu si agu v gurap tvdu vla—okv vbvridu.
56 Υποκριταί, το πρόσωπον της γης και του ουρανού εξεύρετε να διακρίνητε, τον δε καιρόν τούτον πως δεν διακρίνετε;
Kaakudubvrinv! nonu nyiamooku a okv nyidomooku a kaagvrila doonyi nyinam nyima nga minla gvri; ogubv vbvrinamv, vjakgv dw sum chima dunv?”
57 Διά τι δε και αφ' εαυτών δεν κρίνετε το δίκαιον;
“Ogulvgabv nonu atubongv alvnvngam mvngchinla kaakw sima dunv?
58 Ενώ λοιπόν υπάγεις μετά του αντιδίκου σου προς τον άρχοντα, προσπάθησον καθ' οδόν να απαλλαχθής απ' αυτού, μήποτε σε σύρη προς τον κριτήν, και ο κριτής σε παραδώση εις τον υπηρέτην, και ο υπηρέτης σε βάλη εις φυλακήν.
Nyi gunv nonua kvba japmi sidubv vla nonua mila yila kvba naambv vnggvbolo, nonu um rikin a ninyi alvbv minjupminsi dubv rilaka kvbanaam ha vngsi madvbv. No vbv rima boloka, nw nonua boola yila kvba japji nvgv kaagialo boolwkre, hv bunu nonua pulis vdwgvlo laklwk reku, okv nonua patwklo tumriku.
59 Σοι λέγω, δεν θέλεις εξέλθει εκείθεν, εωσού αποδώσης και το έσχατον λεπτόν.
Ngo nonua mindu, nonu morko dvdua dornya ma dvdvlo, hoka nonu dooreku.”
