< Ἱερεμίας 50 >

1 Ο λόγος, τον οποίον ελάλησε Κύριος κατά της Βαβυλώνος, κατά της γης των Χαλδαίων, διά Ιερεμίου του προφήτου.
Mao kini ang pulong nga gipahayag ni Yahweh mahitungod sa Babilonia, ang yuta sa mga Caldeanhon, pinaagi sa kamot ni Jeremias nga propeta,
2 Αναγγείλατε εν τοις έθνεσι και κηρύξατε και υψώσατε σημαίαν· κηρύξατε, μη κρύψητε· είπατε, Εκυριεύθη η Βαβυλών, κατησχύνθη ο Βηλ, συνετρίβη ο Μερωδάχ· κατησχύνθησαν τα είδωλα αυτής, συνετρίβησαν τα βδελύγματα αυτής.
“Ibalita ngadto sa kanasoran ug papaminawa sila. Ipataas ang bandera ug papaminawa sila. Ayaw kini itago. Isulti, 'nga nabihag na ang Babilonia. Napaulawan si Bel. Nalisang si Marduk. Napaulawan ang mga diosdios niini; nangalisang ang larawan niini.'
3 Διότι από βορρά αναβαίνει έθνος εναντίον αυτής, το οποίον θέλει καταστήσει την γην αυτής έρημον, και δεν θέλει υπάρχει ο κατοικών εν αυτή· από ανθρώπου έως κτήνους θέλουσι μετατοπισθή, θέλουσι φύγει.
Motungha batok niini ang nasod nga gikan sa amihanan nga bahin, aron nga himoon ang iyang yuta nga biniyaan. Walay si bisan kinsa, ni tawo man o bangis nga mananap, ang mopuyo niini. Mokalagiw sila.
4 Εν ταις ημέραις εκείναις και εν τω καιρώ εκείνω, λέγει Κύριος, θέλουσιν ελθεί οι υιοί Ισραήλ, αυτοί και οι υιοί Ιούδα ομού, βαδίζοντες και κλαίοντες· θέλουσιν υπάγει και ζητήσει Κύριον τον Θεόν αυτών.
Niadtong mga adlawa ug nianang panahona—mao kini ang gipahayag ni Yahweh—maghiusa ang katawhan sa Israel ug ang katawhan sa Juda aron sa paghilak ug mangita kang Yahweh nga ilang Dios.
5 Θέλουσιν ερωτήσει περί της οδού της Σιών με τα πρόσωπα αυτών προς εκεί, λέγοντες, Έλθετε και ας ενωθώμεν μετά του Κυρίου εν διαθήκη αιωνίω, ήτις δεν θέλει λησμονηθή.
Mangutana sila kung asa ang dalan paingon sa Zion ug moadto sila niini, nga moingon, “Mangadto kami ug makighiusa ngadto kang Yahweh sa walay kataposan nga kasabotan nga dili gayod mahikalimtan.”
6 Ο λαός μου έγεινε πρόβατα απολωλότα· οι ποιμένες αυτών παρέτρεψαν αυτούς, περιεπλάνησαν αυτούς εις τα όρη· υπήγαν από όρους εις βουνόν, ελησμόνησαν την μάνδραν αυτών.
Nahisalaag ang akong katawhan sama sa panon sa mga karnero. Gipahisalaag sila sa mga magbalantay ngadto sa mga kabukiran; gipamuhian nila sila ngadto sa matag bungtod. Miadto sila, nakalimot sila sa dapit diin sila nagpuyo.
7 Πάντες οι ευρίσκοντες αυτούς κατέτρωγον αυτούς, και οι εχθροί αυτών είπον, Δεν πταίομεν, διότι ημάρτησαν εις Κύριον, την κατοικίαν της δικαιοσύνης· ναι, εις Κύριον, την ελπίδα των πατέρων αυτών.
Gilamoy sila sa tanan nga nakakita kanila. Miingon ang ilang mga kaaway, ''Dili kami sad-an, tungod kay nakasala sila batok kang Yahweh, ang tinuod nila nga pinuy-anan—si Yahweh, ang paglaom sa ilang mga katigulangan.'
8 Φύγετε εκ μέσου της Βαβυλώνος και εξέλθετε εκ της γης των Χαλδαίων και γείνετε ως κριοί έμπροσθεν ποιμνίων.
Biya gikan sa taliwala sa Babilonia; gawas gikan sa yuta sa mga Caldeanhon; pagpakasama sa mga laking kanding nga mobiya sa atubangan sa panon sa karnero.
9 Διότι ιδού, εγώ θέλω εγείρει και αναβιβάσει επί Βαβυλώνα συναγωγήν εθνών μεγάλων εκ γης βορρά, και θέλουσι παραταχθή εναντίον αυτής· εκείθεν θέλει αλωθή· τα βέλη αυτών θέλουσιν είσθαι ως εμπείρου ισχυρού· δεν θέλουσιν επιστρέψει κενά.
Tan-awa, agdahon ko ug paanhion ang dakong pundok sa mga nasod gikan sa amihanan batok sa Babilonia. Maghiusa sila batok kaniya. Mabihag ang Babilonia gikan didto. Sama sa hanas nga manggugubat ang ilang mga pana nga walay mahibalik nga kawang.
10 Και η Χαλδαία θέλει είσθαι λάφυρον· πάντες οι λεηλατούντες αυτήν θέλουσι χορτασθή, λέγει Κύριος.
Mahimong inilog ang Caldea. Matagbaw ang tanan nga moilog niini—mao kini ang gipahayag ni Yahweh.
11 Επειδή ηυφραίνεσθε και εκαυχάθε, φθορείς της κληρονομίας μου, επειδή εσκιρτάτε ως δάμαλις επί χλόης και εχρεμετίζετε ως ρωμαλέοι ίπποι,
Magmaya ka, magsaulog ka sa akong mga panulondon; magluksolukso ka sama sa usa ka nating baka nga nagtamaktamak sa sibsibanan niini; sama sa kusgan nga kabayo ang imong pagbahihi.
12 η μήτηρ σας κατησχύνθη σφόδρα· η γεννήτριά σας ενετράπη· ιδού, αυτή θέλει είσθαι η εσχάτη των εθνών, έρημος, γη ξηρά και άβατος.
Busa maulawan gayod pag-ayo ang imong inahan; maulawan gayod ang tawo nga nagpakatawo kanimo. Tan-awa, mahimo siyang dili mahinungdanon sa mga nasod, sa kamingawan, sa mala nga yuta, ug sa disyerto.
13 Εξ αιτίας της οργής του Κυρίου δεν θέλει κατοικηθή, αλλά θέλει ερημωθή άπασα· πας ο διαβαίνων διά της Βαβυλώνος θέλει εκθαμβηθή και συρίξει επί πάσαις ταις πληγαίς αυτής.
Tungod sa kasuko ni Yahweh, dili na mapuy-an ang Babilonia, apan hingpit kini nga magun-ob. Mangurog ang tanan nga moagi sa Babilonia ug moagulo tungod sa mga samad niini.
14 Παρατάχθητε εναντίον της Βαβυλώνος κύκλω· πάντες οι εντείνοντες τόξον, τοξεύσατε κατ' αυτής, μη φείδεσθε βελών· διότι ημάρτησεν εις Κύριον.
Andama ang inyong kaugalingon batok sa Babilonia ug sa tanan nga nakapalibot niini. Kinahanglan nga mopana ngadto kaniya ang matag usa nga miinat ug pana. Hutda ang tanan ninyong mga udyong, kay nakasala man siya batok kang Yahweh.
15 Αλαλάξατε επ' αυτή κύκλω· παρέδωκεν εαυτήν· έπεσαν τα θεμέλια αυτής, κατηδαφίσθησαν τα τείχη αυτής· διότι τούτο είναι η εκδίκησις του Κυρίου· εκδικήθητε αυτήν· καθώς αυτή έκαμε, κάμετε εις αυτήν.
Paninggit kamo nga nakapalibot kaniya! Gitugyan na niya ang iyang kaugalingon; nangatumba na ang iyang mga tore, nangalumpag na ang iyang mga paril, kay mao kini ang panimalos ni Yahweh. Panimalos ngadto kaniya! Buhata ngadto kaniya ang sama sa iyang nabuhat!
16 Εκκόψατε από Βαβυλώνος τον σπείροντα και τον κρατούντα δρέπανον εν καιρώ θερισμού· από προσώπου της εξολοθρευτικής μαχαίρας θέλουσιν επιστρέψει έκαστος εις τον λαόν αυτού, και θέλουσι φύγει έκαστος εις την γην αυτού.
Laglaga ang tanan nga mga mag-uuma nga nagtanom ug mga binhi ug ang tawo nga nigamit ug galab sa panahon sa ting-ani didto sa Babilonia. Tugoti ang matag usa ka tawo nga mobalik sa kaugalingon niya nga katawhan gikan sa espada sa madaugdaogon; tugoti sila nga mokalagiw gikan sa kaugalingon nila nga yuta.
17 Ο Ισραήλ είναι πρόβατον πλανώμενον· λέοντες εκυνήγησαν αυτό· πρώτος ο βασιλεύς της Ασσυρίας κατέφαγεν αυτόν· και ύστερον ούτος ο Ναβουχοδονόσορ, ο βασιλεύς της Βαβυλώνος, κατεσύντριψε τα οστά αυτού.
Usa ka karnero ang Israel nga natibulaag nga gipasalaag sa mga liyon. Gilamoy siya pag-una sa hari sa Asiria; unya human niini, gibali ang iyang mga bukog sa hari sa Babilonia nga si Nebucadnezar.
18 Διά τούτο ούτω λέγει ο Κύριος των δυνάμεων, ο Θεός του Ισραήλ· Ιδού, εγώ θέλω τιμωρήσει τον βασιλέα της Βαβυλώνος και την γην αυτού, καθώς ετιμώρησα τον βασιλέα της Ασσυρίας.
Busa si Yahweh nga labawng makagagahom, ang Dios sa Israel, miingon niini: Tan-awa, pagasilotan ko ang hari sa Babilonia ug ang iyang yuta, sama sa akong pagsilot sa hari sa Asiria.
19 Και θέλω αποκαταστήσει τον Ισραήλ εν τη κατοικία αυτού, και θέλει βόσκεσθαι τον Κάρμηλον και την Βασάν, και η ψυχή αυτού θέλει χορτασθή επί το όρος Εφραΐμ και Γαλαάδ.
Ibalik ko ang Israel sa iyang pinuy-anan; mosibsib siya ngadto sa Carmel ug sa Bashan. Unya matagbaw siya didto sa kabungtoran sa Efraim ug sa Gilead.
20 Εν ταις ημέραις εκείναις και εν τω καιρώ εκείνω, λέγει Κύριος, η ανομία του Ισραήλ θέλει ζητηθή και δεν θέλει υπάρχει, και αι αμαρτίαι του Ιούδα και δεν θέλουσιν ευρεθή· διότι θέλω συγχωρήσει όσους αφήσω υπόλοιπον.
Niadtong mga adlawa ug nianang panahona, miingon si Yahweh, pangitaon ang kasal-anan sa Israel, apan wala gayoy makaplagan. Nagapangita ako mahitungod sa mga sala sa Juda, apan wala gayoy mahikaplagan, tungod kay pasayloon ko ang nahibilin nga akong giluwas.”
21 Ανάβα επί την γην των καταδυναστών, επ' αυτήν και επί τους κατοίκους της Φεκώδ· αφάνισον και εξολόθρευσον κατόπιν αυτών, λέγει Κύριος, και κάμε κατά πάντα όσα προσέταξα εις σε.
“Barog batok sa yuta sa Merataim, batok niini ug ang tawo nga nagpuyo sa Pekod. Pamatyon mo sila pinaagi sa espada ug ilain sila alang sa kalaglagan—mao kini ang gipahayag ni Yahweh—buhata ang tanan nga gimando ko kanimo.
22 Φωνή πολέμου εν τη γη και σύντριμμα μέγα.
Ang tingog sa gubat ug ang hilabihan nga pagkalaglag anaa sa yuta.
23 Πως συνεθλάσθη και συνετρίβη η σφύρα πάσης της γής· πως έγεινεν η Βαβυλών εις θάμβος μεταξύ των εθνών.
Naputol ug naguba gayod ang martilyo sa tibuok kayutaan. Naunsa nga gikalisangan sa mga nasod ang Babilonia.
24 Έστησα παγίδα εις σε, μάλιστα και επιάσθης, Βαβυλών, και συ δεν εγνώρισας· ευρέθης μάλιστα και συνελήφθης, διότι εις τον Κύριον αντεστάθης.
Nagbutang ako ug lit-ag alang kanimo ug nalit-ag ka, Babilonia, ug wala ka masayod niini! Nakaplagan ka ug nabihag, tungod kay nagsupak ka man kang Yahweh.
25 Ο Κύριος ήνοιξε την οπλοθήκην αυτού και εξήγαγε το όπλα της οργής αυτού· διότι το έργον τούτο έχει Κύριος ο Θεός των δυνάμεων εν τη γη των Χαλδαίων.
Giablihan ni Yahweh ang iyang tipiganan sa mga hinagiban ug gipagawas ang tanan nga mga hinagiban sa iyang kasuko. Adunay buhat ang Ginoo nga si Yahweh nga labawng makagagahom didto sa yuta sa mga Caldeanhon.
26 Έλθετε επ' αυτήν από των περάτων· ανοίξατε τας αποθήκας αυτής· καταστήσατε αυτήν ως σωρούς και εξολοθρεύσατε αυτήν· ας μη μείνη εξ αυτής υπόλοιπον.
Sulonga siya gikan sa halayo. Ablihi ang iyang mga kamalig ug tapoka siya sama sa tinapok nga trigo. Ilain siya alang sa kalaglagan. Ayaw tugoti nga adunay mahibilin kaniya.
27 Σφάξατε πάντας τους μόσχους αυτής· ας καταβώσιν εις σφαγήν· ουαί εις αυτούς· διότι ήλθεν η ημέρα αυτών, ο καιρός της επισκέψεως αυτών.
Pamatya ang tanan niyang torong mga baka. Dad-a kini sa dapit diin paga-ihawon kini. Pagkaalaot nila, kay miabot na ang ilang panahon—ang panahon alang sa pagsilot kanila.
28 Φωνή φευγόντων και διασωζομένων από της γης Βαβυλώνος, διά να αναγγείλη εν Σιών την εκδίκησιν Κυρίου του Θεού ημών, την εκδίκησιν του ναού αυτού.
Adunay tingog niadtong mikalagiw, niadtong mga naluwas, nga gikan sa yuta sa Babilonia. Mao kini ang balita sa pagpanimalos ni Yahweh nga among Dios alang sa Zion, ug ang pagpanimalos alang sa iyang templo.”
29 Συγκαλέσατε τους τοξότας επί Βαβυλώνα· πάντες οι εντείνοντες τόξον, στρατοπεδεύσατε κατ' αυτής κύκλω· μηδείς εξ αυτής ας μη διασωθή· ανταπόδοτε εις αυτήν κατά το έργον αυτής· κατά πάντα όσα έκαμε, κάμετε εις αυτήν· διότι υπερηφανεύθη κατά του Κυρίου, κατά του Αγίου του Ισραήλ.
“Ipatawag ang mga tigpana batok sa Babilonia—ang tanan nga nagbinat sa ilang mga pana. Pagkampo batok kaniya, ug ayaw tugoti nga adunay makaikyas. Pabayra siya alang sa iyang nabuhat. Buhata ngadto kaniya pinaagi sa sukdanan nga iyang gigamit. Kay gipasipad-an man niya si Yahweh, ang Balaan sa Israel.
30 Διά τούτο οι νέοι αυτής θέλουσι πέσει εν ταις πλατείαις αυτής, και πάντες οι άνδρες αυτής οι πολεμισταί θέλουσιν απολεσθή κατ' εκείνην την ημέραν, λέγει Κύριος.
Busa mangahagba ang iyang batan-ong kalalakin-an didto sa plasa sa siyudad, ug mangalaglag ang tanan niyang mga manggugubat nga kalalakin-an nianang adlawa—mao kini ang gipahayag ni Yahweh.”
31 Ιδού, εγώ είμαι εναντίον σου, ω επηρμένη, λέγει Κύριος ο Θεός των δυνάμεων· διότι ήλθεν η ημέρα σου, ο καιρός της επισκέψεώς σου.
“Tan-awa, makigbatok ako kanimo, mapahitas-on—mao kini ang gipahayag sa Ginoo nga labawng makagagahom nga si Yahweh—kay miabot na ang imong adlaw, nga mapahitas-on, ang panahon sa dihang pagasilotan ko ikaw.
32 Και ο επηρμένος θέλει προσκόψει και πέσει, και δεν θέλει υπάρχει ο αναστήσων αυτόν· και θέλω ανάψει πυρ εν ταις πόλεσιν αυτού και ο θέλει καταφάγει πάντα τα πέριξ αυτού.
Busa mangapandol ug mangatumba ang mga mapahitas-on. Wala na gayoy mobangon kanila. Pagasunogon ko ang ilang mga siyudad; pagalamuyon niini ang tanan nga nakapalibot kaniya.
33 Ούτω λέγει ο Κύριος των δυνάμεων· οι υιοί Ισραήλ και οι υιοί Ιούδα κατεδυναστεύθησαν ομού· και πάντες οι αιχμαλωτίσαντες αυτούς κατεκράτησαν αυτούς· ηρνήθησαν να απολύσωσιν αυτούς.
Miingon niini si Yahweh nga labawng makagagahom: Dinaugdaog ang katawhan sa Israel, kauban sa katawhan sa Juda. Ang tanan nga nagbihag kanila nagpabilin nga nagpugong kanila; nagdumili sila sa pagpalakaw kanila.
34 Πλην ο Λυτρωτής αυτών είναι Ισχυρός· Κύριος των δυνάμεων το όνομα αυτού· θέλει εξάπαντος διαδικάσει την δίκην αυτών, διά να αναπαύση την γην και να ταράξη τους κατοίκους της Βαβυλώνος.
Kusgan ang tawo nga nagluwas kanila. Si Yahweh nga labawng makagagahom ang iyang ngalan. Modapig gayod siya sa ilang mga kahimtang, aron nga magdala ug kapahulayan sa yuta, ug magdala ug kasamok sa mga nagpuyo sa Babilonia.
35 Μάχαιρα επί τους Χαλδαίους, λέγει Κύριος, και επί τους κατοίκους της Βαβυλώνος και επί τους μεγιστάνας αυτής και επί τους σοφούς αυτής.
Ang espada batok sa mga Caldeanhon—mao kini ang gipahayag ni Yahweh—ug batok sa mga lumolupyo sa Babilonia, sa iyang mga pangulo, ug sa iyang manggialamon nga kalalakin-an.
36 Μάχαιρα επί τους ψευδοπροφήτας και θέλουσι παραφρονήσει· μάχαιρα επί τους ισχυρούς αυτής και θέλουσι τρομάξει.
Moabot na ang espada batok niadtong nagsulti sa mga pulong alang sa pagpanagna, aron nga mapadayag ang ilang kaugalingon ingon nga mga buangbuang. Moabot na ang espada batok sa iyang mga sundalo, aron nga mangalisang sila pag-ayo.
37 Μάχαιρα επί τους ίππους αυτών και επί τας αμάξας αυτών και επί πάντα τον σύμμικτον λαόν τον εν μέσω αυτής, και θέλουσιν είσθαι ως γυναίκες· μάχαιρα επί τους θησαυρούς αυτής και θέλουσι διαρπαχθή.
Moabot na ang espada batok sa ilang mga kabayo, sa ilang mga karwahe ug sa tanang katawhan nga anaa taliwala sa Babilonia, ug mahisama sila sa usa ka babaye. Moabot na ang espada batok sa iyang mga lawak nga tipiganan, ug mailog sila.
38 Ξηρασία επί τα ύδατα αυτής, και θέλουσι ξηρανθή· διότι είναι γη των γλυπτών και εμωράνθησαν εν τοις ειδώλοις αυτών.
Moabot ang hulaw ngadto sa iyang katubigan, aron nga mangahubas kini. Kay yuta man siya sa walay pulos nga mga diosdios, ug magbuhat sila sama sa mga tawo nga nabuang pinaagi sa makauulaw nila nga mga diosdios.
39 Διά τούτο θηρία και αίλουροι θέλουσι κατοικήσει εκεί και στρουθοκάμηλοι θέλουσι κατοικήσει εν αυτή και δεν θέλει κατοικηθή πλέον εις τον αιώνα· και ουδείς θέλει κατασκηνώσει εν αυτή εις γενεάν και γενεάν.
Busa mopuyo didto sa disyerto ang mga bangis nga mga mananap uban sa ihalas nga mga iro, ug mopuyo didto kaniya ang dumalaga nga mga ostrich. Dili na gayod siya mapuy-an sa tanang panahon. Gikan sa kaliwatan hangtod sa mosunod nga kaliwatan, dili na gayod siya mapuy-an.
40 Καθώς κατέστρεψεν ο Θεός τα Σόδομα και τα Γόμορρα και τα πλησιόχωρα αυτών, λέγει Κύριος, ούτως άνθρωπος δεν θέλει κατοικήσει εκεί ουδέ υιός ανθρώπου θέλει παροικήσει εν αυτή.
Sama sa paggun-ob sa Dios sa Sodoma ug sa Gomora ug sa ilang mga silingan—mao kini ang gipahayag ni Yahweh—wala na gayoy tawo nga mopuyo didto; wala na gayoy tawo nga magpabilin kaniya.”
41 Ιδού, λαός θέλει ελθεί από βορρά και έθνος μέγα, και βασιλείς πολλοί θέλουσιν εγερθή από των εσχάτων της γης.
“Tan-awa, moabot ang katawhan nga gikan sa amihanan, ang dakong nasod ug ang mga hari niini nangandam gikan sa halayong dapit.
42 Τόξον και λόγχην θέλουσι κρατεί· είναι σκληροί και ανίλεοι· η φωνή αυτών ηχεί ως θάλασσα, και επιβαίνουσιν επί ίππους, παρατεταγμένοι ως άνδρες εις πόλεμον, εναντίον σου, θυγάτηρ Βαβυλώνος.
Aduna silay mga pana ug mga bangkaw. Mabangis sila ug walay kaluoy. Sama sa hampak sa dagat ang ilang tingog, ug nagkabayo sila sa han-ay nga sama sa manggugubat nga kalalakin-an, batok kanimo, anak nga babaye sa Babilonia.
43 Ήκουσεν ο βαιλεύς της Βαβυλώνος την φήμην αυτών και αι χείρες αυτού παρελύθησαν· στενοχωρία συνέλαβεν αυτόν, ωδίνες ως τικτούσης.
Nadungog sa hari sa Babilonia ang ilang balita ug nangaluya ang iyang mga kamot tungod sa kasubo. Mikupot kaniya ang kasakit sama sa babaye nga nagbati.
44 Ιδού, θέλει αναβή ως λέων από του φρυάγματος του Ιορδάνου εναντίον της κατοικίας του δυνατού· αλλ' εγώ ταχέως θέλω εκδιώξει αυτούς απ' αυτής· και όστις είναι ο εκλεκτός σου, τούτον θέλω καταστήσει επ' αυτήν· διότι τις όμοιός μου; και τις θέλει αντισταθή εις εμέ; και τις είναι ο ποιμήν εκείνος, όστις θέλει σταθή κατά πρόσωπόν μου;
Tan-awa! Motungha siya sama sa liyon nga gikan sa kalasangan sa Jordan ngadto na sa sibsibanan nga dapit kay sa kalit padaganon ko sila gikan niini, ug magbutang ako ug tawo nga pilion aron nga magdumala niini. Kay kinsa man ang sama kanako, ug kinsa man ang mopatawag kanako? Kinsa man nga magbalantay sa karnero ang makaasdang kanako?
45 Διά τούτο ακούσατε την βουλήν του Κυρίου, την οποίαν εβουλεύθη κατά της Βαβυλώνος, και τους λογισμούς αυτού, τους οποίους ελογίσθη κατά της γης των Χαλδαίων· εξάπαντος και τα ελάχιστα του ποιμνίου θέλουσι κατασύρει αυτούς· εξάπαντος η κατοικία αυτών θέλει ερημωθή μετ' αυτών.
Busa pamati sa mga laraw ni Yahweh nga himoon batok sa Babilonia, ang mga laraw nga iyang gilaraw batok sa yuta sa mga Caldeanhon. Pagaguyoron gayod sila palayo, bisan pa ang labing gamay nga panon sa karnero. Mahimong awaaw ang ilang sibsibanan.
46 Από του ήχου της αλώσεως της Βαβυλώνος εσείσθη η γη, και η κραυγή ηκούσθη εν τοις έθνεσι.
Matay-og ang yuta sa dahunog sa pagkabuntog sa Babilonia, ug nadungog taliwala sa mga nasod ang ilang panagsinggit sa kasubo.”

< Ἱερεμίας 50 >